Коронавирус: Колку се корисни тестовите за антитела?
Фабијан Шмит
30 мај 2020
Во Русија, Италија и други земји, здравствените власти имаат намера со масивни тестирања за антитела да го утврдат вистинскиот број на заразени со корнавирус. Како функционираат овие тестови и колку се значајни?
Реклама
Без оглед на тоа што во Русија веќе со недели се во сила строги мерки поради коронавирусот, бројот на нови случаи повторо расте. Само минатата сабота властите пријавиле преку 9.400 нови инфекции. Сега се планира со масовно тестирање за антитела во земјата да се создаде подобар преглед на текот на пандемијата. Италија исто така се потпира на опсежни тестови за да го утврди фактичкиот број на заразени.
Со т.н. серолошки тестови (ЕЛИСА) може да се открие кој веќе бил инфициран со вирусот САРС-КоВ-2: мала количина крв се тестира во лабораторија и се покажува дали постојат специфични антитела, имуноглобулини ИгМ и ИгГ, кои имунолошкиот систем ги создал против вирусот. Ако антителата ги има во крвта, примерокот ја менува бојата.
Да се открие кој е веќе имун
Масовно тестирање на антитела треба да покаже кој веќе развил имунитет на Ковид-19. Така би можеле да се идентфикуваат заразаените кои покажале слаби или воопшто немале симптоми типични за болеста и кои не знаат дека се веќе имуни.
На пример, оние кои се имуни, можат да бидат погодни како даватели на крвна плазма за пациенти кои се лечат од Ковид-19, зашто се смета дека кај нив ризикот од повторно заболување е помал.
Витамин Ц: Добар за имунитет и за сузбивање на инфекции
Токму во време на Ковид-19 е особено важно да се има функционален имунолошки систем. На телото затоа му се потребни доволно микронутриенти, на пример витамин Ц. А него го има во овошјето и зеленчукот.
Фотографија: picture-alliance/Zoonar/D. Freigner
Јади ме!
Најголем дел од животните - цицачи можат да го синтетизираат витаминот Ц, значи сами да го произведуваат. Но, не и луѓето. Ние мораме да го земаме преку храната. Витаминот Ц го има во киви, портокали и грејпфрут, но и во зеленчук како прокељ, брокула и пиперка. За жал, тој е чувствителен на температура, затоа, внимавајте при готвењето!
Фотографија: picture-alliance/Zoonar/S. Schnepf
Помалку мистерија, повеќе биохемија
Витаминот Ц не е важен само за старите луѓе, болните и вегетаријанците. Неговите биохемиски функции во секое тело се исти и подеднакво важни. Витаминот Ц спаѓа во микронутриенти, кои на организмот не му даваат енергија, но сепак се есенцијални за неговите основни функции. Во нив се вбројуваат метаболизмот и нашиот одбранбен систем.
Фотографија: picture-alliance/dpa/F. Gabbert
Радикален ловец на слободни радикали
Како антиоксидант, витаминот Ц ги редуцира штетите кои ги предизвикуваат т.н. слободни радикали, штетни молекули кои ја нарушуваат структурата на здравите ткива во организмот. Овие радикали настануваат при нормалните процеси на метаболизам. Но штетни материи, како на пример цигарите, водат до оксидативен стрес и зголемено настанување на слободни радикали, па се зголемува и потребата од витамин Ц
Фотографија: picture-alliance/dpa/W. Rothermel
Јагоди за ензимски активности
Витаминот Ц од овие јагоди во човечкото тело не се користи само за заштита од слободни радикали, туку тој е важен т.н. кофактор при цела редица ензимски активности, како на пример синтеза на протеинот колаген. Колагенот е дел од тетивите, коските, рскавицата и кожата. Бавно и лошо заздравување на некоја рана од оваа причина може да е знак за недостиг на витамин Ц во организмот.
Фотографија: picture-alliance/dpa/F. Rumpenhorst
Противнапад со помош на грејпфрут
На телото му е потребен витамин Ц за да може да се одбрани од инфекции. Витаминот Ц не само што е задолжен за заштита на клетките, туку во случај на инфекција преминува и во напад. Тој стимулира преместување на имунолошките клетки, т.н. неутрофили на местото на инфекција, ја поттикнува фагоцитозата - разградување и отстранување на штетните материи и убивање на вирусите.
Поголем недостиг од витамин Ц може да доведе до скорбут. Забавено заздравување на рани, модрици, опаѓање на косата, крварење на непцата и губење на забите, како и болки во зглобовите се симптоми на оваа потенцијално смртна болест. За заштита се доволни веќе 10 милиграми витамин Ц дневно. Доволно витамин Ц во телото значи и помал ризик од висок крвен притисок, срцеви заболувања и мозочни удари.
Фотографија: picture-alliance/dpa/B. Pedersen
Колку е доволно?
Според Централата за заштита на потрошувачите, препорачана дневна доза на витамин Ц за мажите е околу 110 милиграми, за жените - 95. Научниците од Државниот универзитет Орегон пак на сите возрасни им препорачуваат 400 мг витамин Ц дневно. Тврдат, тој е безопасен и ако се „предозирате“, ќе се исфрли преку урината. Нема разлика дали го внесувате преку храната или таблети, велат експертите.
Фотографија: picture-alliance/dpa/R. Guenther
7 фотографии1 | 7
Извесни несигурности
Многу тестови за антитела имаат специфичност односно прецизност од околу 99 проценти. Тоа можеби звучи доволно, но во оој случај е проблематично. Зашто, 99-процентна специфичност значи дека еден процент од позитивно тестираните луѓе можеби не е заразен со САРС-КоВ-2, туку со некој друг коронавирус. Германскиот виролог Кристијан Дростен на пример, во интервју за германскиот јавен сервис НДР користеше израз „вкрстена реакција".
Таа непрецизност на тестот има поголемо влијание во земји каде бројот на случаи на Ковид-19 е многу мал во однос на бројот на жители, отколку во земји во кои голем дел од населението веќе ја има преболено болеста.
Математички модели
Да претпоставиме таков тест да се користи во земја во која 50 проценти од населението е веќе заразено: од 50 луѓе чиј тест бил позитивен, само еден би бил погрешно дијагностициран. Меѓутоа ако е само едно лице од илјада навистина заразено, од десет позитивно тестирани, девет би биле погрешно дијагностицирани.
Во меѓувреме, некои производители веќе рекламираат тестови за антитела со специфичност од речиси 100 проценти.
Според американскиот универзитет Џонс Хопкинс, Русија на 26 мај 2020 имала нешто повеќе од 350.000 инфицирани. Со популација од околу 150 милиони луѓе, лошата прецизност на тестовите има и тоа колу големо значење.
Сепак, може да биде разумно да се тестираат што повеќе лица, за да се дознае колку луѓе се всушност заразени, зашто и тоа може да помогне за подобра проценка на процесот на инфекцијата во земјата.
Кои животни го пренесуваат коронавирусот?
Неодамнешна студија открива дека мачките можат да бидат заразени со Ковид-19, и можат да им го пренесуваат вирусот на други животни- во лабораторски услови. Кај другите домашни животни, ризикот е помал.
Фотографија: picture-alliance/F. Herrmann
Да се галат или не?
Истражувачите на Ветеринарниот институт Харбин во Кина открија дека коронавирусот може да се пренесува меѓу мачки. Домашните мачки исто така можат да го пренесуваат вирусот натаму на други животни, но тоа не е лесно, вели Хуалан Чен, водечки истражувач во студијата која беше објавена во журналот "bioRxiv" на 31 март годинава.
Фотографија: picture-alliance/dpa/K-W. Friedrich
Без грижа
Но нема потреба од паника меѓу сопствениците на мачки, затоа што тие не се заразни долго време. Сепак, сопствениците на мачки со хронични болести, или постарите, треба привремено да ги ограничат контактите доколку мачките слободно го напуштаат домот. Здравите луѓе треба да ги мијат рацете откако ќе ги погалат.
Фотографија: picture-alliance/imageBroker
Кучињата се безбедни
За разлика од мачките, вирусот не може лесно да се реплицира кај кучињата, тврдат истражувачите. Оттука, слободно шетајте го и негувајте го вашиот пес.
Фотографија: DW/F. Schmidt
Кој кого заразува?
Оваа домашна свиња која шета низ улиците на Рим не треба да се плаши од кучиња. А и кучето нема потреба да стравува од својот забрефтан ривал. Ветерираните тврдат дека свињите не се сметаат за природен резервоар за коронавирусот.
Фотографија: Reuters/A. Lingria
Карантин за ласиците
Кај овие цицачи од групата Мустилида состојбата е поинаква. Хуалан Чен ги истражувал и ласиците и утврдил дека и тие го шират Ковид-19, исто како и мачките. Ширењето меѓу животните се случува преку респираторни капки. Истражувачите го пронашле вирусот во брисеви земени од грлото и носот на ласиците, но не откриле инфекција на белите дробови.
Научниците велат дека нема никаква опасност за одгледувачите на живина, како овој трговец во Вухан, Кина, каде беше откриен првиот случај на коронавирусот. Луѓето немаат за што да се грижат затоа што кокошките се практично имуни на Ковид-19, како и патките и другите слични видови.
Фотографија: Getty Images/China Photos
Кога луѓето се опасност за животните
Луѓето можат да се заразат од животни, но се случува и обратното. Четиригодишната малајска тигрица Надја од Зоолошката градина во Њујорк имаше позитивен тест на коронавирусот „Ова е првпат диво животно да се зарази од Ковид-19 од човек“, изјави главниот ветеринар на Зоолошката Пол Кале.
Фотографија: Reuters/WCS
Дали лилјаците се неправедно обвинети?
Лилјаците се сметаат за најверојатно преносници на Ковид-19, но ветеринарите веруваат дека во декември 2019 некое друго животно се јавило во Вухан како посредник меѓу нив и луѓето. Можеби ласиците или мачките?
Панголините се под сомнеж дека го пренесуваат вирусот. Истражувачи од Хонг Конг, Кина и Австралија го откриле вирусот во малезискиот панголин кој имал големи сличности со оној забележан кај човекот.