Коронавирус: Зошто е опасен ибупрофен, а корисен парацетамол
БГ
20 март 2020
Најпрво беше прогласена за лажна вест, потоа СЗО ги советуваше луѓето да не користат ибупрофен, за на крајот да порача дека лекот сепак може да се употребува. Повеќе се препорачува парацетамол. Што вели науката?
Реклама
Во актуелната пандемија на коронавирусот, луѓето со хронични болести како висок крвен притисок, кардиоваскуларни болести и дијабетис се особено под ризик. Не само затоа што нивното здравје е ослабено, но веројатно и затоа што користат лекови кои можат да ја влошат инфекцијата со новиот коронавирус Ковид-19.
Околу една четвртина од светското население има висок крвен притисок, а во многу индустријализирани земји, како Германија, една третина од населението е погодено. Притоа многу луѓе користат лекови против висок притисок како што се АКЕ (ангиотензин- конвертирачки ензим) инхибитори или Сартан, за кои исто така се верува дека ги влошуваат симптомите на инфекцијата со коронавирус.
Лековите за дијабетис како глитазон и ублажувачот на болки ибупрофен исто така се под сомнеж дека им олеснуваат на Сарс вирусите да навлегуваат во клетките.
Иако ова засега е непотврдена теорија за која нема релевантни студии, Светската здравствена организација (СЗО) најпрво соопшти дека во случај на можна инфекција со коронавирус, заразените не треба да земаат ибупрофен без консултација со лекар. Наместо тоа, СЗО препорачува да се користи парацетамол, изјави портпаролот на СЗО Кристијан Линдмајер во Женева во вторникот. Но само два дена подоцна, СЗО се коригираше. Во четвртокот СЗО формално го повлече своето предупредување дека лицата кои се под сомнеж дека заболеле од Ковид-19 не треба да користат ибупрофен. Од СЗО додаваат дека досега не виделе податоци од лекари кои третираат пациенти за негативни ефекти на лекот.
„Во моментов, СЗО не препорачува избегнување на користење на ибупрофен“, соопшти Организацијата, дополнувајќи дека, сепак, пациентите треба да бидат свесни за негативните ефекти на лекот.
Што велат германските виролози
Во недостиг на факти и податоци, водечките германски виролози досега беа многу воздржани за можните негативни ефекти на ибупрофенот. Истото важи и за аспиринот и диклофенакот, кои содржат препарати на ацетилсалицилна киселина, и кои спаѓаат во групата на активни состојки.
„Малку знаеме за патогенезата на Ковид-19 вирусот, и не постоја клинички податоци на располагање“, вели вирологот Јонас Шмит-Шанасит од Инстутот за тропска медицина Бернхард Нохт.
Вирологот Кристијан Дростен од берлинската Шарите исто така има дилеми. Иако вирусот е нов, други коронавируси се анализирани веќе подолго време, и кај нив „нема индикации дека земањето ибупрофен влошува било што. Мислам дека ќе го знаевме тоа досега доколку беше случај“, вели Дростен.
Сепак, сите експерти силно ги советуваат пациентите да не паничат и да престануваат да ги земаат лековите кои им биле препишани или да преминуваат на други лекови.
Експертите исто така се согласуваат дека пациентите секогаш треба да се консултираат со лекар. Доколку некој е заболен од новиот коронавирус, подобро е да зема парацетамол наместо ибупрофен доколку одлучи сам да се лекува, препорачува и СЗО.
Каде сѐ демне коронавирусот?
Коронавирус насекаде! Можеби дури и на пиперките, билетот за возење, сопственото домашно милениче. Што воопшто смеам да допирам? Ова вознемирувачко прашање си го поставуваат многумина. Еве неколку смирувачки одговори:
Досега познатите коронавируси остануваат опасни на површини како кваките околу четири-пет денови. Како и другите инфекции преку капки и SARS-CoV-2 се пренесува преку рацете и површините кои се допираат често во текот на денот. Иако вирусот е нов и затоа е прилично непознат, експертите сметаат дека и за него важат многу резултати од истражувања на други, веќе познати коронавируси.
Затоа, треба да се биде претпазлив и кога се руча во кантината на работното место - доколку таа одамна не е веќе затворена. Коронавирусите во основа можат преку кивање или кашлање на инфицирано лице да завршат на приборот за јадење или чиниите. Германскиот институт за проценка на ризици (БфР) меѓутоа пишува дека „досега не се познати инфекции со SARS-CoV-2 кои се појавиле со ваков начин на пренос“
Фотографија: picture-alliance/dpa/J. Kalaene
Страв од увозна стока?
Дали родителите мора да се плашат од инфекција преку играчки од увоз? Не, велат од БфР. Досега нема случаи на инфицирани лица за кои е докажано дека се заразиле преку увезени играчки или друга стока. Експертите сметаат дека вирусите немаат голема стабилност при промена на животната средина. Предизвикувачот на болеста е опасен повеќе денови пред сѐ во услови на студ и голема влажност на воздухот.
Фотографија: picture-alliance/dpa/S. Gollnow
Пакети полни вируси
Коронавирусите кои го напаѓаат човекот не се особено стабилни на суви површини. Со оглед на тоа што стабилноста на вирусите надвор од човечкиот организам зависи од могу фактори, како темпертурата и влажноста на воздухот, БфР ја смета инфекцијата по пошта за „главно неверојатна“. Сепак, институтот признава дека сѐ уште не располага со точни податоци за SARS-CoV-2.
Фотографија: picture-alliance/dpa/M. Becker
Вирусен пинг-понг со домашното милениче?
Дали моето куче може да ме зарази мене или јас да го заразам него? Ризикот домашните миленичиња да се заразат од коронавирус е оценет како низок од страна на експертите. Но, тој не може сосема да се исклучи. Самите животни не покажуваат симптоми, значи не заболуваат. Но, доколку се инфицирани тие може преку својот здив, плунка, повраќање, урина да го пренесуваат вирусот.
Фотографија: picture-alliance/dpa/AP/A. Tarantino
Опасен зеленчук?
Пренесување на SARS-CoV-2 преку контаминирани прехранбени продукти, според БфР, не е веројатно. Досега нема докажани случаи на инфицирање на ваков начин. Темелно миење на рацете пред подготовка на оброкот, и во времиња пред и по коронавирусот, е нешто што се подразбира. Со оглед на тоа што вирусите се чувствителни на топлина, загревањето на намирниците натамошно го намалува ризикот од инфекција.
Досега познатите САРС и МЕРС коронавируси не сакаат топлина, но се прилично отпорни на студ. Тие може да останат опасни дури две години на температури од минус 20 степени Целзиусови. БфР меѓутоа смирува: досега нема укажувања за ланец на инфекции со SARS-CoV-2 преку конзумирање храна, вклучително и замрзнати продукти.
Избувнувањето на КОВИД-19 има и едно добро: Кина забрани храна од диви животни. Сѐ укажува на тоа дека новиот коронавирус врз човекот е пренесен од лилјаци. Лилјаците за тоа не се виновни, зашто веројатно завршиле во супа против своја волја. Но, борбата против SARS-CoV-2 ќе трае многу подолго и ќе биде потешка од ослободувањето од храна од диви животни.
Фотографија: picture-alliance/Photoshot/H. Huan
8 фотографии1 | 8
Од каде сомнежот?
Основата за актуелниот сомнеж дека AКE инхибиторите и ибупрофенот би можеле да имаат слични негативни ефекти е еден текст објавен во Лансет Респиратори Медисин на 11 март, 2020. Во него, тројцата автори објаснуваат дека AКE инхибиторите и Сартан, но исто така и тиазолидинедионите и ибупрофенот, би можеле да го забрзаат Ковид-19 процесот. Сепак, авторите експлицитно го формулираат тој став како хипотеза. Оттука, без јасни податоци и докази, невозможно е да се направи точна проценка врз основа на актуелните сознанија.
Како коронавирусот навлегува во клетките
Површината на клетките имаат AКE рецептори кои ги врзуваат AКE ензимите. Вирусите од семејството Сарс, вклучително и Ковид-19, ги користат трансмембранските ензими AКE2 (ангиотензин- конвертирачки ензим 2) за да влезат во клетките домаќини и да започнат со размножување. Научниците знаат за овој процес уште од епидемијата на Сарс во 2002/2003.
Терапевтски користените АКЕ инхибитори не се врзуваат директно за АКЕ2, туку го пресретнуваат и блокираат ангиотензин- конвертирачкиот ензим (АКЕ). Се претпоставува дека АКЕ рецепторите остануваат слободни, што им овозможува на вирусите да се залепат за нив и да навлезат во клетката. Постои можност клетките дури и да го зголемат бројот на АКЕ2 рецептори кога АКЕ ензимот е пресретнат и да им дадат на опасните вируси уште повеќе точки за напад.
Во случај на вирусен напад, падот на функцијата на АКЕ2 ќе доведе до загуба на природната заштитна функција и лековите само дополнително ќе и овозможат длабока прогресија на новата болест Ковид-19. Според хипотезата во споменатата научна работа, се верува дека ибупрофенот има сличен ефект.
Според поддржувачите на се уште непотврдената хипотеза, високата смртност од коронавирусот во Италија би можела да се објасни со овој процес затоа што Италија има висок процент на користење на АКЕ инхибитори. Но релевантни податоци кои што ќе ја потврдат оваа хипотеза, се уште не постојат.
Упатства: Како да се заштитите од коронавирус
Луѓето ширум светот ставаат заштитни маски за дишење за да спречат вирусна инфекција. Сепак, други мерки се поефикасни. Еве неколку совети засновани на упатствата на СЗО.
Фотографија: Getty Images/X. Chu
Подобро од ништо
Не е докажано дека маските за лице можат ефикасно да ве заштитат од вирусни инфекции. Овие маски веројатно се во можност да фатат некои микроби пред да стигнат до устата или носот. Но уште поважно е тоа дека тие ги спречуваат луѓето да ги допираат устата или носот (што повеќето луѓе го прават инстинктивно). Ако веќе сте болни, таквите маски може да спречат да не заразувате други.
Фотографија: Getty Images/Stringer
Дезинфицирајте ги рацете
Во својот список на препораки како да се заштитите од зарази, Светската здравствена организација не споменува маски за лице. На врвот е често миењето на рацете. СЗО препорачува дезинфекциско средство за рацете на база на алкохол, како на фотографијата, кои најчесто ги гледаме во болниците
Фотографија: picture-alliance/dpa/S. Pilick
И сапун и вода ќе завршат работа
Поедноставното секојдневно решение се водата и сапунот, ако ги имате при рака. Но, проверете дали темелно ги миете рацете...
Фотографија: picture alliance/dpa/C. Klose
Кашлање и кивање - но направете го тоа правилно!
Еве што препорачуваат лекарите: Кога кашлате и кивате, покријте ја устата и носот со вашиот подигнат лакот. Или користете книжни марамчиња - но потоа веднаш фрлете го марамчето и измијте ги рацете. А кошулата или џемперот? Не, нив не мора да ги фрлите. Но, перете ги често или однесете ги на хемиско чистење.
Фотографија: Fotolia/Brenda Carson
Стојте подалеку!
Друга препорака која можеби не функционира за сите: Избегнувајте близок контакт со секој кој има треска и кашлица! Ако треба да имате контакт со болни луѓе, погрижете се да преземете дополнителни заштитни мерки.
Фотографија: picture alliance/empics
Имате треска? Одете на лекар, а не на патување!
Ако имате треска, кашлица и отежнато дишење, побарајте лекарска помош навреме. Избегнувајте јавни места за да не ги инфицирате другите. И, исто така, објаснете му на вашиот лекар каде претходно сте патувале.
Фотографија: Reuters/P. Mikheyev
Избегнувајте контакт!
При посета на сточни и зелени пазари во области во кои во моментот има случаи на новиот коронавирус, избегнувајте директен незаштитен контакт со живи животни. Тоа исто така вклучува какви било површини кои се во контакт со животни.
Фотографија: DW
Добро термички обработено - не сурово!
Варете,печете и пржете го месото темелно. Потребно е да се избегне конзумирање на сурови, недоволно термички обработени производи од животинско потекло. Со суровото месо, млекото или животинските органи треба да се постапува внимателно за да се избегне инфицирање од термички необработена храна. Овие се добри практики за безбедност на храната и помагаат да се спречи ширењето на болести.