Истражувањето на Галуп покажува дека над 70% од луѓето на Балканот сметаат дека коронавирусот не е толку голема закана како што се претставува. Според истражувачите тоа можело да се очекува во регион навикнат на кризи.
Реклама
Повеќе од 20 илјади лица во 26 земји во светот беа анкетирани од страна на Галуп Интернешнел Асосиејшн за тоа како ја доживуваат глобалната пандемија. Резултатите од оваа актуелна анкета од една страна говорат дека 62 проценти од испитаниците се плашат да се заразат но истовремено 56 проценти од нив сметаат дека се претерува околу можната закана. Како двете нешта одат заедно?За Канчо Стојчев, претседател на Галуп Интернешнл Асосиејшн (ГИА), двата аспекта не се противречни. „Вирусот е реален и нормално е луѓето да се плашат”, вели Стојчев во интервју за ДВ. Од друга страна вируси постојат од почетокот на човештвото. Секој човек на светов знае дека постојано сме опкружени со вируси. Од таа причина некои реакции на вирусот им изгледаат претерани, вели Стојчев.
Страв и несигурност
Сепак, бројот на жртви расте на дневна основа. Развојот на вакцина бара уште месеци време. За многу луѓе на светот се поставува прашањето што се случува и како да се продолжи понатаму.
Каде сѐ демне коронавирусот?
Коронавирус насекаде! Можеби дури и на пиперките, билетот за возење, сопственото домашно милениче. Што воопшто смеам да допирам? Ова вознемирувачко прашање си го поставуваат многумина. Еве неколку смирувачки одговори:
Досега познатите коронавируси остануваат опасни на површини како кваките околу четири-пет денови. Како и другите инфекции преку капки и SARS-CoV-2 се пренесува преку рацете и површините кои се допираат често во текот на денот. Иако вирусот е нов и затоа е прилично непознат, експертите сметаат дека и за него важат многу резултати од истражувања на други, веќе познати коронавируси.
Затоа, треба да се биде претпазлив и кога се руча во кантината на работното место - доколку таа одамна не е веќе затворена. Коронавирусите во основа можат преку кивање или кашлање на инфицирано лице да завршат на приборот за јадење или чиниите. Германскиот институт за проценка на ризици (БфР) меѓутоа пишува дека „досега не се познати инфекции со SARS-CoV-2 кои се појавиле со ваков начин на пренос“
Фотографија: picture-alliance/dpa/J. Kalaene
Страв од увозна стока?
Дали родителите мора да се плашат од инфекција преку играчки од увоз? Не, велат од БфР. Досега нема случаи на инфицирани лица за кои е докажано дека се заразиле преку увезени играчки или друга стока. Експертите сметаат дека вирусите немаат голема стабилност при промена на животната средина. Предизвикувачот на болеста е опасен повеќе денови пред сѐ во услови на студ и голема влажност на воздухот.
Фотографија: picture-alliance/dpa/S. Gollnow
Пакети полни вируси
Коронавирусите кои го напаѓаат човекот не се особено стабилни на суви површини. Со оглед на тоа што стабилноста на вирусите надвор од човечкиот организам зависи од могу фактори, како темпертурата и влажноста на воздухот, БфР ја смета инфекцијата по пошта за „главно неверојатна“. Сепак, институтот признава дека сѐ уште не располага со точни податоци за SARS-CoV-2.
Фотографија: picture-alliance/dpa/M. Becker
Вирусен пинг-понг со домашното милениче?
Дали моето куче може да ме зарази мене или јас да го заразам него? Ризикот домашните миленичиња да се заразат од коронавирус е оценет како низок од страна на експертите. Но, тој не може сосема да се исклучи. Самите животни не покажуваат симптоми, значи не заболуваат. Но, доколку се инфицирани тие може преку својот здив, плунка, повраќање, урина да го пренесуваат вирусот.
Фотографија: picture-alliance/dpa/AP/A. Tarantino
Опасен зеленчук?
Пренесување на SARS-CoV-2 преку контаминирани прехранбени продукти, според БфР, не е веројатно. Досега нема докажани случаи на инфицирање на ваков начин. Темелно миење на рацете пред подготовка на оброкот, и во времиња пред и по коронавирусот, е нешто што се подразбира. Со оглед на тоа што вирусите се чувствителни на топлина, загревањето на намирниците натамошно го намалува ризикот од инфекција.
Досега познатите САРС и МЕРС коронавируси не сакаат топлина, но се прилично отпорни на студ. Тие може да останат опасни дури две години на температури од минус 20 степени Целзиусови. БфР меѓутоа смирува: досега нема укажувања за ланец на инфекции со SARS-CoV-2 преку конзумирање храна, вклучително и замрзнати продукти.
Избувнувањето на КОВИД-19 има и едно добро: Кина забрани храна од диви животни. Сѐ укажува на тоа дека новиот коронавирус врз човекот е пренесен од лилјаци. Лилјаците за тоа не се виновни, зашто веројатно завршиле во супа против своја волја. Но, борбата против SARS-CoV-2 ќе трае многу подолго и ќе биде потешка од ослободувањето од храна од диви животни.
Фотографија: picture-alliance/Photoshot/H. Huan
8 фотографии1 | 8
Дневно се објавуваат нови мерки. Училишта, детски градинки и универзитети се затворени. Социјалните контакти се ограничени од страна на властите. Во нејзиното вонредно обраќање минатата среда канцеларката Ангела Меркел која од неделата и самата е дома во карантин, зборуваше за „најголемиот предизвик од Втората Светска Војна наваму”.
Помалку се работи за стравот што се шири, отколку за несигурноста. Јавниот живот и секојдневието се замрени. За Канчо Стојчев актуелниот предизвик е во начинот на кој луѓето емоционално се справуваат со вирусот. Стравот бил составен дел од нашата природа и дури е и неопходен за преживување, вели социологот. Во историјата на човештвото стравот секогаш играл клучна улога. Сигурноста била феномен на поновата историја. „Особено во изминатите децении благодарение на развојот, модерното и слично имаме чувство дека животот е посигурен и дека нештата може да ги предвидуваме и планираме."
Во ситуација како оваа која нѐ снајде со таква разорна моќ, недостигот на сигурноста е она што ги оптоварува луѓето психички. „Во моментов никој не може да ти каже што ќе биде за месец, два, три или пет.”
Балканците „тренирани” за кризи
Стравот и несигурноста според студијата различно се шират во различни делови од светот. И од таа причина 56 проценти од анкетираните сметаат дека се претерува во однос на заканата од коронавирусот, вели Стојчев. „Знаеме дека во некои земји кризата започна две или три недели порано такашто тие сега се во друга фаза. Италија е во многу напредната фаза и разбирливо е како Италијанците реагираат во моментов. Во БиХ на пр.имаме уште многу рана фаза."
Коронавирус: Кои залихи ви се потребни во кризни ситуации
Кризата со коронавирусот доведе до прогласување вонредни состојби во многу земји. Неретки се случаите на панично купување во супермаркетите. Дознајте што ви е потребно во домот во вакви ситуации, и избегнете паника.
Фотографија: Reuters/V. West
Подгответе се за криза
Германската влада во 2016 година изработи нов план за цивилна заштита со листа на неопходни производи кои во меѓувреме се ажурирани. Германците добија препорака да направат залихи на храна за 10 дена и питка вода за пет дена. Идејата е луѓето да имаат се што им е потребно, вклучително готовина и лекови, за да ја надминат кризната состојба.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Доволно течности
Листата со препораки опфаќа и список на залихи за период од 14 дена. Најважната работа на листата е водата- 28 литри по човек за период од 14 дена, или два литри дневно. Луѓето можат да преживеат неколку недели без храна, но без течности само четири дена.
Фотографија: picture alliance/KEYSTONE
Потребни залихи
Германското министерство нуди и онлајн „калкулатор“ со кој можете да пресметате каква храна да имате во резерва. Се препорачуваат 4,9 килограми ориз, леб и тестенини по човек за две недели. Потоа, 5,6 килограми зеленчук по човек, по 3,7 килограми млечни производи, овошје и јатки, и 2 килограми риба и месо. Водете сметка храната да трае и без ладење. По избор, снабдете се и со масло, шекер и сол.
Фотографија: Markus Mainka - Fotolia
Хигиената е витална
Иако храната и водата се клучни во вакви ситуации, хигиената е исто толку важна за превенција од болести. Имајте на располагање доволно сапун, детергент, паста за заби, влажни марамчиња, кеси за смет и тоалетна хартија.
Фотографија: picture-alliance/Eibner-Pressefoto
Лекови
Се препорачува да имате снабдено медицинско шкафче доколку се случи да не бидете во состојба да отидете до аптека или болница. Меѓудругото, тоа предвидува комплет за прва помош, неопходни лекови на рецепт, лекови за настинка, против болка, анти-диареа лекови и електролити, како и термометар и средство за дезинфекција.
Фотографија: picture-alliance/blickwinkel
Доколку снема струја
Не е честа појава, но може да се случи да снема струја на неколку часа или на подолго. Тоа значи дека ќе нема светлина, мобилни телефони и греење. За да се подготвите за таква евентуалност, чувајте во резерва батериска светилка и свеќи, како и кибрит или запалка.
Фотографија: picture-alliance/dpa/Y. Badawi
Торба за итни ситуации
Создавањето залихи претпоставува дека мора да останете во домот, но некоја кризна ситуација може да ве натера и итно да заминете. Затоа е мудро да се има подготвена патна торба. Германската влада советува во неа да сместите: комплет за прва помош, храна за два дена, најважни лични документи, шише вода, вреќа за спиење, неопходна гардероба и дел од нештата кои беа наведени во претходната листа.
Фотографија: picture-alliance/dpa/I. Kjer
7 фотографии1 | 7
Особено во балканските земји кои беа вклучени во анкетата изгледа дека нема паника. Во БиХ 73 проценти од анкетираните сметаат дека се претерува во однос на заканата од вирусот, во Бугарија 72 проценти, а во Северна Македонија 73 проценти.
За Бугаринот Канчо Стојчев тоа е последица и на историјата на регионот. „Балканот со столетија е точка каде што се кршеле копјата. На такви места интензитетот на историјата е многу посилен, што значи дека луѓето морале да се справуваат со значително поголем број кризи“. И изминатите 30 години се пример за тоа. Во Бугарија, Романија и земјите од поранешна Југославија постојано имало кризи: „На некој начин навикнати сме на вакви ситуации."
Тоа се гледа и кога ќе се направи споредба. Луѓето во земјите од западна Европа заканата од коронавирусот ја доживуваат како реална. Околу 70 проценти од анкетираните го изјавиле тоа.
Профитираат политичарите на власт
Интересно е што анкетата покажува дека 76 проценти од испитаниците се подготвени да си ги ограничат личните слободи без разлика дали заканата ја сметаат за претерана или не. На врвот е Австрија со 95 проценти, па Северна Македонија со 94 проценти и Холандија со 91 проценти. Најниска е цифрата во САД со само 45 проценти. Канчо Стојчев како можни причини ги наведува политичката поделеност и „силната демократска традиција” на земјата.
Во изолација поради коронавирус? Нема проблем
Со малку креативност можете да ја претворите изолацијата во инспирација. Еве неколку идеи како да го искористите времето во карантин, и да продолжите нормално да живеете дури и затворени во четири ѕида.
Фотографија: picture-alliance/dpa/P. Schickert
Бидете креативни со конзервираната храна
Претворањето на конзервираната храна во нешто вкусно можеби бара малку магија, но сигурно не е невозможно. На пример, експериментирајте со лакса која ги прочистува синусите или пак измешајте конзерва туна со малку пченка и свеж ѓумбир за да го зајакнете вашиот имунолошки систем.
Фотографија: Miguel Medina/AFP/Getty Images
Затворената вежбална не е изговор
Имате доволно начини да ја одржите добрата форма на вашето тело дури и ако не можете да ја посетите вашата вежбална. Загрејте го телото со фитнес вежби или јога со онлајн упатства, а доколку ви е многу здодевно искористете ги и конзервите со храна во вашиот магацин за да ги развиете вашите бицепси и трицепси.
Фотографија: picture-alliance/dpa/K.-D. Gabbert
Време е за пролетно чистење
Искористете ја можноста, засукајте ги ракавите и употребете го вишокот енергија за да го светнете секое ќоше во домот. Ова може да биде најдобриот момент за расчитување на нередот. Можете дури и да ослободите место во плакарите и да зачистите во подрумот.
Целодневното гледање на ТВ серии е гарантиран начин за опуштање на умот и телото. Можеби мини-серијата „Чернобил“ и не е најдобриот избор доколку сте во мрачно расположение. Алтернативата би било нешто полесно, како „Пријатели“. Доколку секој ден потрошите 6 часа и 20 минути на оваа серија, ќе ги изгледате сите 236 епизоди за 14 дена.
Покрај сето слободно време можеби е добар момент да ја избришете прашината од некои постари игри и да се забавувате со оние со кои го споделувате карантинот. Доколку сте сами во изолација, повеќе класични игри денес имаат и онлајн верзии па можете да играте со пријателите преку интернет.
Фотографија: picture-alliance/dpa/S. Stache
Научете нешто ново
Во денешно време можете да научите речиси се онлајн. Можеби секогаш сте сакале да научите некоја нова вештина или дури и јазик. Германски можеби? На интернет ќе најдете многу можности и за бесплатно изучување јазици, па со оглед на слободното време, нема никаков изговор зошто тоа да не го сторите.
Фотографија: Colourbox
Јавете и се на бабата
Вашите роднини секогаш се жалат дека ве гледаат само за празници. Сега е добар момент да им се јавите. Иако веројатноста дека ќе заглавите на телефон 1-2 часа е голема, сепак ќе ви се израдуваат. Притоа, ќе покажете грижа и за нив и за нивното здравје во оваа тешка ситуација, особено за постарите луѓе.
Фотографија: Heike Brauer/Fotolia
Планирајте го следниот одмор
Планирањето одмор е добар начин да избегате од вашата соба, макар и само во мислите. Исполнете го денот замислувајќи си како се релаксирате на Бали или уживате во чистиот планински воздух некаде на Алпите. Само не заборавајте да си купите и патничко осигурување бидејќи никогаш не се знае кога ќе дојде следната криза.
Фотографија: picture-alliance/dpa/P. Schickert
8 фотографии1 | 8
Сржта на студијата за него е во друг аспект. „Гледаме значителен пораст на довербата во националните влади. Ако ги погледнеме бројките сфаќаме дека две третини од луѓето во светот почнуваат да им веруваат на своите влади затоа што се плашат." Вообичаено тие цифри се 20 до 40 проценти. „Политичките елити кои беа паднати во немилост, си ја враќаат довербата во ова време кое се доживѕва како почеток на глобална криза без временски релевантен случај заспоредба ‘Сам’ се заменува со ‘заедно’, ‘блиску’ со ‘далеку’ и ‘глобално’ со ‘национално’.”
За Стојчев ова е крај на времето во кое глобалните пазари ја доминираа политиката. „Нашиот менталитет како потрошувачи е да си постоиме во сопствениот универзум. Може да купуваме, да правиме што сакаме и да патуваме каде сакаме. Актуелната криза ни ја скрши таквата илузија. На крајот на денот сфаќаме дека луѓето се колективни суштества. И кога се работи за глобално и национално, националното е исто колективно, значи да се биде заедно, но не на глобално ниво." Сепак, со оглед на голем број искази за солидарност од голем број луѓе Стојчев согледува и една шанса. „Такви ситуации ги обединуваат луѓето. Принципиелно во животот има две стратегии кога ќе се најдете пред сериозен проблем. Првата е сам да се обидеш да го решиш, другата е заеднички со други луѓе. На крај изгледа најдобро возиш во друштво."