Антителата во крвта важат за сигурен показател дека организмот поминал некаква инфекција и развил имунитет. Но, кај Ковид-19 тоа изгледа не е така едноставно.
Реклама
Малку гребење во грлото, потоа кашлица и малку температура? Секој, без разлика дали со или без симптоми, би сакал да знае дали бил заразен од коронавирусот. Во меѓувреме конечно е јасно дека заразата не мора нужно да биде проследена со карактеристичните симптоми на Ковид-19. Но, присуството на вирусот во крвта може да се докаже во секој случај. Барем научниците поаѓаат од тоа - што би значело и дека секој кој го прележал коронавирусот не може повторно да се инфицира, односно не може повторно да се зарази, ниту да заразува други луѓе.
Софистициран систем
Нашиот имунолошки систем формира антитела за да се бори со патогенот - предизвикувачот на болеста. По прележана болест тие може да се најдат во крвта. Пациентот развил имунитет на патогенот.
Научниците поаѓаат од истиот принцип и за Ковид-19. Кога би можеле со сигурност да се докажат антитела кај оние кои биле заболени и оздравеле, тоа би било важно дополнително сознание во однос на Ковид-19.
Пет совети за подобро физичко и ментално здравје во корона-кризата
Вакцина нема, лек исто така. Експертите, во моментов, не се сигурни ни дека оние кои оздравеле од Ковид-19 се целосно заштитени од нова инфекција. Затоа е препорачливо јакнење на личниот имунитет среде пандемијата.
Фотографија: Fotolia
Здрава исхрана
Докажано е дека здравата исхрана го намалува ризикот од хронични болести како што се проблемите со циркулацијата, дијабетисот или со дебелината. Исто така, со здрава исхрана се намалува и ризикот од депресија и од анксиозност. СЗО потсетува - но тоа важи и без пандемија - дека треба да се остават алкохолот, цигарите и сите останати дроги
Фотографија: picture-alliance/dpa/V. Heinz
Добар сон
Додека спиеме, телото вредно работи: келиите се обновуваат, се отстрануваат отровите, се зацврстува помнењето. Како што покажаа истражувањата, недостатокот на сон влијае не само на физичката состојба, туку и на психичката. Недостатокот на сон нѐ прави поподложни на хронични болести. На поголемот број луѓе им се доволни 6 до 9 часа сон, но важно е да се спие во одреден ритам.
Фотографија: Colourbox
Движење и вежбање
Движењето го исполнува телото со „хормоните на среќа“. Тоа овозможува подобро спиење, ги намалува стресот и стравовите, го зајакнува помнењето. Движење и спорт, па макар и дома - најмалку 30 минути дневно. Тренерите велат дека не важно како ќе ги поделите тие минимални 30 минути - можеби по 10 минути наутро, напладне и навечер? Кога можете излезете на свеж воздух.
Фотографија: picture-alliance/dpa/B. pedersen
Одржување на контактите
Пријателите во овој период на социјална изолација поради коронавирусот се поважни од кога било. Социјалните мрежи се докажано добри за здравјето. Бидејќи излегувањата и собирите сега не се можни, речиси сѐ се одвива на интернет. Но, подобро така отколку никако.
Изолацијата можеби е шанса да се заборави на светот и на надворешните вести. Размислите, што сакате веќе подолго да направите но никако не стигнувате? Нешто во градината, да испробате нов рецепт, да научите да плетете, да прочитате некоја книга која веќе подолго ве гледа обвинувачки од полицата? Сега е идеално време за тоа.
Фотографија: picture-alliance/dpa/J. Kalaene
5 фотографии1 | 5
Имуни или не?
За да се утврди колку луѓе биле навистина заразени со коронавирусот се прави тест за антитела. Имуни или не? Заразени или не? Една студија од Либек меѓу другото се занимава со потрага по одговорите на овие прашања.
Поголемиот дел од учесниците во студијата имале лесна или средно тешка инфекција. Кај речиси секој четврт панциент научниците не можеле да идентификуваат значително ниво на антитела, иако докажано имале симптоми.
Наспроти тоа кај двајца од десет асимптоматски пациенти е регистрирано високо присуство на антитела. Покрај прашањето за имунитет, ова го отвора и прашањето како ќе може да се утврди и „темната“ бројка на заразени.
Колу се веродостојни тестовите за антитела?
Досега се сметаше дека период од четири недели е доволен за да се добијат веродостојни резултати за антителата. На антителата им е потребно одредено време за да може да се регистрираат во организмот. Тој период е различен од човек до човек.
Кај некои луѓе антителата се појавуваат за кратко време, кај некои по неколку недели, а кај други пак воопшто нема антитела во организмот, иако има докази дека биле заразени од Ковид-19. Ова е проблематична ситуација.
Редовно тестирање
За студијата на универзитетот во Либек научниците ја мереле количината на антитела во крвта на пациентите во период од повеќе недели. Сликата што притоа ја добиле личи подетална отколку она што го покажуваат еднократни мерења на поголема маса луѓе. Но, секој вид на мерења на антитела можеле да доведе до опасни погрешни проценки, предупредуваат Ханес Бланкенфелд и Михаел Книхен од Германското здружение за општа медицина, како и претседателката на Германското здружение на епидемиолози, Ева Грил.
Ако се прават многу тестови, може да се извлечат важни статистички согледувања. Но, кај поединечни лица може да биде и опасно - ако тестовите даваат погрешни резултати и ако лицата кои излегле позитивни на антитела веруваат дека не се заразни и се заштитени од повторно заразување. Такви резултати може да доведат до лекомислен однос спрема Ковид-19.
Витамин Ц: Добар за имунитет и за сузбивање на инфекции
Токму во време на Ковид-19 е особено важно да се има функционален имунолошки систем. На телото затоа му се потребни доволно микронутриенти, на пример витамин Ц. А него го има во овошјето и зеленчукот.
Фотографија: picture-alliance/Zoonar/D. Freigner
Јади ме!
Најголем дел од животните - цицачи можат да го синтетизираат витаминот Ц, значи сами да го произведуваат. Но, не и луѓето. Ние мораме да го земаме преку храната. Витаминот Ц го има во киви, портокали и грејпфрут, но и во зеленчук како прокељ, брокула и пиперка. За жал, тој е чувствителен на температура, затоа, внимавајте при готвењето!
Фотографија: picture-alliance/Zoonar/S. Schnepf
Помалку мистерија, повеќе биохемија
Витаминот Ц не е важен само за старите луѓе, болните и вегетаријанците. Неговите биохемиски функции во секое тело се исти и подеднакво важни. Витаминот Ц спаѓа во микронутриенти, кои на организмот не му даваат енергија, но сепак се есенцијални за неговите основни функции. Во нив се вбројуваат метаболизмот и нашиот одбранбен систем.
Фотографија: picture-alliance/dpa/F. Gabbert
Радикален ловец на слободни радикали
Како антиоксидант, витаминот Ц ги редуцира штетите кои ги предизвикуваат т.н. слободни радикали, штетни молекули кои ја нарушуваат структурата на здравите ткива во организмот. Овие радикали настануваат при нормалните процеси на метаболизам. Но штетни материи, како на пример цигарите, водат до оксидативен стрес и зголемено настанување на слободни радикали, па се зголемува и потребата од витамин Ц
Фотографија: picture-alliance/dpa/W. Rothermel
Јагоди за ензимски активности
Витаминот Ц од овие јагоди во човечкото тело не се користи само за заштита од слободни радикали, туку тој е важен т.н. кофактор при цела редица ензимски активности, како на пример синтеза на протеинот колаген. Колагенот е дел од тетивите, коските, рскавицата и кожата. Бавно и лошо заздравување на некоја рана од оваа причина може да е знак за недостиг на витамин Ц во организмот.
Фотографија: picture-alliance/dpa/F. Rumpenhorst
Противнапад со помош на грејпфрут
На телото му е потребен витамин Ц за да може да се одбрани од инфекции. Витаминот Ц не само што е задолжен за заштита на клетките, туку во случај на инфекција преминува и во напад. Тој стимулира преместување на имунолошките клетки, т.н. неутрофили на местото на инфекција, ја поттикнува фагоцитозата - разградување и отстранување на штетните материи и убивање на вирусите.
Поголем недостиг од витамин Ц може да доведе до скорбут. Забавено заздравување на рани, модрици, опаѓање на косата, крварење на непцата и губење на забите, како и болки во зглобовите се симптоми на оваа потенцијално смртна болест. За заштита се доволни веќе 10 милиграми витамин Ц дневно. Доволно витамин Ц во телото значи и помал ризик од висок крвен притисок, срцеви заболувања и мозочни удари.
Фотографија: picture-alliance/dpa/B. Pedersen
Колку е доволно?
Според Централата за заштита на потрошувачите, препорачана дневна доза на витамин Ц за мажите е околу 110 милиграми, за жените - 95. Научниците од Државниот универзитет Орегон пак на сите возрасни им препорачуваат 400 мг витамин Ц дневно. Тврдат, тој е безопасен и ако се „предозирате“, ќе се исфрли преку урината. Нема разлика дали го внесувате преку храната или таблети, велат експертите.
Фотографија: picture-alliance/dpa/R. Guenther
7 фотографии1 | 7
Студија од Кина
И во Кина со полна пареа се истражуваат тестовите за антитела. Таму научниците во стручниот журнал „Нејчр”објавија студија која истражува колку имунитетот може да трае - цел живот? Или со текот на времето станува послаб?
Кинеските научници испитувале инфицирани од коронавирус без симптоми и инфицирани со симптоми и ги споредиле двете групи. Резултатот е дека имуниот систем на лицата без симптоми имал послаба реакција на вирусот отколку кај лицата со симптоми. Тие покажале посилна реакција.
Речиси и воопшто да нема траги
Друг резултат од Кина: по период од околу три месеца, количината на антитела кај лицата кои немале симптоми била речиси непостоечка. Дали пациентите ја поминале болеста и можеби се дури и имуни за сега е нејасно. Прашањето со имунитетот останува нерешено, исто како и тоа колку антитела треба да бидат присутни во крвта за едно лице да не може повторно да се зарази себе и други луѓе.
Како да не им дадете шанса на вирусите и бактериите во кујната?
Во време на пандемија на коронавирусот особено важна е хигиената, не само личната. Редовното и правилно миење раце е главната „заповед“ за личната хигиена но постојат и златни правила за хигиена во кујната.
Фотографија: Johanna Schmeller
Слушајте ја мајка ви!
Уште од мали научивме: рацете мора задолжително да се мијат пред јадење. Истото важи и за готвењето. Дури и повнимателно, затоа што кога готвиме, можеме да ја загадиме храната со бактерии, која потоа сите ќе ја јадат. Правилното миење на рацете трае најмалку 30 секунди. Насапунети треба да бидат ноктите како и наборите меѓу прстите.
Фотографија: picture alliance/dpa/C. Klose
Само еднаш не е доволно
Задолжително мијте ги рацете не само пред да започнете со готвењето, туку и во текот на целиот процес. Особено ако сте допреле сурово месо, риба, јајца или отпадоци. Бидејќи сите тие се носители на бактерии кои не треба да се шират на другите производи. Особено на суровата храна, како што се салатите или доматите.
Фотографија: dapd
Одделно месо, одделно зеленчук
За да се избегне контаминација меѓу различните производи, за животинските производи не треба да се користат исти алатки како за другите производи. Ова е особено важно за ножевите и за даските за сечење. Најдобро е да имате специјална даска и специјален нож само за сурово месо. Инаку, пред да ги користите за сечење на зеленчук, даската и ножот треба да се измијат со детергент и со топла вода.
Бактериите се минијатурни. Она што нам ни изгледа како гребаница е огромна шведска маса за салмонелата. Изгребаните кујнски даски многу тешко се мијат. Значи, ако даската е веќе премногу изгребана - подобро да купите нова.
За нас драскотина, за бактериите - вселена
Фотографија: picture-alliance/L. Halbauer
Менувајте ги почесто!
Кујнските крпи, сунѓери и четки се омилено засолниште за бактериитеи вирусите. Затоа, по секоја употреба, тие треба да се исплакнат со врела вода, а потоа да се исушат. Кујнски сунѓери и крпи не треба да се користат повеќе од неколку дена. Потоа треба да ги замените или да ги ставите во машината за перење на 70 степени.
За крпите истото важи како и за сунѓерите: по употребата тие треба да се исушат и да се заменат најмалку еднаш неделно. Со овие крпи, во никој случај не треба да сушите сурово месо или да ги бришете остатоците од протеини - за оваа намена користете хартиени крпи и потоа веднаш фрлете ги.
Фотографија: picture alliance/chromorange/B. Türk
Во ладно. И во кутии.
На температура под 7 Целзиусови степени, повеќето микроорганизми или не се репродуцираат или го прават тоа многу бавно. Затоа храната која брзо се расипува како месо, риба или јајца треба да се чуваат во најстудениот дел во фрижидерот - обично во кутиите на дното. Многу е важно редовно да се мие внатре фрижидерот, бидејќи во спротивно ќе се појават цели колонии бактерии.
Фотографија: Colourbox
Жешко!
Безбеден начин да се уништат вирусите и бактериите е високата температура. Затоа месото, рибата и јајцата секогаш треба да бидат добро термички обработени. Што значи дека внатрешноста на овие намирници треба да се загрева на најмалку 70 степени и најмалку 2 минути. Салатите, зеленчукот и овошјето кои се јадат свежи мораат да бидат добро измиени. И само тогаш можеме да посакаме: Добар апетит!