Кој сѐ во моментов протестира ширум Европа и зошто?
11 март 2019
Франција, Србија, Албанија - тоа се само некои од државите во кои во моментов се протестира. Зошто се демонстрира и со какви резултати?
Реклама
Шарена револуција, Бојкотирам... Додека во Македонија зенитот на притисокот од улицата е минато, ширум Европа периодов се шири бран на граѓански протести: Жолти елеци, 1 од 5 милиони, Во петок за иднината- се само дел од нив.
Протестите се важен дел од европската политичка култура. Без оглед на тоа зошто се покренати, главниот мотив е секогаш ист - надеж за подобра иднина. Поради долгогодишната финансиска криза Грците излегуваа на улица почесто и помасовно од вообиченото. Во само 4 години беа одржани над 20.000 демонстрации. Многу се протестираше и во Бугарија. Во 2013 година протестите траеја вкупно 405 дена.
Темата беше обработена во последната епизода на #EUROPEO:
Бран протести се шири низ Европа
02:15
Последните масовни протести беа поради високите цени на горивата. Во Франција се побунија сиромашните граѓани кои едвај составуваат крај со крај. Демонстрациите на „жолтите елеци" некои аналитичари ги нарекуваат протест на провинцијата против главниот град. Но, и против претседателот Емануел Макрон. Слично како и во Србија каде од недела во недела ширум земјата се демонстрира против аполутниот владетел во државата, Александар Вучиќ.
Ни на албанскиот премиер Еди Рама во моментов не му е лесно. И во Албанија се протестира - против социјалистичката влада и корупцијата. Корупцијата беше и една од главните теми на студентските демонстрации во декември 2018 и во јануари 2019 година. Политичарите многу добро знаат каква опасност се заканува од улицата.
Во Бугарија, во последните 6 години, паднаа две влади по ред. Со надеж дека со тоа ќе го запре бранот протести францускиот претседател Макрон понуди и конкретни отстапки. Но, тоа не му успеа, бидејќи демонстрантите сакаат повеќе. И се организираат преку социјалните мрежи кои ни Макрон, а ниту Вучиќ, не можат да ги контролираат.
Сезона на протести: Од Тврдокорни до „За заедничка Македонија“
Сезона на протести во Македонија
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
Груевски и „народот“
„Сакам да им порачам на сите граѓани дека ако сметаат и ако планираат со седење дома и гледање телевизија дека некој друг ќе им ја одбрани државата, длабоко се во заблуда. Тоа народот може да го докаже на дело и да покаже поинакво однесување“, изјави Никола Груевски во интервјуто за телевизијата Сител на 26 февруари. Веќе следниот ден се одржа првиот протест за одбрана на татковината...
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
„За заедничка Македонија“
Првиот протестен марш беше оддржан на 27 февруари. Граѓани со транспаренти на кои беа испишани пораки за одбрана на Македонија се собраа пред Владата од каде го започнаа маршот кон Собранието. Предводници маршот се Богдан Илиевски, Борис Дамовски и Игор Дурловски здружени во иницијативата „За заедничка Македонија“.
Во првите неколку денови од протестите, пораката за „Заедничка Македонија“ беше во втор план, а настапот на демонстрантите беше одбележан со транспаренти кои го потенцираа нивниот надпартизам или се промовираше Македонското патриотско здружение- „Тврдокорни“. Мотото на почетокот беше „Македонски марш- завет за Македонија“.
Фотографија: DW/P.Stojanovski
Црвени линии
Барањата на демонстрантите и иницијативата „За заедничка Македонија“ се безусловно отфрлање на т.н. Тиранска платформа и зачувување на унитарноста на Македонија. Тие исто така се против двојазична и двонационална Македонија, против промена на знамето, химната и државниот грб.
Организаторите на протестите порачаа дека нивните барања се базирани на вредностите на претходните три Илиндени - соживот, почит и толеранција. „Сакаме да живееме во оваа земја заеднички со сите останати народи – како што сме живееле до сега, да продолжиме во иднина“ изјави Богдан Илиевски - иако на првиот ден од протестите се скандираше за „чиста Македонија“ и против „клетите Шиптари“.
Фотографија: Getty Images/AFP/R. Atanasovski
Стари пораки
Политичките пораки на транспарентите кои можат да се видат на протестите имаат препознатлива симболика. На нив се испишани пораки против мешањето на ЕУ во кризата, против Џорџ Сорос и амбасадорот на САД во Македонија, Џес Бејли - додека истовремено се изразува поддршка за Доналд Трамп. Оваа констелација на пораки во голем дел се поклопува со реториката на власта во пред и пост изборниот период.
Фотографија: DW/P.Stojanovski
Јоханес Хан „сардисан“
При посетата на Скопје на 21 март, Јоханес Хан беше пречекан со протест пред седиштето на ЕУ од демонстрантите на „За Заедничка Македонија” и дел од вработените во Трансмет. Граѓаните се собраа пред канцелариите на ЕУ, а вработените во компанијата на Сеад Кочан со камиони го блокираа булеварот. Хан мораше да излезе од задната врата под полициски надзор, без да биде забележан од демонстрантите.
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
Медиумски (не)пријатели
„Медиумите под отстрел“ - гласи еден од транспарентите на протестите, алудирајќи на случајот на Сеад Кочан, исто така сопственик на телевизија НОВА. Но, се чини дека токму новинарите кои известуваат од протестите се најдоа на мета на демонстрантите. На вториот ден од протестите беа нападнати двајца новинари кои со повреди завршија во ургентниот центар.