Израел крваво ги задуши протестите на Палестинците во Газа
БГ
14 мај 2018
Израелските сили убија најмалку 41 Палестинци за време на масовните протести во Појасот Газа против отворањето на американската амбасада во Ерусалим. Тоа е најкрвавиот ден на насилство од 2014 година.
Реклама
Бесни против преселбата на американската амбасада во Ерусалим, илјадници Палестинци фрлаа огнени бомби и камења врз израелските трупи од другата страна на границата. Израелската армија тврди дека врз нејзините трупи било пукано, и ги обвини демонстрантите дека се обиделе да ја пробијат граничната ограда.
До попладнево загинаа најмалку 41 Палестинци, меѓу нив и едно 14-годишно момче, а над 700 се повредени, од кои 27 се во критична состојба.
Погледнете повеќе во видеото:
Крвави протести во Појасот Газа
01:31
На протестите во Појасот Газа повика радикалното движење Хамас. Палестинците го сметаат источен Ерусалим за главен град на нивната држава. Израел го освои и го анектираше Источен Ерусалим во војната во 1967 година, но меѓународната заедница не ја признава анексијата.
Релокацијата на амбасадата на САД од Тел Авив во Ерусалим беше едно од предизборните ветувања на претседателот Доналд Трамп. Во меѓувреме, амбасадата беше отворена со присуство на ќерката на Трамп, Иванка и нејзиниот сопруг Џаред Кушнер.
„Ова е голем ден за Израел“, твитна Трамп утрово.
Денешниот судир на границата меѓу израелската армија и приврзаниците на Хамас е најголем од војната во 2014 година.
Исмаил Радван, висок функционер на Хамас, изјави дека протестите против Израел на границата ќе продолжат „додека не се постигнат правата на Палестинците“.
Најголемиот дел од жртвите настрадаа во јужните градови во Појасот, Кан Јунис и Рафах. Израелските трупи со дронови исфрлаа солзавец за да ја разбијат толпата демонстранти, а постојано се слушаа и рафални истрели.
Дел демонстранти успеаја да стигнат на 150 метри од граничната ограда, а репортерите на теренот тврдат дека виделе како сите биле застрелани во нозете од израелските трупи.
Насекаде околу демонстрантите може да се види густ црн чад од запалените гуми. Демонстрантите го користат чадот како заштита од израелските снајпери кои се поставени на песочните ридови од другата страна на границата.
Град на судири: комплексната историја на Ерусалим
Ерусалим е еден од најстарите и најоспоруваните градови во историјата на светот. Ерусалим е свет град за евреите, муслиманите и христијаните. Оттука произлегуваат и речиси сите контроверзи поврзани со него.
Фотографија: picture-alliance/Zumapress/S. Qaq
Ерусалим, градот на Давид
Според Стариот завет, Давид, кралот на двете кралства на Јудеја и Израел, го освоил Ерусалим околу 1.000 година пред новата ера. Седиштето на владата го префрлил во Ерусалим, со што го претворил во главен град и верски центар на кралството. Библијата вели дека синот на Давид, Соломон го изградил првиот храм во чест на Јахве, богот на Израел. Ерусалим станува центар на јудаизмот.
Фотографија: Imago/Leemage
Под персиска управа
Нео-вавилонскиот крал Небукаданезар II (трет од лево) го освоил Ерусалим во 597 п.н.е., според Библијата. Ги заробил кралот Јехоаким (петти од десно) и припадниците на високата класа, ги испратил во Вавилон и го уништил храмот. Откако персискиот крал Сирус Велики го освоил Вавилон, им дозволил на прогонетите Евреи да се вратат во Ерусалим и повторно да го изградат својот храм.
Од 63 година п.н.е. Ерусалим паѓа под окупација на Рим. Се формираат повеќе движења на отпорот, па во 66 година избувнува првата Еврејско-Римска војна. По четири години војната завршува, а храмот е повторно уништен. Римјаните и Византијците владеат со Ерусалим околу 600 години.
Фотографија: Historical Picture Archive/COR
Освојувањето на Арапите
При освојувањето на Сирија, муслиманските армии стигнуваат и до Палестина. По наредба на Калифот Умар (на фотографијата), Ерусалим е освоен во 637 година. Во следните години повеќе различни, меѓусебно спротивставени муслимански владетели го контролираат градот. Ерусалим е често под опсада, а владетелите се менуваат.
Фотографија: Selva/Leemage
Крстоносците
Од 1070 година, муслиманските владетели стануваат сѐ поголема закана за христијанскиот свет. Папата Урбан II повикува на крстоносна војна. Севкупно, пет крстоносни походи се организираат во период од 200 години. Во 1244, крстоносците конечно ја губат контролата врз градот и тој паѓа под муслиманска управа.
Фотографија: picture-alliance/akg-images
Отоманите и Британците
По освојувањето на Египет и Арабија од Отоманите, Ерусалим станува административно седиште на Отоманскиот административен регион во 1535 година. Во првите децении на отоманското владеење, градот доживува процут. Со победата на Британците над Отоманските трупи во 1917 година, Палестина потпаѓа под британска управа. Ерусалим е преземен од Британците без борба.
Фотографија: Gemeinfrei
Поделениот град
По Втората светска војна, Британците се откажуваат од палестинскиот мандат. ОН гласаат за поделба на земјата, со цел да се отвори простор за преживеаните од Холокаустот. Неколку арапски држави започнуваат војна против Израел и освојуваат дел од Ерусалим. Сѐ до 1967 година, градот е поделен на израелски западен и јордански источен дел.
Фотографија: Gemeinfrei
Израел го освојува источен Ерусалим
Во 1967, Израел ја започнува Шестдневната војна против Египет, Јордан и Сирија. Израел ги освојува Синај, Појасот Газа, Западниот Брег, Голанската висорамнина и источен Ерусалим. Израелски падобранци доаѓаат до Стариот град и стојат пред Ѕидот на плачот за првпат од 1949 година. Источен Ерусалим не е официјално анектиран, туку административно интегриран.
Израел не им забранува на муслиманите пристап до светите места. Ридот на храмовите е под автономна муслиманска администрација: муслиманите можат да влегуваат, да го посетуваат храмот и блиската Ал-Акша џамија.
Фотографија: Getty Images/AFP/A. Gharabli
Нерешен статус
Ерусалим до денес останува пречка за мирот меѓу Израел и Палестина. Во 1980, Израел го прогласува целиот град за свој „вечен и нераздвојлив главен град“. Откако Јордан се откажува од своето право на Западниот Брег и Источен Ерусалим во 1988 година, прогласена е државата Палестина. И Палестина го смета Ерусалим, во теорија, за свој главен град.