Ситуацијата на островот Лезбос останува напрегната. Владее хаос. Атина сега се обидува да ја смири ситуацијата. Но, таа одамна излезе од контрола.
Реклама
„Во никој случај не сакам да одам во новото сместувалиште. Сакам да си заминам од Лезбос,“ вели Реза. Овој млад Авганистанец добро зборува англиски. Исто како и илјадниците други бегалци останува на улицата меѓу Митлини, главниот град на островот и малото селце Панагида, сликовито сместено во заливот полн со кафетерии и ресторани. Од другата страна на заливот можат да се видат низа шатори. На поранешниот воен полигон, грчката влада заедно со Организацијата за бегалци на Обединетите нации од саботата гради нов привремен камп. 300 од бездомниците веќе се преселени таму. Наскоро треба да има место за сите. „Овде се чуствувам побезбедно,“ вели еден Сириец кој беше меѓу првите бегалци кои доброволно се преселија во новото привремено сместувалиште.
За Реза, тоа не е алтернатива. Тој е добро расположен. “Немам јадено ништо два дена,“ раскажува тој во саботата и се смее. Надежта, дека конечно ќе го напушти Лезбос е поголема од гладта или стравот. Тоа е случај со многумина од нив кои си поставиле сопствено привремено сместувалиште овде на главниот пат. Но, овие привремени сместувалишта не се наредени во линија како во малиот “шаторски град“ кој го изгради владата. Овде владее хаос.
Грчката војска, која всушност е задолжена за распределба на храна, им дозволува на не баш омилените невладини организации да делат храна и вода на островот. При тоа доаѓа до драматични сцени. Тие ја разнесуваат со комбиња со отворени врати. Кога луѓето кои со часови седат на жешкото сонце ќе ја здогледаат водата трчаат зад комбето. Под овој притисок оние кои во комбето се обидуваат со викање да воведат ред, а потоа само ги фрлаат шишињата во толпата. Луѓето се борат и паѓаат. Една жена лежи на патот во бессознание. Еден човек ја скрши раката.
Нема структура – нема безбедност
Невладините организации ниту се подготвени ниту опремени за вакви исклучителни ситуации. Но учат во од. Следниот ден формираа човечки ланец и некако успеваат поорганизирано да ја поделат храната. Во неделата пакуваа порции храна, леб и овошје во ќеси за да биде ова уште подобро организирано. Многу помагачи се доста мотивирани. Тие се доброволци кои се таму на сопствен трошок. Млади луѓе од различни земји работат заедно, за со малку хуманост да им се спротивстават на пропустите на европската политика за азил и организацискиот хаос на грчките власти.
„Првите денови по пожарот беа тешки. Луѓето беа насекаде, а улиците блокирани. Тешко стасувавме до нив,“ вели Хенк Динкелман, доброволец од организацијата Еуро рилиф, која беше одговорна за сместување на бегалците во кампот Морија, и која по пожарот веднаш организираше да се покријат елементарните потреби. Но, ова е тешко надвор од камп. „Во Морија ја имавме сета потребна инфраструктура за распределба на храна.“ Под овие околности беше потребно време се да се реорганизира. „Во моментов користиме автомобили, но секако потребни се одредени капацитети, за се да биде подобро организирано“, вели тој.
Бегалци кои го сменија светот
Новиот претседател на САД го ограничи влезот за бегалците во земјата. Многу поранешни бегалци станаа светски познати музичари, актери, политичари или научници.
Фотографија: imago/Thomas Bielefeld
Алберт Ајнштајн
Познат по неговата Теорија за релативноста, германскиот Eвреин, добитник на Нобелова награда, Алберт Ајнштајн, бил во посета на САД во 1933. година кога му станало јасно дека не може да се врати во нацистичка Германија. Во една прилика тој напишал дека се чувствува како „привилегиран од судбината“ што живеел во Принстон, но речиси бил „засрамен што живеел во таков мир, додека останатите страдале“.
Фотографија: Imago/United Archives International
Марлен Дитрих
Германската пејачка и глумица Марлен Дитрих веќе беше ѕвезда и живееше во САД, кога го доби американското државјанство во 1939. година и ѝ сврте грб на нацистичка Германија. Проминентната бегалка говореше против Хитлер и настапуваше за војската на САД за време на војната. Истовремено, нејзините филмови беа забранети во Германија. Но таа кажа: „Родена сум како Германка и засекогаш ќе бидам тоа.“
Фотографија: picture-alliance/dpa
Хенри Кисинџер
Професор на Харвард и авторитет во областа на меѓународните односи-Кисинџер беше 56-от државен секретар на САД и одигра клучна улога во обликувањето на надворешната политика. Во 1938. година, Хенри Кисинџер, роден во Баварија, избега од Германија за да не се соочи со прогон од нацистите. Чувствата кон татковината останаа исти: „Германија никогаш не престана да биде дел од мојот живот“, изјави тој.
Родена во денешна Република Чешка, Медлин Олбрајт и нејзиното семејство дојдоа во САД во 1948. година кога комунистите ја презедоа власта во нејзината татковина. Таа почна да се занимава со политика и стана највисоко рангираната жена во владата на САД: Медлин беше првата жена државен секретар на САД (1997-2001).
Фотографија: Getty Images/AFP/S. Loeb
Џорџ Вајденфелд
Роден во Виена во 1919. година, лордот Џорџ Вајденфелд бил британски Евреин и издавач. Тој емигрирал во Лондон по анектирањето на Австрија од страна на нацистите. Бил соосновач на издавачка куќа и работел во кабинетот на првиот претседател на Израел. Го финансирал спасувањето на христијаните од Сирија и Ирак. „Не можам да го спасам светот... но имам долг за отплаќање“, се неговите зборови.
Фотографија: picture-alliance/dpa/N.Bachmann
Бела Барток
Унгарскиот композитор, виртуоз на пијано и колекционер на народна музика, Бела Барток, иако не бил Евреин, се спротивставил на подемот на нацизмот и прогонот на Евреите. Во 1940. година тој се преселил во САД. Тој еднаш изјавил: „Мојата главна идеја е братство на луѓето, над сите конфликти“.
Фотографија: Getty Images
Милош Форман
Иако веќе бил познат режисер во татковината, тој ѝ го свртел грбот на Чехословачка и се преселил во САД по Прашката пролет во 1968. година. Подоцна, Милош Форман режираше два меѓународно познати филмови, кои освоија Оскар.
Фотографија: picture-alliance/abaca/V. Dargent
Изабел Аљенде
Чилеанскиот претседател Салвадор Аљенде беше насилно симнат од власт со пучот од 1973. година. Ќерката на неговиот братучед, Изабел, избегала во Венецуела откако почнала да добива смртни закани. Таа подоцна се сели во САД. Нејзините романи се меѓународно признати класици на магичниот реализам, како „Куќата на духовите“ и „Ева Луна“.
Фотографија: Koen van Weel/AFP/Getty Images
Мириам Макеба
Мириам Макеба беше на турнеја во САД, кога властите во Јужноафриканската Република ѝ го поништија пасошот поради нејзино учество во кампањата против апартхејдот и подоцна ѝ забранија да се врати во државата. Нејзината песна „Пата пата“ беше светски хит во 1967. година. Легендарната пејачка живееше во САД и Гвинеја пред повторно да може да се врати во сопствената земја, една деценија подоцна.
Фотографија: Getty Images
Седечки бик
Лидерот на Сијуксите, Татанка Ијотаке – Седечки бик е еден од најпознатите поглавари на домородните Американци во историјата. Неколку години од животот ги поминал како бегалец во Канада, каде што заминал во 1877. година. Во 1881. година се враќа во САД, каде првично бил затворен, по што бил ослободен и вратен во резерват.
Фотографија: Imago/StockTrek Images
Невен Суботиќ
Како и неговиот колега, Ведад Ибишевиќ од Херта Берлин, играчот во Бундеслигата, Невен Суботиќ побегна од војната во БиХ како дете. Свесен за тешките животни услови, Суботиќ во 2012. година основа фондација за помош на луѓето во најсироманите делови на светот и пристап до чиста вода.
Фотографија: imago/Thomas Bielefeld
11 фотографии1 | 11
Стручна помош би им била добредојдена. По пет дена грчката влада успеа да подигне шатори зад бодликавите жици и да да обезбеди места за спиење. Ангажиран е и кетеринг сервис. Но, ни привремените тоалети и елементарните потреби организирани таму, не се доволни. Дури ни со помошта на армијата која е на готовс по објавувањето на вонредната состојба и може веднаш да реагира.
Контрола преку изолација
Од неделата на новинарите им е забранет пристап до улицата на која престојуваат голем дел од мигрантите и бегалците.
И во изминатите денови камерманите мораа да паркираат пред првите барикади и остатокот од патот да го минат пеш, покрај новите бездомници на островот.
Со отворањето на новиот привремен камп се ограничува слободата на движење за медиумите. Некои ги заобиколуваат барикадите и стасуваат до пределот преку едно брдо. Други уште од раните утрински часови се кај многу избегани.
Од сега натаму за новинари има само пристап во рамки на организирани обиколки на привремениот камп и само официјални соопштенија од ресорните министри.
Грчкиот министер за миграција, Нотис Митаракис, објаснува: “Од првиот ден приоритет ни беше безбедноста на бегалците, на барателите на азил и на локалното население. Откако обезбедивме безбедност, снабдување со храна, вода и медицински средства, направивме и неколку илјади легла во преодниот камп.”
Речиси може да стекнете впечаток дека преку ноќ се случило чудо. Но, репортажите на новинарите кои успеале да стасаат во затворената зона покажуваат слични сцени како и ден претходно.
Постојано помали побуни од бегалците. Некои намерно ги провоцираат службениците. Насилство предизвикува најголемо внимание.
Лезбос плаќа цех за Европа
По страшниот пожар во Морија Брисел и Атина најавуваат изградба на нов камп на островот. На Лезбос никој не го сака тоа. Владите во Западна Европа пак, се чини дека тоа воопшто не ги интересира. Ретко кој сака да прими бегалци. Се шири стравот дека вака ќе се поттикнат бегалците од другите острови и таму да ги запалат камповите само за конечно да дојдат до земјите во кои може да им биде понудена некаква перспектива. Рокот за да се најде решение со кое ќе можеше да се спречат слики како на Лезбос, одамна е истечен.
Година на бегалците
Никогаш досега не биле толку луѓе во бегство како во 2015. Голем број пристигнаа во Германија и во Европа. Тоа беше „историски тест“, рече канцеларката Меркел. Потсетување на една трогателна година.
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
Успеавме!
Овие млади луѓе од Сирија минаа уште една опасна етапа на нивниот пат. Пристигнаа во Грција, а со тоа и во ЕУ. Но со тоа не ја постигнаа крајната цел. Сакаат да продолжат натаму кон север, во други земји на ЕУ. Најголемиот дел од нив, во 2015, пристигнаа во Германија и Шведска.
Фотографија: Reuters/Y. Behrakis
Преку Средоземното Море
Патот кој го оставија зад себе е опасен по живот. Голем број бегалски чамци потонаа или се превртија во морето. Овие сириски деца и нивниот татко имаа среќа. Тие беа спасени од грчки рибари во близина на островот Лезбос.
Фотографија: Reuters/Y. Behrakis
Сликата која го потресе светот
Тригодишниот Ајлан Курди не го преживеа бегството. На почетокот на септември тој се удави заедно со неговиот брат и нивната мајка во водите на Егејот во обидот да стигнат до островот Кос. Фотографијата на мртвото дете го обиколи светот и предизвика шок.
Фотографија: Reuters/Stringer
Видливи крајности
Кос, на помалку од пет километри оддалеченост од турскиот брег е цел на бројни бегалци. На плажите, каде вообичаено одмораат туристи, пристигнаа илјадници бегалци, како оваа група од Пакистан.
Фотографија: Reuters/Y. Behrakis
„Тоталниот хаос“
Но, бројни бегалци не можеа да го продолжат патот од Кос. За да заминат на копно мораа најпрво да се регистрираат. Летото состојбата ескалираше, откако властите ги сместија бегалците во еден стадион на отворено сонце и без вода, да чекаат на регистрација.
Фотографија: Reuters/Y. Behrakis
Дилемата на Европа
Речиси истовремено на север, на грчко-македонската граница, граничната полиција не им дозволуваше премин на бегалците, меѓу нив расплакани деца, раздвоени од своите родители. „Чист очај“ се вика оваа фотографија на Ѓорѓи Личовски. Таа беше прогласена за фотографија на годината од УНИЦЕФ затоа што ја прикажува „Дилемата на Европа“.
Фотографија: picture-alliance/dpa/G. Licovski
Ни ваму ни таму
Кон крајот на летото Будимпешта стана симбол за слабостите на одговорните и за омразата кон странците. Илјадници бегалци кампуваа на железничката станица во унгарскиот главен град. Унгарската влада им забрани да продолжат натаму. Многумина продолжија пеш кон Германија.
Фотографија: picture-alliance/dpa/B. Roessler
Отворени граници
Одлуката од 5 септември им го отвори патот на бегалците: канцеларката Ангела Меркел и австрискиот канцелар Вернер Фејман заеднички одлучија да ги отворат границите. Со возови и автобуси бегалците беа пренесени во Виена и Минхен.
Фотографија: picture alliance/landov/A. Zavallis
Селфи-канцеларка
И додека бегалците со одушевување ја поздравуваа канцеларката, во Германија се ширеше незадоволство. На критиките Меркел одговори: „Доколку сега треба да се извинуваме затоа што покажуваме пријателско лице во една тешка ситуација, тогаш ова повеќе не е мојата земја“. Реченицата „Ние ќе успееме“, стана нејзина мантра.
Фотографија: Reuters/F. Bensch
Приказни во багажот
Кон крајот на септември германската полиција објави една потресна слика, која девојче бегалец му ја подарило на полицаец во Пасау. На неа се прикажани стравотиите кои ги преживеале многу бегалци, и нивната радост по пристигнувањето на безбедно.
Фотографија: picture-alliance/dpa/Bundespolizei
Драмата продолжува
До крајот на октомври во Германија пристигнаа над 750 илјади бегалци. Но бранот не престанува. Земјите од ткн. балканска рута се пренатрупани. Ги затворија границите. Само Сиријци, Авганистанци и Ирачани смеат да минат. Во знак на протест некои бегалци си ги зашиваа усните.
Фотографија: picture-alliance/dpa/G. Licovski
Крајот не е на повидок
„Помогни ни, Германијо“, пишува на плакатите на овие луѓе на границата со Македонија. Зимата пристигна во Европа, а илјадници бегалци, меѓу нив и многу деца, останаа на ничија земја. Во меѓувреме и Шведска- земја на која се надеваа бегалците- воведе гранични контроли. Во 2016 година, ЕУ очекува уште три милиони бегалци.
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
12 фотографии1 | 12
Не помагаат само вербални заложби. Но, географската позиција не и дозволува на Грција проблемот да го игнорира. Едно е сигурно: бегалци ќе има и во иднина. Тогаш еден единствен нов камп нема да биде доволен за да се држат на страна од Европа оние на кои им е потребна помош.