Мамутски процес против осомничени пучисти во Турција
ЖА
1 август 2017
Во Анкара започна нов процес против речиси 500 обвинети, во новоизградена судска сала, со високи мерки на безбедност. Обвинението гласи - учество во обидот за државен преврат.
При пристигнувањето, осомничените пучисти беа пречекани од гневна толпа, која ги навредуваше, извикувајќи: „Мачениците не умираат, нацијата нема да биде поделена“. Некои демонстранти фрлаа бесилки кон обвинетите во полициска придружба, извикувајќи: „сакаме смртна казна“ и „сите вие ќе платите“.
Обвинети се 486 лица, од кои 18 се на слобода, а седуммина се во бегство. Меѓу обвинетите, на кои им се суди во отсуство, се и исламскиот проповедник Фетула Ѓулен и теолошкиот доцент Адил Оксуз. Ѓулен, кој со години живее во егзил во САД, е обвинет дека е главен организатор на обидот за државен преврат од 15 јули 2016 година; Оксуз, т.н. имам на ѓуленистичкото движење во воената авијација, во ноќта на пучот наводно во базата Акинчи, тогашниот главен штаб на бунтовниците, ја имал командата. Оксуз беше уапсен на 16. јули во близина на базата, но наскоро беше пуштен на слобода. Обвинети се исто така и поранешниот командир на воената авијација Акин Озтурк и бизнисменот Кемал Батмаз, на кои исто така им се припишува раководна улога во планирањето и изведувањето на обидот за пуч. Многумина од обвинетите се веќе обвинети и во други претходни процеси.
Пучистите ноќта на 15. јули го зеле како заложник началникот на генералштабот на турската армија Хулуси Акар во Акинчи, додека борбени авиони Ф-16 ги бомбардираа зградите на парламентот, главната централа на полицијата и штабот на специјалните сили за безбедност. Беа убиени околу 250 луѓе, а пучот пропадна откако десетици илјади луѓе излегоа на улиците и им се спротиставија на пучистите. Ердоган постапува свирепо против можните приврзеници на Ѓулен. Во затворите се наоѓаат преку 50.000 луѓе поради наводни врски со движењето Ѓулен.
Ердоган најавува нова Турција
По три недели исполнети со секојдневни демонстрации за поддршка на Ердоган, во неделата се одржаа финални протести во осумдесет градови во Турција. Во меѓувреме, се уште трае чистката на ѓуленистите
Фотографија: DW/D. Cupolo
Повик да се излезе на улиците
Додека траеше обидот за пуч, турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган ги повика поддржувачите да излезат на улиците и да ја спречат армијата во обидот да ја симне од власт владејачката АКП. Откако воениот удар заврши неуспешно, Ердоган се заблагодари на неговите поддржувачи и од тој ден, тој секоја вечер ги повикуваше граѓаните да излеуваат на демонстрации.
Фотографија: DW/D. Cupolo
Некогаш под репресија - сега моќни
Финалните собири беа одржани во недела. Во Истанбул се собраа два милиони граѓани, а во Анкара околу 10.000. Истовремено, речиси осумдесет градови низ целата земја одржаа демонстрации за поддршка на Ердоган. АКП е првата исламистичка партија во Турција која преживеала воен удар. Поддржувачите на Ердоган на тоа гледаат како на триумф над традицијата на воени удари во земјата и секуларниот устав.
Фотографија: DW/D. Cupolo
Оптимизам за нова Турција
Во својот говор во Истанбул, Ердоган вети дека „ќе ја изгради Туција од почеток“, а расположението помеѓу поддржувачите беше оптимистично. Лале Алики, агент за недвижности од Анкара кој беше присутен на сите демонстрации кои следеа по обидот за пуч изјави: „Кога чистката ќе заврши Турција ќе напредува, затоа што тие кои беа инфилтрирани во владата, повеќе нема да бидат товар за нашата држава“.
Фотографија: DW/D. Cupolo
Привремен социјализам
Хава Озкан ко-претседавач на курдската организација Тухад-Фед вели дека демонстрациите имале целосна поддршка од владата. За присутните на протестите била обезбедена храна и вода, а јавните претпријатија во Анкара и Истанбул нуделе бесплатен превоз за време на последните три викенди, со цел да се овозможи масовна мобилизација. „Ова што се случува во Турција е привремен социјализам“, вели Озкан.
Фотографија: DW/D. Cupolo
Подем на социјалните медиуми
Во кризни ситуации социјалните медиуми во Турција се забранети. Преку говорот на Ердоган кој се емитуваше преку FaceTime, се до снимките од насилство врз цивилите – социјалните медиуми се покажаа дека „работат“ во полза на владата. Критичарите сметаат дека владата намерно дозволила непрекинат пристап до социјалните медиуми затоа што се покажало дека е во корист на Ердоган.
Фотографија: DW/D. Cupolo
Ова е само тренинг
Некои сметаат дека демонстрациите се начин АКП да ја засили својата база на поддржувачи. Мухамед, бегалец од Сирија кој беше сведок на пучот во Египет, а сега живее во Турција, рече дека демонстрациите се „тренинг за поддржувачите на Ердоган“ и дека „наскоро тој може да ги организира против некое друго движење кое не му се допаѓа“.
Фотографија: DW/D. Cupolo
Преименување на јавните простори
Од плоштадот Кизилеј во Анкара до мостот Босфор во Истанбул, познати јавни места низ цела Турција беа преименувани во чест на оние кои ги загубија своите животи за време на обидот за пуч. Граѓаните сега патуваат од европската кон азиската страна на Истанбул преку мостот „Мачениците од 15 јули“.
