Милијарди од ЕУ само ако се почитува правната држава?
Бернд Ригерт
23 јули 2020
Еврокомисијата ги демантира тврдењата на Унгарија и Полска дека почитувањето на начелата на правната држава не игра никаква улога при доделувањето на средствата од буџетот на ЕУ.
Реклама
По вонредниот самит на Европската унија на кој се усвоени далекусежни одлуки за клучните финансиски прашања, сега вниманието на Брисел и останатите европски главни градови е насочено кон анализа на она што го пишува во документот од 67 страници. Пред се, формулациите во однос на почитување на начелото на правната држава со исплата на финансиски средства од буџетот на Унијата, се предмет на различни интерпретации.
Орбан си се прогласи за победник
Унгарскиот премиер Виктор Орбан и неговиот полски колега Матеуш Моравјецки, непосредно по самитот на заедничка прес конференција за новинари се претставија како „победници“ кои успеале прашањата поврзани со почитување на начелата на правна држава во иднина да не бидат критериум за исплата на пари од буџетот на ЕУ. При тоа против двете земји се водат постапки за почитување на правната држава во согласност со член 7 од Лисабонскиот договор.
И австрискиот канцелар Себастијан Курц по самитот во едно интервју за австриско радио рече дека источноевропските земји „релативно силно“ ги наметнале своите ставови. Притоа, рече Курц, особено е „чудно“ тоа што Франција, Германија и некои други земји прифатија занемарување на прашањето околу почитување на начелата на правната држава само за да се постигне општ компромис.
Сепак има поврзаност
Факт е дека острите формулации во врска со правната држава од почетокот во текот на самитот се повеќе се разводнуваа. Со оглед на тоа дека и заедничкиот буџет на ЕУ, како и одлуката за финансиската помош за земјите кои се најмногу погодени од пандемијата може да се донесат само едногласно беше нужно да се придобијат Унгарија и Полска да го прифатат и за тоа им беа понудени одредени отстапки, вели еден европски дипломат.
Но високи претставници на Европската комисија на неформален брифинг во средата го оспоруваат тврдењето дека Унгарија и Полска „победиле“. Во точката 23 од завршниот документ на самитот имено е утврдено дека Европската комисија треба да формулира „режим на условеност“ меѓу кои спаѓа и почитување на правната држава.
Нерамномерна распределба - животниот стандард во ЕУ
Разликите во животниот стандард во државите-членки на ЕУ се екстремни. Но, во зависност од начинот на кој се мери благосостојбата, постојат изненадувања, сиромашните земји немаат секогаш сиромашни граѓани и обратно.
Фотографија: picture-alliance/dpa/D. Kalker
Бугарија: Ниски социјални давачки, ниски плати
Бугарија се смета за најсиромашна членка на ЕУ и истовремено водечка во раширеноста на корупцијата. Според податоците на Германското друштво за надворешна трговија и инвестиции (Germany Trade and Invest), просечното бруто примање во 2018 година било 580 евра месечно. По приемот на Бугарија во ЕУ, многу млади луѓе и завртија грб на земјата, голем дел од нив со факултетско образование.
Фотографија: BGNES
Романија: Претпоследно место во ЕУ-економското рангирање
Идилата лаже: живописните историски центри во градовите, како овој во Брашов, се реставрирани со многу љубов. Но, со просечниот бруто домашен производ од 11.440 евра по глава на жител годишно (2019) земјата е само малку подобра од Бугарија. Податоците на Европската комисија велат дека просечната бруто плата во Романија лани била околу 1050 евра, додека во Германија- 3994 евра.
Земјата беше на пат да се опорави од последиците на должничката криза, за што посебно последните години придонесе туризмот. Но, поради корона-кризата, земјата повторно е под притисок и зависна од помошта од ЕУ. Во споредба со Германија, таа се смета за сиромашна, иако просечниот бруто домашен производ по жител од 17.500 евра годишно е двојно поголем отколку во Бугарија.
Фотографија: picture-alliance/dpa/VisualEyze
Франција- земја на сопственици на куќи
Ако се суди според просечниот имот на Французите, тие се многу побогати од Германците. Со нето финансиски капитал од 26.500 евра (2018) по жител, Французите според информациите на осигурителната компанија Алијанц располагаат со 10.000 евра повеќе. Една од причините е што мал дел од Германците имаат сопствени недвижности. За разлика од нив, во Франција многу луѓе имаат стан и викендичка.
Фотографија: picture alliance/prisma/K. Katja
Италија - развојот стагнира, нема реформи, долговите се високи
Италија беше посебно тешко погодена од пандемијата на коронавирус. Сликите од Бергамо, епицентарот на заразата, го обиколија светот. По две децении економска стагнација, Италија е една од земјите која најмногу се надева на распределбата на корона-помошта од ЕУ. Со бруто домашен производ од 29.610 евра по глава на жител (2018), Италија се наоѓа нешто под просекот на ЕУ.
Фотографија: AFP/P. Cruciatti
Шпанија во страв од втор бран на коронавирус
По силниот пораст на бројот на нови инфекции со коронавирус, властите во Каталонија во јули повторно воведоа рестрикции и ограничување на движењето. Земјата е во висок степен зависна од туризам, тој изнесува преку 15% од БДП. Со бруто домашен приход од 26.440 евра по жител, Шпанија се наоѓа под просекот на ЕУ од 31.000 евра.
Фотографија: Reuters/N. Doce
Шведска - висок стандард, високи даноци, без корона-ограничувања
Шведска се обиде да помине низ корона кризата без да воведе рестрикции и обврска за носење заштитна маска. Цената беше висока, бројот на жртви е релативно голем. Со БДП од 41.180 евра по жител, Шведска според Евростат во 2018 година била на петто место зад Луксембург, Ирска, Данска и Холандија. И покрај високите даноци, Швеѓаните со финансиски капитал од 27. 511 евра по глава се пред Французите.
Фотографија: imago images/TT/J. Nilsson
Холандија - високо економско постигање, богати граѓани
Холандија припаѓа на т.н. „штедлива четворка“, група земји која одбива трансфер на финансиски средства во висина од повеќе милијарди евра без реформски предуслови на земји погодени од корона-кризата како Италија. Со бруто домашен производ од 46.800 евра по жител (2019), Холанѓаните се во врвот во ЕУ, тие предничат и при нето финансискиот капитал со преку 60.000 евра по глава (2018).
Фотографија: picture-alliance/robertharding/F. Hall
Германија: Богата држава со не толку богати граѓани
Досега Германија успешно се носеше со пандемијата. Но, економските трошоци се гигантски, извозот доживеа пад, бројни фирми се борат против банкрот. Како водечка економија во ЕУ, земјата има бруто просечен домашен производ од 41.340 евра по жител (2019). Меѓутоа, Германците во 2018 година просечно располагале со нето финансиски капитал од само 18.000 евра, додека во Италија тој е двојно поголем.
Фотографија: picture-alliance/dpa/J. Kalaene
9 фотографии1 | 9
Доколку Полска, Унгарија или некоја друга држава некогаш ги повреди овие начела, тогаш Комисијата може „да преземе мерки кои мора да ги потврди квалификувано мнозинството во Советот.„ При тоа не се мисли на Советот на Европа, односно шефовите на држави и влади, туку на Советот на Европската Унија во кое се состануваат надлежните ресорни министри на земјите членки. Во ова тело, одлуките се носат со квалификувани мнозинство (најмалку 15 земји членки кои го претставуваат најмалјку 65% од населението во Унијата), а не едногласно со консензус.
Европската комисија е на потег
Сега, сметаат претставниците на ЕУ, е клучно што ќе биде вклучено во тој “режим на условеност“. „Се уште ништо не е готово“, рече на брифингот еден европски дипломат. Така нема да важи тврдењето на премиерот Моравиецки, дека Европскиот совет за поврзаноста на правната држава и исплата на финансиските средства уште еднаш мора едногласно да се изјасни.
Бриселските дипломати велат дека сега на потег е Европската комисија. Унгарскиот премиер Виктор Орбан уште за време на самитот преку твитер пораки тврдеше дека германската канцеларка Ангела Меркел му ветила дека постапката која се води против Унгарија и Полска во согласност со членот 7 од Лисабонскиот договор ќе биде завршена до крајот на годинава, односно до крајот на германското претседателствување со Европската унија.
Од Азија кон Европа: Походот на заштитните маски против коронавирус
Прво важеа за неефикасни и збунувачки, но се‘ повеќе земји во меѓувреме воведуваат правило за носење заштитни маски против ширењето на коронавирусот. За победоносниот поход на маските, започнат во Азија.
Фотографија: picture-alliance/dpa/U. Zucchi
Ракавици, мобилен телефон, заштитна маска
Дали и во Германија ќе се воведе обврска за носење заштитна маска? По консеквентната употреба во Азија, институтот Роберт Кох препорача нејзино носење и во Германија. Јена е првиот град кој ја водведе оваа мерка, од 6 април во супермаркетите и јавниот сообраќај таму таа е задолжителна. Како заштита се прифаќа и шал или марамче на устата.
Фотографија: Imago Images/Sven Simon/F. Hoermann
Подарок за пожарникарите
Со оглед на големиот недостиг на заштитни маски, луѓето и институциите се снаоѓаат и сами. На Јутјуб и на Твитер под хаштагот „maskeauf“ многумина демонстрираат колку е едноставно да се изработи маска. Меѓу нив е и професионалната шивачка од Државниот театар Котбус, Керстин Бохов. Маските кои ги изработува оваа костимографка се наменети за пожарникарската служба и за Црвениот крст во Германија.
Фотографија: picture-alliance/dpa/P. Pleul
Плетени маски
Уметничката Манша Фридрих плете маски за заштита од коронавирус. Нејзините маски се украсени со мотиви на насмеани лица, животни, сонце. Внатрешната страна на маските може да се менува. Уметничката од Хановер не дозволува корона-кризата да ѝ го расипе расположението.
Чешка и Словачка се отидени чекор понапред, таму уште на средината на март е воведена обврска за носење заштитни маски. Оној кој влегува во супермаркет или градски превоз, мора да носи маска. Словачката претседателка Зузана Чапутова и премиерот Игор Матович предничат со добар пример. И Австрија во меѓувреме воведе обврска за носење маски во супермаркет.
Фотографија: Reuters/M. Svitok
Будење на пролетта во Кина
Во Кина заштитните маски одамна се задолжителни за граѓаните. Оваа двојка, без оглед на кризата со коронавирус и ригидните контроли, не сака да се откаже од романтика. Двајцата занесено танцуваат на пролетното сонце и сигурно забораваат на сите останати околу себе.
Фотографија: AFP
Израел не дозволува исклучоци
И во Израел во сила се драстични ограничувања на движењето, кои ги воведе премиерот Бенјамин Нетанјаху, а се контролирани од полицијата и од војската. Кон нив мора да се придржуваат и ортодоксните Евреи. Во квартот Меа Шерим во Ерусалим, еден вооружен полицаец му наложува на својот ултраортодоксен сограѓанин да се прибере дома.
Фотографија: picture-lliance/dpa/I. Yefimovich
Уметност во Појасот Газа
Во густо населениот Појас Газа, уметниците се обидуваат да ги мотивираат граѓаните. Во квартот Шујаија, тие украсуваат заштитни маски со различни мотиви. Владата во Појасот Газа воведе ограничување за движењето на населението и забрана за одржување на сите манифестации. И т.н. „Марш на враќањето“, кој секоја година преку масовни протести се одржува на границата кон Израел, годинава е откажан.
Фотографија: Imago Images/ZUMA Wire/A. Hasaballah
Колумбиски „силници“
Во Колумбија на маските доминираат драстични и впечатливи мотиви. Вилиците на маските на двајцата полицајци се чини се инспирирани од колосот Хулк. Хулк е главната фигура во стрипот на Стен Ли и Џек Кирби, објавен во 1962 година. Приказната за неверојатниот Хулк е адаптирана во бројни филмови и серии.
Фотографија: AFP/L. Robayo
Макрон ќе се справува со недостигот од маски
Францускиот претседател посети фабрика за производство на заштитна облека и маски во Сент-Бартоломи д‘Анжу. Стотици лекари ја критикуваат владата што не набави доволни количини заштитна облека во време на епидемијата на коронавирус, но многумина од нив сепак работат, дури и без заштита. Емануел Макрон планира потребата од заштитна опрема да ја покрие со домашно производство до крајот на годинава.
Фотографија: Getty Images/AFP/L. Venance
9 фотографии1 | 9
Портпаролот на канцеларката меѓутоа веднаш го демантираше ова со тврдење дека Германија како претседавач со ЕУ може некоја тема да ја стави на дневен ред, но не може да наметне никаква „ослободителна пресуда“. Но, тој истовремено нагласи дека Германија радо ќе и пружи целосна поддршка на Унгарија – доколку земјата ги преземе вистинските чекори. Оваа дипломатска формулација всушност значи: доколку Унгарија се врати на праксата на почитување на начелата на правната држава.