По вонредните избори, се чини дека победник е Нетанјаху и неговиот десно-национален табор. Обвинувањата за корупција не му наштетија на Нетанјаху, тој „вози“ кон својот петти премиерски мандат, коментира Рајнер Золих.
Фотографија: picture-alliance/dpa/O. Weiken
Реклама
Според сѐ, идниот премиер на Израел повторно ќе биде Бенјамин Нетанјаху. Резултатот е тесен, но мнозинството Израелци се одлучи за од него фаворизираната коалиција од националистички и ултраконзервативно-религиозни сили. „Биби“ најмногу профитираше од изборните подароци добиени од американскиот претседател Доналд Трамп: преместувањето на амбасадата на САД во израелскиот „неделлив главен град“ Ерусалим и признавањето на Голанската Висорамнина, анектирана во 1981 година, за израелска територија, без оглед што таа според меѓународното право недвосмилено ѝ припаѓа на Сирија.
Следен чекор на Нетанјаху може да биде анектирање на израелските доселенички територии на Западниот Брег, ако Трамп и тука му даде зелено светло. Нетанјаху веќе најави таков чекор.Нему не му се заканува голем отпор во Израел, зашто изборите јасно покажаа: имајќи ја во предвид растечката закана од регионот, првенствено од Иран и соседниот Појас Газа, мнозинството израелски граѓани претпочита безбедност, а не преговори и дијалог. Малкуте сили кои сѐуште веруваат во фер договор со Палестинците, политички веќе не играат никаква улога.
Дали му се одбројува на Нетанјаху?
Деснонационалниот табор може да се смета себе си за изборен победник ако Нетанјаху во идните недели политички се сопне поради најавената истрага против него под сомневање за корупција. Можно е нему да му е „одбројано“, без оглед на изборниот успех, како што прогнозираат некои коментатори. Но исто така е факт: ниту најголемиот ривал на Нетанјаху на овие избори, екс-шефот на Генералштабот, Бени Ганц, ниту други израелски познати политичари засега не би можеле да заземат темелно поразличен курс кон Палестинците и арапските соседи или пак не би се осудиле да му ги вратат изборните подароци на американскиот претседател. За такво нешто во Израел во моментов нема мнозинство.
Рајнер Золих
Сепак, голем победник на овие избори е самата израелска демократија. Колку и да е потресувачка расцепканоста на партискиот пејзаж, која е и огледало на мноштвото внатрешни конфликти во израелското општество, сепак останува констатацијата: Израел е, можеби со исклучок на Тунис, единствена демократија во регионот чии изборни резултати не стојат под сомнежот за фалсификат. Ако Нетанјаху сега петти пат стане премиер, тоа ќе биде еден мандат повеќе на функцијата отколку алжирскиот долгогодишен властодржец Абделазис Бутефлика, кој неодамна се повлече под масивен притисок. Но, за разлика од најголем дел од околните држави, во Израел навистина за тоа одлучи народот.
Палестинците како губитници
Но, овие избори имаат и големи, трагични губитници, а тоа се посебно Палестинците, како и Арапите кои живеат во Израел, а многумина од нив се сметаат исто себе си за Палестинци. Тие уживаат полно изборно право, но овојпат речиси не го остварија, зашто претходно еден од Нетанјаху инициран националнодржавен закон нив како нееврејско малцинство скоро демонстративно ги деградира во граѓани од втора класа. Овој закон е и останува политички скандалозен, но сепак е исклучително малку веројатно во догледно време да биде укинат или пак релативиран, посебно не со Нетанјаху како премиер.
Уште поголеми губитници се Палестинците во Појасот Газа и во Западниот Брег. Доналд Трамп најави наскоро по израелските избори да ги објави своите планови за сѐопфатен мир на Блискиот Исток. Како ќе озгледаат конкретно тие и какви концесии ќе бидат побарани од Израел притоа, останува да се сочека. Но, уште сега е јасно: Палестинците ќе мора да го земат тоа што ќе им биде дадено. Поинаку отколку Израелците, тие речиси не одлучуваат сами за својата судбина, а исто така не можат да очекуваат вистинска поддршка ниту од многу арапски држави: со години овие режими палестинското прашање го користат само како популистичка карта за своето владеење да го легитимираат како панарапско или панисламско „братство“, онака како што тоа до денес го прават Турција и Иран. Во суштина, на мнозинството арапски режими и посебно на водечката сила Саудиска Арабија, им е воглавно сеедно за судбината на Палестинците. Нивниот нов главен непријател, исто како и за Нетанјаху, е: Иран.
70 години Израел
Триумф или катастрофа? Пред 70 години е основана државата Израел. По холокаустот, 14 мај 1948 година беше пресвртна точка од која тие гледаа кон нова, ветувачка иднина.
Фотографија: Imago/Seeliger
Триумф на надежта
На 14 мај 1948 година прeмиерот Давид Бен Гурион пред еврејското собрание прогласи основање на државата Израел. „Надежта никогаш не попушти“, рече Бен Гурион опишувајќи ја историјата на еврејскиот народ. „Никогаш не замолкна неговата молитва за враќање дома и за слобода.“ Сега Евреите се вратија назад во земјата на своето потекло - и располагаа со сопствена држава.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Во новиот свет
Дипломатски триумф: пред зградата на ОН во Њујорк веднаш се развеа знамето на новата држава. За Израелците тоа беше натамошен чекор во насока на безбедност и слобода - конечно имаа меѓународно призната држава.
Фотографија: Getty Images/AFP
Најтемниот час
Колкаво е значењето на основањето на државата Израел станува уште појасно ако се земе предвид холокаустот и убиството на шест милиони Евреи од страна на нацистите во текот на Втората светска војна. Фотографијата прикажува затвореници во логорот Аушвиц по неговото ослободување.
Фотографија: picture-alliance/dpa/akg-images
„Накба“- Катастрофа
Палестинците се сеќаваат на основањето на државата Израел како на „накба“- „катастрофа“. Околу 700.000 луѓе мораа да ги напуштат своите територии за да направат место за граѓаните на новата држава. Така, основањето на Израел значи и почеток на Блискоисточниот конфликт, кој не е решен ниту по 70 години.
Фотографија: picture-alliance/CPA Media
Зацврстена држава
Тензиите со арапските соседи во 1967 година ескалираа во „Шестдневна војна“, во чиј тек Израел ги победи Египет, Јордан и Сирија. Истовремено, Израел, меѓу другото, под своја контрола ги стави Источен Ерусалим и Западниот брег. Тоа значеше почеток на натамошни тензии и војни во регионот.
Фотографија: Keystone/ZUMA/IMAGO
Населби на територија на непријателот
Израелската политика на градење доселенички населби постојано го подгрева конфликтот со Палестина. Палестинските власти го обвинуваат Израел дека со постојаното градење населби онезвозможува палестинска држава. Градењето населби е осудено и од ОН, но Израел до денес си продолжува по свое.
Фотографија: picture-alliance/newscom/D. Hill
Без, омраза, камења
Зимата 1987 година Палестинците протестираа против израелската превласт на окупираните територии. Протестите почнаа во градот Газа и брзо се прочирија на Источен Ерусалим и Западниот брег. Востанието траеше со години и заврши со потпишување на договор во Осло, во 1993 година. .
Фотографија: picture-alliance/AFP/E. Baitel
Конечно мир?
Со посредство на тогашниот американски претседател Бил Клинтон, израелскиот премиер Јицак Рабин и шефот на ПЛО, Јасер Арафат, во 1993 година почнаа мировни преговори. Тие завршија со „Договор од Осло“, со кој двете страни меѓусебно официјално се признаа.
Фотографија: picture-alliance/CPA Media
Празен стол
Убиството на Јицак Рабин на 4 ноември 1995 година го торпедираше мировниот процес и ја покажа растргнатоста на Израел. Умерените и радикалите, секуларните и ултраортодоксните Евреи сѐ повеќе се оддалечуваа едни од други. Рабин беше убиен на еден собир од страна на радикален студент по право. На фотографијата е прикажан тогашниот премиер Шимон Перес покрај празниот стол на својот претходник.
Фотографија: Getty Images/AFP/J. Delay
Обид да се изговори неизговорливото
Геноцидот на Евреите до денес им дава печат на германско-израелските односи. Во февруари 2000 година, тогашниот германски претседател Јоханес Рау одржа говор во Кнесетот - на германски. Јазикот на некогашните злосторници во израелското собрание - невидено голем предизвик за двете страни, пред сѐ за наследниците на жртвите. Но, тоа беше и уште еден чекор на приближување.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Израелскиот ѕид
Израелската политика на градење населби ги заостри фронтовите во конфликтот со Палестинците. Израел во 2002 година почна со изградба на 107 километри долг ѕид на Западниот брег. Тоа делумно го запре насилството, но не ги реши политичките проблеми меѓу двата народа.
Новиот германски министер за надворешни работи Хајко Мас ја продолжува решително традицијата на германско-израелско приближување. Неговото прво патување во странство го одведе во еврејската држава. Во март годинава тој во меморијалниот центар Јад Вашем положи венец во чест на жртвите на холокаустот.