Дали порадо би примиле вакцина преку шприц и игла, или во форма на спреј за нос? Научниците работат на тоа да развијат таква вакцина против Ковид-19.
Реклама
Кога размислуваме за Ковид-вакцини повеќето од нас си замислуваат остра игла, а некому може и да му се слоши од помислата. Но, што ако вакцинирањето стане толку лесно што ќе може да се изведе со спреј за нос?
Светската здравствена организација проценува дека годишно во светот се користат повеќе од 16 милијарди инјекции. Бројката годинава ќе расте. За глобалната кампања за вакцинација против Ковид може да станат неопходни дополнителни 5,6 милијарди.
Научниците работат на развојот на алтернативни начини на вакцинирање за да се задоволи големата побарувачка. Кога вакцината се дава преку носот, домаќинот развива мукозален одговор на имунолошкиот систем на местото на инфекцијата.
Надградување на актуелната технологија
Во Мексико научниците работат на назална вакцина наречена „Патрија”, или во превод татковина, и се надеваат дека клиничките студии наскоро ќе започнат.
Питер Палезе, претседател на Одделот за микробиологија на медицинската школа при Маунт Синаи болницата во САД, со неговиот тим научници ја развоја главната состојка на назалната вакцина.
За специјалната програма посветена на Ковид-19 на ДВ, тој рече дека една од главните предности на ваквата вакцина е што може да се чува во обичен ладилник на 2-4 степени Целзиусови, за разлика од екстремно ниските температури неопходни за вакцините на Фајзер и Модерна. Состојката за вакцината се одгледува на јајца од кокошки како што е случај со многу вакцини против грип, така што и трошоците за производството се многу пониски.
Вакцини- адути на човештвото против Ковид-19
Глобалната кампања за вакцинација против Ковид-19 зема сѐ поголем замав. Во различни земји, создадени се или на повидок се вакцини, кои сега се главно оружје на човештвото во справувањето со пандемијата.
Фотографија: Francis Dean/Dean Pictures/imago images
Бионтек/Фајзер: почеток на иРНК-револуцијата
Првата вакцина против Ковид-19, одобрена за употреба во САД и во ЕУ, беше вакцината на германските научници со турски корени Угур Шахин и неговата сопруга Озлем Туречи. Нивната фирма Бионтек од Мајнц влезе во сојуз со американскиот гигант Фајзер. Медиумите почнаа да зборуваат за „револуција“ во фармацевтската индустрија, откако е создадена првата иРНК вакцина.
Фотографија: Francis Dean/Dean Pictures/imago images
Модерна: родум од универзитетот Харвард
Американската компанија за биотехнологија Модерна е специјализирана и за РНК технологии, кои се сметаат за нов чекор во медицината. Нејзиното седиште се наоѓа во Кембриџ, Масачусетс, во близина на универзитетот Харвард, чии научници ја основаа компанијата во 2010 година. Вакцината на Модерна, создадена со финансиска поддршка од властите, беше втората корона-вакцина регистрирана во САД и во ЕУ.
Фотографија: Matthew Healey/AFP/Getty Images
АстраЗенека: „Оксфордската вакцина“
Научниците од Универзитетот Оксфорд во соработка со британско-шведската компанија АстраЗенека вршеа клинички испитувања и производство на нивната вакцина. Таа во голема мерка се користи во Велика Британија, ги исполнува условите во ЕУ и активно се користи во земјите во развој, бидејќи „вакцината од Оксфорд“ има многу ниска цена. Така, таа се произведува во Индија за локалниот пазар и за извоз.
Фотографија: Channi Anand/AP/picture alliance
Спутник V: првата одобрена вакцина во светот
Во август 2020, Русија објави дека прва во светот регистрирала вакцина против коронавирусот наречена Спутник V. Масовната вакцинација на руското население официјално започна во јануари 2021. Оваа векторска вакцина, изработена од научниците од Московскиот центар Гамалеја, се промовира на странските пазари од страна на Рускиот фонд за директни инвестиции.
Фотографија: Aizar Raldes/AFP/Getty Images
Џонсон и Џонсон: доволна е една доза
Американска корпорација Џонсон и Џонсон е еден од шесте производители на корона-вакцини со кои ЕУ склучи прелиминарни договори за снабдување. Од нејзината векторска вакцина потребна е само една доза, а не две како останатите и се чува во конвенционални фрижидери. За ЕУ оваа вакцина, која доби дозвола за употреба на 11.03. ќе ја произведува белгиската сестринска фирма на Џонсон и Џонсон - Јансен.
Фотографија: Johnson/AP/picture alliance
Синовак: тивкиот конкурент од Кина
Без многу врева и детални извештаи за клиничките испитувања, Кина разви најмалку три вакцини. Една од нив, создадена од деактивиран коронавирус, Синовак Биотек ја тестираше во неколку азиски земји, вклучувајќи ја и Индонезија, која потоа веднаш ја нарача. Да им даде пример на своите сонародници, претседателот на Индонезија, Џоко Видодо, прв се вакцинираше.
Фотографија: Laily Rachev/Biro Pers Sekretariat Presiden
Синофарм: Првата кинеска вакцина
Станува за вакцина со „деактивиран“ вирус која државната компанија ја разви во соработка со Институтот за вирологија од Вухан. Овој вид на вакцини се користи веќе со децении, со добри резултати во пракса. Вакцината која веќе се користи во Србија и во Унгарија, беше првата која доби одобрение за употреба од кинеските власти.
Американската фармацевтска компанија Новавакс објави дека нејзината вакцина е 96 процентно ефикасна против оригиналниот вирус и 86 проценти против британскиот сој. Тоа произлегува од студијата што Новавакс ја спроведуваше во Велика Британија. Вакцината може да биде одобрена за употреба во САД уште во мај, доколку властите утврдат дека податоците од Велика Британија се доволни, соопшти компанијата.
Фотографија: Justin Tallis/AFP/ Getty Images
КјурВак: Печатач за вакцини на Тесла
Втората германска иРНК вакцина, која се очекува да биде регистрирана до лето, ќе биде произведена и извезена на глобално ниво од компанијата КјурВак од Тибинген, во партнерство со концернот Баер. Но, ќе биде можно таа да се направи директно во клиниките ширум светот. Елон Маск (втор од лево) демонстрираше мобилен печатач на вакцини создаден од германската сестринска фирма Тесла Громан.
Фотографија: picture-alliance/dpa/T. Schwarz
Санофи: два неуспеха и помош за Европска унија
Француската компанија Санофи е еден од најголемите светски производители на вакцини. Но, овојпат тоа не и' успеа - двапати: ни заедничкиот развој со британската ГлаксоСмитКлајн, ниту обидот за создавање иРНК вакцина досега не дадоа резултати. За да помогне во обезбедувањето на вакцини за земјите од ЕУ, нејзината фабрика во Франкфурт на Мајна ќе произведе 125 милиони дози од вакцината на Фајзер.
Тестирањата за фаза еден и два се одвиваат паралелно поради ургентноста на ситуацијата со пандемијата. Во клиничките испитувања се вклучени лица од пет земји, а иницијалните резултати се очекуваат во јули годинава.
„Одлично функционира со животни, имаме фантастични, благонадежни студии со хрчаци и глувци, но сепак тоа се животни, а не луѓе“, вели Палезе.
Поефикасна вакцина
Научниците на универзитетот Вашингтон во Сент Луис исто така работат на назална вакцина против Ковид.
Тим истражувачи предводен од имунологот и специјалист за вируси, Мајкл Дајмонд и онкологот Дејвид Кјуриал, откриле дека глувци кои добиле една доза од назалната вакцина се целосно заштитени од САРС-Ков-2, додека оние кои ја добиле преку инјекција само делумно.
За да ја направат вакцината научниците инсертирале спајк протеин од САРС-Ков-2 во аденовирус онеспособен да ја предизвика болеста. Тоа на организмот му овозможува да развие имунолошка одбранбена реакција на спајк протеинот.
„Важно е и што една единствена доза создава толку силен одговор на имунолошкиот систем“, вели Кјуриал во соопштение за медиумите. „Вакцините од кои се потребни две дози за целосна заштита не се толку ефикасни, бидејќи некои лица, од кои и да е причини, никогаш не ја примаат втората доза“, додава тој.
#dw_BalkanBooster: Да се вакцинирам или не, прашање е сега!
02:00
Со оглед на тоа дека вакцината не содржи жив вирус, таа е идеална и за лица чиј имунолошки систем е компромитиран од други болести како ХИВ, дијабетес или рак, вели научникот.
Идејата не е нова
Можеби звучи како новитет, но вакцини кои не се примаат преку игла се одамна во оптек. Првата со големо влијание беше оралната полио вакцина, која и натаму се користи во земји со ниски примања. Вакцината користи заслабена верзија од полио вирусот и функционира преку заразување на гастроинтестиналниот систем со што провоцира реакција кај домаќинот. Орални вакцини постојат и за тифус, колера и рота вирус, а назална за грип. Тие исто така содржат заслабната верзија од патогенот кој ја предизвикува болеста.