Канализацијата може да го олесни следењето на коронавирусот
БГ /РТР
14 мај 2020
Набљудувањето на канализациските системи може да се искористи во земјите ширум светот за полесно следење на националните епидемии на Ковид-19, со што би се намалила потребата од масовно тестирање, велат научници.
Реклама
Експертите од областа на епидемиологијата на отпадните води велат дека на земјите кои ги олеснуваат ограничувањата поради коронавирусот може да им помогне пребарувањето на канализацијата за следење и контрола на епидемијата.
Мали студии спроведени од научни тимови во Холандија, Франција, Австралија и други земји пронашле траги на Ковид-19 во канализацијата.
„Повеќето луѓе знаат дека го пренесуваат вирусот преку респираторни капки, но она што е помалку познато е дека мали делчиња од вирусот остануваат и во фекалиите“, вели Дејви Џонс, професор по еколошки науки на британскиот Бангор универзитет. Во поширока смисла, ова значи дека од мострите од канализацијата би можело да се направи проценка на приближниот број луѓе заразени во одреден географски регион без притоа да се тестираат луѓето.
„Секојпат кога некој ќе се инфицира од Ковид-19, тој го испушта вирусот во канализацискиот систем“, вели Џонс. „Ние го користиме тоа знаење и ги следиме тоалетните остатоци на луѓето“.
Оваа пракса е користена и порано за следење на здравствени закани и вирални болести. Таа е клучна за глобалната битка за искоренување на полио, а научници во Британија и други земји ја користат и за следење на антибиотски отпорни гени на добиточните фарми.
„Епидемиологијата на отпадните води е дел од следењето на полио заразите низ светот, па не е сосема нова. Но никогаш не е применета при епидемија на овој начин“, вели Алекс Корбишли, ветеринарен научник на Институтот во Единбург, кој раководи со тримесечен пилот-проект за следење на Ковид-19 во канализацијата во Шкотска.
Ноќните клубови- нови жаришта на пандемијата
00:57
„Идејата е дека ова може да се користи како релативно евтин, но уште поважно, мерлив начин за да се оцени каква е трансмисијата во заедницата“, вели Корбишли.
Научниците кои ги спроведуваат ваквите канализациски студии велат дека не пронаоѓаат жив вирус, туку мртви делчиња или фрагменти од генетскиот материјал на вирусот кои не се заразни. Сознанијата кои се добиваат се поклопуваат и со бројките во државите каде со месеци владее епидемијата. Во Париз, на пример, анализата на податоците од април годинава ја покажува истата крива на раст и пад на вирусот во канализацијата и во официјалните бројки.
Малку земји имаат ресурси или капацитети да го тестираат секое лице поединечно, а повеќето се ограничуваат само на медицинскиот персонал или на луѓе со симптоми. Поради тоа и податоците за вистинскиот број на заразата се ограничени.
„Може да се користи овој начин на набљудување како јавно-здравствен инструмент“, вели Ендрју Сингер, истражувач во британскиот центар за екологија и хидрологија кој работи на пилот-проектот.
„Вредноста на овој пристап е што е толку евтин, а инвестицијата притоа носи награда, не само за пандемијата на коронавирусот, туку и за идни епидемии“, вели тој.
Кои животни го пренесуваат коронавирусот?
Неодамнешна студија открива дека мачките можат да бидат заразени со Ковид-19, и можат да им го пренесуваат вирусот на други животни- во лабораторски услови. Кај другите домашни животни, ризикот е помал.
Фотографија: picture-alliance/F. Herrmann
Да се галат или не?
Истражувачите на Ветеринарниот институт Харбин во Кина открија дека коронавирусот може да се пренесува меѓу мачки. Домашните мачки исто така можат да го пренесуваат вирусот натаму на други животни, но тоа не е лесно, вели Хуалан Чен, водечки истражувач во студијата која беше објавена во журналот "bioRxiv" на 31 март годинава.
Фотографија: picture-alliance/dpa/K-W. Friedrich
Без грижа
Но нема потреба од паника меѓу сопствениците на мачки, затоа што тие не се заразни долго време. Сепак, сопствениците на мачки со хронични болести, или постарите, треба привремено да ги ограничат контактите доколку мачките слободно го напуштаат домот. Здравите луѓе треба да ги мијат рацете откако ќе ги погалат.
Фотографија: picture-alliance/imageBroker
Кучињата се безбедни
За разлика од мачките, вирусот не може лесно да се реплицира кај кучињата, тврдат истражувачите. Оттука, слободно шетајте го и негувајте го вашиот пес.
Фотографија: DW/F. Schmidt
Кој кого заразува?
Оваа домашна свиња која шета низ улиците на Рим не треба да се плаши од кучиња. А и кучето нема потреба да стравува од својот забрефтан ривал. Ветерираните тврдат дека свињите не се сметаат за природен резервоар за коронавирусот.
Фотографија: Reuters/A. Lingria
Карантин за ласиците
Кај овие цицачи од групата Мустилида состојбата е поинаква. Хуалан Чен ги истражувал и ласиците и утврдил дека и тие го шират Ковид-19, исто како и мачките. Ширењето меѓу животните се случува преку респираторни капки. Истражувачите го пронашле вирусот во брисеви земени од грлото и носот на ласиците, но не откриле инфекција на белите дробови.
Научниците велат дека нема никаква опасност за одгледувачите на живина, како овој трговец во Вухан, Кина, каде беше откриен првиот случај на коронавирусот. Луѓето немаат за што да се грижат затоа што кокошките се практично имуни на Ковид-19, како и патките и другите слични видови.
Фотографија: Getty Images/China Photos
Кога луѓето се опасност за животните
Луѓето можат да се заразат од животни, но се случува и обратното. Четиригодишната малајска тигрица Надја од Зоолошката градина во Њујорк имаше позитивен тест на коронавирусот „Ова е првпат диво животно да се зарази од Ковид-19 од човек“, изјави главниот ветеринар на Зоолошката Пол Кале.
Фотографија: Reuters/WCS
Дали лилјаците се неправедно обвинети?
Лилјаците се сметаат за најверојатно преносници на Ковид-19, но ветеринарите веруваат дека во декември 2019 некое друго животно се јавило во Вухан како посредник меѓу нив и луѓето. Можеби ласиците или мачките?
Панголините се под сомнеж дека го пренесуваат вирусот. Истражувачи од Хонг Конг, Кина и Австралија го откриле вирусот во малезискиот панголин кој имал големи сличности со оној забележан кај човекот.