На нивниот прв самит со присуство на американскиот претседател Џо Бајден, лидерите на земјите членки на НАТО зазедоа јасен став кон Русија и кон Кина. Со Џо Бајден, Алијансата сега треба да отвори ново поглавје.
Реклама
Со една кратка реченица, американскиот претседател Џо Бајден го одреди тонот за самитот на НАТО: Членот 5 од Северноатлантскиот пакт, обврската за сојузничка помош, е „света обврска“ за Америка. Тој сакаше цела Европа да го знае тоа. За трансатлантичарот Бајден сè уште важи основниот принцип дека напад врз сојузник е напад врз целата Алијанса. Претходникот на Бајден, Доналд Трамп, постојано го доведуваше во прашање ова, како и впрочем трансатлантскиот воен сојуз. Со уверувањето на Бајден, НАТО сега може да отвори ново поглавје.
Предизвици, притоа, не недостасуваат: Растечкиот број на сајбер напади, на пример, трката за нови вооружени системи, последиците од климатската криза врз Алијансата. Сушите го подготвуваат теренот за тероризам, топењето на мразот на Арктикот создава нови територијални претензии, а експертите велат дека НАТО долгорочно ќе мора да премине од фосилни на синтетички горива.
А тука се уште две земји, на кои е посебно насочен фокусот на НАТО: Русија и Кина, кои според Бајден „не се однесуваат според надежите“. САД ја гледаат пред сѐ Кина како стратешки ривал, кој треба да се се држи во шах позиција. Досега Кина не беше вклучена во стратешкиот концепт на НАТО. Тоа сега се менува. Азиската велесила во декларацијата на самитот е опишана како „системски предизвик“.
Германската канцеларка Ангела Меркел предупреди да биде изнајдена вистинската рамнотежа. Кина е ривал, но истовремено и партнер за многу прашања. Неспорно е, на пример, дека глобалното затоплување не може да се забави без Кина. Генералниот секретар на НАТО, Столтенберг посочи дека Кина наскоро ќе биде најголемата економска сила во светот.
Буш, Обама, Трамп - Бајден е четвртиот претседател на САД во мандатот на Меркел
Ангела Меркел петнаесет години е на чело на Германија. За канцеларката, Доналд Трамп беше трет претседател на САД во нејзиниот мандат. На средбите со него таа често изгледаше напнато. Со Бајден ќе биде похармонично?
Фотографија: Reuters/B. Snyder
Прилично студено
Иран, трговијата, НАТО - во многу теми Меркел и Трамп далеку се разијдуваа. Не само политички, туку и во меѓусебната лична врска се чини владееше тензија. Трамп во една прилика ја нарекол Меркел „глупава“. И на оваа средба на маргините на НАТО-самитот на крајот на 2019 година не се гледа големо пријателство.
Фотографија: picture-alliance/dpa/M. Kappeler
Кој е овде шеф?
Меркел и Трамп на самитот на Г7 во Канада во јуни 2018 година. Оваа фотографија предизвика насекаде општи дискусии: се обидува ли Меркел да му го објасни светот? Дали е таа вистинската лидерка на западниот свет? Или овде тој е шефот - како единствен кој седи?
Фотографија: Reuters/Bundesregierung/J. Denzel
Ќе се ракуваме ли?
Канцеларката постави пријателско прашање при нејзината прва посета кај Доналд Трамп во Белата куќа во март 2017 година. Но нејзиниот домаќин не реагираше, демонстративно гледаше на друга страна. Подоцна тврдеше дека не го чул прашањето. Меркел можеби се надева при следната посета во Вашингтон да се сретне со друг претседател.
Фотографија: Reuters/J. Ernst
На крајот се приближија
Канцеларката и Барак Обама изгледаа прилично блиски при неговата последна посета како претседател на САД во Берлин. Во ноември 2016 година - неколку дена по изборот на Доналд Трамп за негов наследник, се чини дека Обама сакаше да и ја предаде на Ангела Меркел одговорноста за западната демократија. Американските медиуми пишуваа дека таа е сега предводник на слободниот свет.
Фотографија: Reuters/F. Bensch
Највисоко признание
Во вечерен фустан, Меркел во јуни 2011 година од претседателот Барак Обама во Белата куќа го прими највисокото цивилно одликување на САД - медал за мир. Признанието таа го доби за својот ангажман во европската политика. Аналитичарите го толкуваа одликувањето и како доказ за добрите германско-американски односи.
Фотографија: picture-alliance/dpa
На гости кај пријатели
На самитот на Г7 во јуни 2015 година во баварските Алпи, се насетуваше речиси пријателско однос меѓу Обама и Меркел. Канцеларката во борбата против промената на климата можеше да се потпре врз американска поддршка. Со доаѓањето на Трамп тоа драстично се промени.
Фотографија: Reuters/M. Kappeler
Дај ми рака, другарче!
Претходникот на Обама, американскиот претседател Џорџ Буш, уште по првата средба беше воодушевен од слободарството на Ангела Меркел, кое тој го објасни со нејзиното минато во Германската Демократска Република. На самитот на Г7 во Санкт Петербург во јули 2006 година тој посегна од зад неа да и го масира вратот, а канцеларката преплашена ги дигна рацете. Гестот на Буш очигледно беше добронамерен.
Фотографија: AFP/Getty Images/A. Nemenov
Домашна скара
Џорџ Буш во јули 2006 година беше видно задоволен да и стави месо од скара на чинијата на Ангела Меркел. Прасенцето беше печено на ражен во изборниот округ на Ангела Меркел, на брегот во покраината Мекленбург-Предна Померанија. каде го пречека гостинот од САД.
Фотографија: picture-alliance/dpa/BPA/G. Bergmann
Ќе те одведам во Тексас
Во 2007 година Ангела Меркел го посети Џорџ Буш на неговиот ранч во Крафорд, Тексас. Во теренско возило од американско производство Буш изигруваше шофер за Меркел и нејзиниот сопруг Јоахим Зауер. Уште тогаш почнуваа вриења околу една тема - ситуацијата во врска со Иран, која повторно зовре за време на Трамп.
Фотографија: Matthew Cavanaugh/dpa/picture-alliance
Рака во рака со Бил Клинтон
На комеморацијата за Хелмут Кол во јули 2007 година американскиот екс-претседател Бил Клинтон држеше хумористично-меланхоличен говор за починатиот германски канцелар. „Го сакав“, изјави Клинтон. Кога видно потресен, повторно се врати на седиштето, тој посегна по раката на Ангела Меркел.
Фотографија: picture alliance/dpa/M. Murat
Насмеј се малку!
Ноември 2009 година: Меркел само што одржа говор пред Конгресот во САД во Вашингтон. Додека сеуште траеше аплаузот, тогашниот вице претседател Џо Бајден ја забавуваше Меркел со досетки. Со Бајден како претседател, се надеваат некои, можно е германско-американското пријателство повторно да заживее. Барем на политичко рамниште разбирањето со него за Меркел би било полесно отколку со Трамп
Фотографија: Reynolds/dpa/picture alliance
11 фотографии1 | 11
Тоа им е јасно на сите сојузници, и заклучокот за НАТО гласи : „Мора да дејствуваме заеднички!“ Партнерите во Европа и во Северна Америка се согласија дека тоа е единствениот начин да се одбранат нивните вредности и интереси. Столтенберг смета дека е голем успех тоа што земјите членки на Алијансата најдоа заедничка позиција за релативно краток временски период. На прашањето дали е воопшто можен дијалог со Пекинг, Столтенберг истакна дека има контакти и на политичко и на воено ниво. На пример, за теми како што се контролата на вооружувањето и за Авганистан.
Јасна порака за Путин
Покрај двата компримирани става за Кина, завршната декларација на самитот на НАТО е буквално полна со прекори кон Русија. Во неа може да се прочита дека агресивното однесување на Москва ја загрозува трансатлантската безбедност. Од воена гледна точка, на пример, преку „провокативни активности“ и на границите со земјите од НАТО, ненајавени воени вежби и стационирање на современи ракети во Калининград.
Владимир Путин: Патот до моќта
Владимир Путин е избран за претседател на Русија во четвртиот мандат. Поглед кон подемот на Путин од нискорангиран агент на КГБ до незапирлива политичка сила.
Фотографија: Reuters/D. Mdzinarishvili
Кадет на КГБ
Роден во Санкт Петербург во 1952, Путин се пријави во советската раразузнувачка служба КГБ веднаш по завршувањето на правниот факултет во 1975. Негова прва задача бил надзорот на странски државјани и вработени во конзулатите во родниот град, тогаш со името Ленининград Потоа замина на служба во Дрезден, источна Германија. Тој наводно запалил стотици документи на КГБ по падот на Берлинскиот ѕид.
Лево на фотографијата, младиот Путин стои до тогашниот градоначалник на Санкт Петербург, Анатоли Собчак. Тој му беше професор на Путин и го назначи за свој советник за меѓународни прашања. И покрај корупцискиот скандал на почетокот од службата, Путин не ја загуби работата, токму поради пријателството со Собчак.
Фотографија: Imago/ITAR-TASS
Метеорски подем
Путин набргу се префрли во Москва. Во 1997 рускиот претседател Борис Елцин му додели среднорангирана функција во неговата администрација- позиција која Путин ќе ја искористи за да создаде важни политички пријателства, кои ќе му бидат од полза во наредните децении.
Фотографија: picture alliance/AP Images
Смртта на пријателот
Путин беше длабоко потресен од смртта на Собчак во 2000 година. Откако ученикот политички го надмина својот учител, Собчак стана гласен поддржувал на кандидатурата на Путин за претседател на Русија. Една година претходно, Путин ги искористи своите врски за да бидат отфрлени обвинувањата против Собчак за проневера.
Фотографија: picture-alliance/dpa/S. Chirikov
Привремен претседател
Во јуни 2000 година, Борис Елцин поднесе оставка, отстапувајќу му на премиерот да стане привремен лидер на државата. За време на успешната претседателска кампања, повторно излегоа на површина обвинувањата за корупција против Путин од времето на неговата служба во Санкт Петербург. Марина Салје, пратеничката која ги изнесе обвинувањата, беше замолчена и принудена да го напушти градот.
Фотографија: Imago/ITAR-TASS
Тандемократија
Кога Путин уставно беше спречен да се кандидира за трет последователен мандат во 2008 година, премиерот Дмитри Медведев се кандидираше на негово место. Кога Медведев беше избран, тој го назначи Путин за премиер. Тоа доведе до критики за „тандемократија“ во Москва и многумина беа убедени дека Медведев е марионета на Путин.
Фотографија: Imago/ITAR-TASS
Победа
Во март 2018 година, Владимир Путин е избран за руски претседател во четврти мандат. Путин ќе биде на власт и во наредните шест години, со оглед дека претседателскиот мандат претходно беше продолжен на шест години. Избоrите беа засенети од обвинувањата за нерегуларности и манипулации, како и од фактот дека немаше вистинска опозиција на Путин.
Фотографија: Reuters/D. Mdzinarishvili
7 фотографии1 | 7
Згора на тоа, се придодават и хибридните акции, како што е обидот да се влијае на текот и исходот на изборите во членки на НАТО. Столтенберг рече дека односите со Русија се на најниска точка од Студената војна наваму. Конфронтација и дијалог - тоа е стратегијата на НАТО. Или, како што рече Меркел, „двојниот пристап“: одвраќање и сопствена одбрана плус подготвеност за разговор. Порака што Бајден ја носи во Женева за неговата средба со рускиот претседател Владимир Путин во среда.