Декларација од 20 точки усвоија лидерите на самитот ЕУ-Западен Балкан, кој вчера се одржа во Загреб, а поради корона-кризата европскиот врв заседаваше преку видео-конференциска врска. Иако тежиштето на разговорите беше ставено на обемот на корона-кризата и нужноста од поддршка и солидарност, во првата точка од Декларацијата е потврдена поддршката на европската перспектива на земјите од Западен Балкан.

„Како и на средбите на врвот во Загреб во 2000 година, во Солун во 2003, во Софија во 2018, ЕУ одново ја потврдува категоричната поддршка на европската перспектива на земјите од Западен Балкан. Партнерите од Западен Балкан повторно ја истакнаа ангажираноста кон европската перспектива како нивен категоричен стратегиски избор“ се вели во првата точка од Декларацијата. Во неа се потенцира дека веродостојната на оваа заложба зависи од јасната јавна комуникација и од спроведувањето на потребните реформи.

Подготвени за преговарачкиот процес

Македонскиот премиер Оливер Спасовски на самитот порача дека сме подготвени заедно со Европската Комисија и Европскиот Совет да ја закажеме првата меѓувладина конференција и да го отпочнеме преговарачкиот процес, согласно со новата методологија 

„Северна Македонија во последните 3 години реши сериозно да заврти нови страници во својата историја. Излеговме од длабока политичка криза и ги возобновивме демократските институции и владеењето на правото. Испорачавме конкретни и одржливи резултати во спроведувањето на ЕУ поврзаните реформи и во добрососедските односи. Станавме 30-та членка на НАТО и под ваше водство добивме одлука за почеток на ЕУ пристапните преговори. Северна Македонија ќе остане посветена на фундаменталните реформи и ќе продолжи да придонесува за европската безбедност. Преспанскиот договор со Грција и Договорот за пријателство со Бугарија се нашиот влог во идната заедничка европска иднина при што ќе биде од исклучително значење да продолжиме да ги спроведуваме со добра волја подеднакво од наша страна како и од страна на засегнатите земји членки“, рече Спасовски.

Двата договора се спомнати во делот од Декларацијата, кој ја потврдува заложбата на ЕУ за целосна поддршка на определбата на земјите од Западен Балкан за инклузивна регионална соработка и зајакнување на добрососедските односи, вклучително со државите членки на ЕУ.

„Во таа насока продолжува да биде важно билатералните договори, вклучително Преспанскиот договор со Грција и Договорот за добрососедски односи со Бугарија, да се применуваат со добра волја и со опипливи резултати. Неопходно е да се вложат дополнителни решителни напори за помирување и регионална стабилност, како и за пронаоѓање и примена на конечни, инклузивни и обврзувачки решенија за билатералните спорови и прашања меѓу партнерите поврзани со наследството од минатото, во согласност со меѓународното право и воспоставени принципи, вклучително и со Договорот за прашања поврзани со наследството. Го поздравуваме неодамнешното назначување на специјалниот претставник на ЕУ за дијалог меѓу Белград и Приштина и други регионални прашања што го засегааат Западен Балкан“, се вели во Декларацијата.

Заедно против Ковид-19

Во заедничката изјава голем простор се отстапува на заедничката битка на ЕУ и земјите од Западен Балкан против вирусот и последиците од пандемијата на Ковид-19.

„ЕУ многу брзо мобилизираше пакет од над 3,3 милијарди евра во корист на земјите од Западен Балкан. Ова вклучува итна помош на здравствениот сектор, особено преку обезбедување на основни испораки за спасување човечки животи, и значителна поддршка за потребите на нашите партнери во врска со социјалното и економско закрепнување, како и пакет од макрофинансиска помош од 750 милиони евра и пакет од 1,7 милијарди евра помош од Европската инвестициска банка“, се вели во Декларацијата. Нагласено е дека ЕУ и земјите од Западен Балкан заедно се справуваат со заедничките предизвици, што вклучува заедничка набавка и неограничен пристап до заштитна опрема, обезбедување и брз проток на основните производи преку зелените коридори што ги поврзуваат ЕУ и Западен Балкан, достава од ЕУ на материјал за проверка на правилното функционирање на тестовите за коронавирус во Западен Балкан, како и тесна соработка со релевантните здравствени органи.

„Фактот дека таа поддршка и таа соработка далеку го надминуваат доставеното за регионот од кој било друг партнер, заслужува општествено признание“ се потенцира во Декларација, што некои медиуми го доведоа во корелација со фалањето на помошта од Кина од страна на одредени земји, и ниту еден збор за помошта од ЕУ.

Откако ќе се постигнат проектираните резултати за запирање на пандемијата, во изјавата се наведува дека ќе следи нова фаза на тесна соработка за справување со социо-економски последици од кризата. За таа цел Европската Комисија подготвува масивен економски и инвестициски план за Западен Балкан, со цел да ги зајакне економиите на земјите од регионот, да ја подобри нивната конкурентност и да го поттикне квалитетното поврзување на регионот со ЕУ. Се потенцира и важноста на заедничките политики за енергетската безбедност со приоритет на обновливите извори на енергија.

Повеќе:

Вархеји: Западниот Балкан е приоритет за ЕУ

Корона-криза: ЕУ мобилизира вкупно 3,3 милијарди евра за Балканот

Коронавирус: Десетици милиони итна помош од ЕУ за Западен Балкан

ЕУ: „Соработка и солидарност“ со Западен Балкан?

Против хибридни закани и тероризам

Со Декларацијата, партнерите од ЕУ и од Западен Балкан потврдуваат дека ја споделуваат целта за мирна, силна, стабилна и обединета Европа, заснована на историските, културни и географски врски, како и взаемните интереси во областа на политиката, безбедноста и економијата. Се поздравува силната посветеност на земјите партнери од Западен Балкан за суштинската важност на демократијата и владеењето на правото, доброто управување, како и почитувањето на човековите права, родовата еднаквост и правата на малцинските заедници и особено борбата против корупцијата и организираниот криминал. Со Декларацијата земјите членки на ЕУ и на Западен Балкан прифаќаат да ја зајакнат соработката за справување со дезинформациите и другите хибридни закани, кои доаѓаат од трети страни и сакаат да ја поткопаат европската перспектива на регионот. Земјите се согласуваат да ја унапредат взаемната соработка на систематски начин и на оперативно ниво, на прашања како што се спречувањето и борбата против тероризмот и екстремизмот, финансирањето, радикализацијата и враќањето на странски терористички борци, ќе продолжат да преземаат решителни активности против трговија со луѓе, трговијата со дрога, како и против недозволената трговија со оружје, вклучително и шверцот со мигранти

Во завршниот дел од Декларација се наведува дека „за понатамошно потврдување на заедничките интереси, лидерите на ЕУ изразуваат подготвеност за нов поттик на политички дијалог меѓу ЕУ и земјите од Западен Балкан, вклучително и редовни средби на високо ниво".