Според некои извори, традицијата на Вевчанскиот карневал е стара 1.400 години и посветена е на Св. Василиј Велики, христијански светец и епископ од Мала Азија, кој се смета за основач на монашката традиција во источното православие.

Општина Вевчани на својата интернет-страница го опишува Карневалот како збир од „архаичност, традиционалност, таинственост и уникатни маски“. Истиот извор наведува три традиционални маски: „зет и невеста“, „Глупи Август“ и музичари.

На карневалот редовно можат да се видат маски и костими кои на сатиричен начин го коментираат политичкото секојдневие во државата и случувањата во светот. Овие маски на група македонски политичари се од 2014 година.

Оваа изведба од 2014 беше реакција на владината иницијатива за повеќе деца во семејствата. Вевчанци немаат „влакна на јазикот“ кога ги коментираат настаните.

Вевчанскиот карневал се смета за театар на отворено. Учествуваат сите жители на општината, а домаќините им ги отвораат вратите на своите домови на гостите со традиционални специјалитети и греана ракија и вино.

Годинава, според организаторите, се очекува дефиле на повеќе од 1.000 маски и костими. Традиционално, темата на Карневалот не се открива до пред самиот негов почеток.

Последниве години карневалот го следат и бројни контроверзни. Обвинувања за навреди кон Албанците и муслиманите, изживувања над мртви животни... Во 2012 во Струга се одржаа и протести против некои од маските на карневалот. И Грција се најде навредена од некои маски. Од Вевчани ги отфрлаат таквите обвинувања и велат дека Карневалот нема намера никого да навреди.

Научниците велат дека Карневалот ја отсликува потребата на луѓето преку маски да се ослободат од злото и од црните мисли. Преку хуморот и сатирата, василичарите во Вевчани ги спојуваат паганските и христијански обичаи, и притоа им додаваат и модерен „шмек“- коментирајќи ги актуелните политички настани.

Во 80-те години на минатиот век, Вевчани се најде во центарот на вниманието на јавноста во поранешна Југославија. Причина беа протестите против планот за пренасочување на водата од локалните извори. Барикади пред селото привремено ја спречија реализацијата, но на 7 август 1987, по интервенцијата на специјални полициски сили, проектот е сепак остварен. Оттогаш Вевчани се прогласи за „Република“.

Суштества од подземниот свет, од најголемите ноќни кошмари или хорор филмови, се карактеристички маски на Вевчанскиот карневал. Дефилето на овие суштества проследени со звуци на ужас го предизвикуваат вниманието на посетителите кои секоја година доаѓаат во ова македонско село.

Не само што гледаат, посетителите воедно се и учесници на карневалот. Заедно со Вевчанци, кои себеси се нарекуваат „василичари“, тие можат слободно да се движат, фотографираат и комуницираат. Маскираните Василичари често ги изведуваат своите перформански со посетителите плашејќи ги со звуци и движења.

Измачкани со крв, подземниот свет оживува во малите улички, среде камените куќи. Оковани со ланци тие со себе ги „влечат“ пониските суштества од подземјето, неретко и деца, покажувајќи ја сета суровост и грозоморност на пеколот.

Телешки опашки во рацете, јагнешка и телешка кожа или дива свиња на ражен- сетоа тоа се реквизити кои овие маски ги прават уште пострашни и поверодостојни. Додека врескаат на сиот глас, мавтаат со телешките опашки, неретко удирајќи ја публиката. Сето е толку автентично што посетителите имаат впечаток дека се нашле во времето на паганските ритуали.

Со јамки околу вратот, вреќи на главите и фенери во рацете низ масата се пробиваат и зомби. Без глас лутаат меѓу луѓето и делуваат поужасно и од најстрашните хорор филмови. Додека другите маски изгледаат интригантно и луѓето имаат потреба да ги пипнат, пред овие впечатливи маски сите бегаат.

Освен страшни суштества, повеќето маски се инспирирани од случувањата кои ја одбележаа претходната година. Неретко тоа се ликови од филмови, а често на мета се наоѓаат и политичари и важни политички теми, од Македонија и од светот.

Посебно на Балканот, еден од проблемите е геј парадата. Бидејќи карневалот е посветен на традионалната венчавка на младата и младоженецот од горно и долно маало, тие се и дел од традиционалните маски. Годинава, младата и младоженецот се геј.

Уште еден традиционален лик на карневалот е Глупавиот Август кој секогаш го „глумат“ младите мештани. Дефилето на Карневалот започнува токму со глупавите Августи кои за сето време на карневалот прават глупости, се валкаат по улиците, а со публиката и посетителите „разговараат“ со свирчиња и со врескање.

Доналд и Меланија Трамп не можат да ги заобиколат хуморот и шегите на Вевчанскиот карневал. Светските политичари се редовна тема на карневалот, а во случајот со Трамп и неговите одлуки, годинава се појавија и транспаренти „Македонците не се терористи“.

Самопрогласената Вевчанска република е дел од општината која има само 2.000 жители. Мештаните не се плашат од никого, па годинава го исмеваа и премиерот Зоран Заев кој заработи повреди на главата при доаѓањето на власт, а денес преговара со Грција за ново име на Македонија. Пораката од Вевчанци е „Мало сутра“.

Овие маски се подготвуваат во текот на целата година, и во карневалот учествуваат сите мештани на Вевчани, од најмлади до најстари. Сите се маскирани и горди на традицијата. Иако не се скапи, маските се многу оригинални и впечатливи.