Нетанјаху: Европејците да го следат примерот на Трамп
ЖА / агенции
11 декември 2017
Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху побара од ЕУ-државите да го признаат Ерусалим за главен град на Израел, следејќи го примерот на САД.
Реклама
„Основата за постигнување мир е прифаќањето на реалноста. Ерусалим е главен град на Израел и никој тоа не може да порекне“, изјави израелскиот премиер утрово на почетокот на средбите со ЕУ-министрите за надворешни работи во Брисел.
Високата претставничка на ЕУ за надворешна политика и за безбедност Федерика Могерини, напротив, истакна дека еднострано признавање на Ерусалим за израелска престолнина не доаѓа предвид за ЕУ. Решение треба да се постигне преку директни преговори, а целта мора да биде постоење на две држави, при што Ерусалим може да биде главен град за двете страни.
По одлуката на американскиот претседател Доналд Трамп да го признае Ерусалим за главен град на Израел, на викендот дојде до нереди во палестинските области, со учество на илјадници Палестинци. Статусот на Ерусалим се сметаше за едно од клучните прашања во преговорите меѓу Израел и Палестинците.
Вчера, при посетата на Нетанјаху на Париз, на заедничката прес-конференција, францускиот претседател Емануел Макрон побара од израелскиот премиер да се одважи на храбри гестови кон Палестинците. Како еден од можните гестови го спомена замрзнувањето на доселеничката политика на Израел на палестински територии.
Макрон изјави дека на израелскиот премиер му го пренесол своето несогласување со одлуката на Трамп. Франција смета дека таа е во спротивност со меѓународното право и е опасна за мирот во регионот. Истовремено тој ги осуди сите форми на напади против Израел во последните денови. Макрон ја потенцираше заложбата за постоење две држави како решение на конфликтот меѓу Израел и Палестинците.
Нетанјаху не ја прифати критиката на одлуката на американскиот претседател, истакнувајќи дека колку побрзо Палестинците ќе се соочат со реалноста дека Ерусалим е главен град на Израел, дотолку побрзо е можен мир. Нетанјаху ги критикуваше европските реакции на одлуката на Трамп за еднострани, зашто не вклучуваат и осуда на ракетирањето на Израел од страна на Палестинците или подбуцнувањето против израелската држава.
Макрон пак во телефонски разговор со турскиот претседател Реџеп Таипр Ердоган апелирал на негова умереност во однос на конфликтот меѓу Израел и Палестинците, откако Ердоган на собир на неговата исламско-концервативна партија АКП во Сивас изјавил: „Палестина е недолжна жртва, а Израел е терористичка држава.“
Нетанјаху од своја страна реагираше остро на изјавите на турскиот претседател: „Не сум навикнат да добивам лекции по морал од лидер кој ги бомбардира курдските села во својата земја, апси новинари, му помага на Иран во заобиколувањето на санкциите, а на терористите, и оние во Појасот Газа, им помага во убивањето недолжни луѓе.“
Град на судири: комплексната историја на Ерусалим
Ерусалим е еден од најстарите и најоспоруваните градови во историјата на светот. Ерусалим е свет град за евреите, муслиманите и христијаните. Оттука произлегуваат и речиси сите контроверзи поврзани со него.
Фотографија: picture-alliance/Zumapress/S. Qaq
Ерусалим, градот на Давид
Според Стариот завет, Давид, кралот на двете кралства на Јудеја и Израел, го освоил Ерусалим околу 1.000 година пред новата ера. Седиштето на владата го префрлил во Ерусалим, со што го претворил во главен град и верски центар на кралството. Библијата вели дека синот на Давид, Соломон го изградил првиот храм во чест на Јахве, богот на Израел. Ерусалим станува центар на јудаизмот.
Фотографија: Imago/Leemage
Под персиска управа
Нео-вавилонскиот крал Небукаданезар II (трет од лево) го освоил Ерусалим во 597 п.н.е., според Библијата. Ги заробил кралот Јехоаким (петти од десно) и припадниците на високата класа, ги испратил во Вавилон и го уништил храмот. Откако персискиот крал Сирус Велики го освоил Вавилон, им дозволил на прогонетите Евреи да се вратат во Ерусалим и повторно да го изградат својот храм.
Од 63 година п.н.е. Ерусалим паѓа под окупација на Рим. Се формираат повеќе движења на отпорот, па во 66 година избувнува првата Еврејско-Римска војна. По четири години војната завршува, а храмот е повторно уништен. Римјаните и Византијците владеат со Ерусалим околу 600 години.
Фотографија: Historical Picture Archive/COR
Освојувањето на Арапите
При освојувањето на Сирија, муслиманските армии стигнуваат и до Палестина. По наредба на Калифот Умар (на фотографијата), Ерусалим е освоен во 637 година. Во следните години повеќе различни, меѓусебно спротивставени муслимански владетели го контролираат градот. Ерусалим е често под опсада, а владетелите се менуваат.
Фотографија: Selva/Leemage
Крстоносците
Од 1070 година, муслиманските владетели стануваат сѐ поголема закана за христијанскиот свет. Папата Урбан II повикува на крстоносна војна. Севкупно, пет крстоносни походи се организираат во период од 200 години. Во 1244, крстоносците конечно ја губат контролата врз градот и тој паѓа под муслиманска управа.
Фотографија: picture-alliance/akg-images
Отоманите и Британците
По освојувањето на Египет и Арабија од Отоманите, Ерусалим станува административно седиште на Отоманскиот административен регион во 1535 година. Во првите децении на отоманското владеење, градот доживува процут. Со победата на Британците над Отоманските трупи во 1917 година, Палестина потпаѓа под британска управа. Ерусалим е преземен од Британците без борба.
Фотографија: Gemeinfrei
Поделениот град
По Втората светска војна, Британците се откажуваат од палестинскиот мандат. ОН гласаат за поделба на земјата, со цел да се отвори простор за преживеаните од Холокаустот. Неколку арапски држави започнуваат војна против Израел и освојуваат дел од Ерусалим. Сѐ до 1967 година, градот е поделен на израелски западен и јордански источен дел.
Фотографија: Gemeinfrei
Израел го освојува источен Ерусалим
Во 1967, Израел ја започнува Шестдневната војна против Египет, Јордан и Сирија. Израел ги освојува Синај, Појасот Газа, Западниот Брег, Голанската висорамнина и источен Ерусалим. Израелски падобранци доаѓаат до Стариот град и стојат пред Ѕидот на плачот за првпат од 1949 година. Источен Ерусалим не е официјално анектиран, туку административно интегриран.
Израел не им забранува на муслиманите пристап до светите места. Ридот на храмовите е под автономна муслиманска администрација: муслиманите можат да влегуваат, да го посетуваат храмот и блиската Ал-Акша џамија.
Фотографија: Getty Images/AFP/A. Gharabli
Нерешен статус
Ерусалим до денес останува пречка за мирот меѓу Израел и Палестина. Во 1980, Израел го прогласува целиот град за свој „вечен и нераздвојлив главен град“. Откако Јордан се откажува од своето право на Западниот Брег и Источен Ерусалим во 1988 година, прогласена е државата Палестина. И Палестина го смета Ерусалим, во теорија, за свој главен град.