На прв поглед природата околу нас изгледа многу едноставно, барем физички. Постојат гасовити, течни и тврди материи, и кога едно тврдо тело од одредена висина ќе го пуштиме од рацете надолу го повлекува силата на гравитацијата. Но како и се друго во животот кога природата поблиску ќе ја погледнеме и ќе размислиме за силите кои владеат во неа се станува покомпликувано.

Целата материја во природата се состои од основни елементарни честички. Порано тоа беа протоните и неутроните во јадрото на атомот и електроните кои кружат околу него, како планетите околу нашето сонце. Во меѓувреме физичарите познаваат мноштво помали елементарни честички, меѓу нив и кварковите кои се составни делови на атомското јадро. Помеѓу кварковите владеат четири основни сили на физиката од кои најпознатата е силата на гравитацијата. Друга сила е силата на меѓусебното влијание наречена јадрена сила, и токму со неа е поврзана овогодишната нобелова награда. Тројцата физичари Грос, Полицер и Вилчек по долгогодишни теоретски сипитувања дошле до заклучок дека јадрената сила помеѓу кварковите се однесува парадоксално. Колку поблиску стојат овие честички една до друга толку послаба е силата помеѓу нив. Кога ќе се оддалечат тогаш и силата се појачува. Илустративен пример за овој феномен, наречен “асимптотска слобода” е дејството на ластик или гумен ремен. Колку повеќе тој се оптегнува толку повеќе се зголемува силата која го враќа во првобитната положба. Професорот по физика Ларс Бергштрем за откритието вели:

“Една цела генерација на физичари мислеше дека можеби никогаш нема да разбереме како дејствуваат силите во атомското јадро. Но со помош на истражувањата на Грос, Полицер и Вилчек сега разбираме многу повеќе, а нивните пресметки и теоријата можевме да ги потврдиме во повеќе експерименти”.

Благодарение на откритието на Грос, Полицер и Вилчек, физичарите од целиот свет се еден чекор поблиску до остварувањето на нивниот голем сон: до откривањето на светската формула, една единствена теорија, која објаснува се,-целиот свет и целиот универзум. Но и покрај тоа недостасува уште нешто, а тоа е силата на гравитацијата. Што навистина го влече јаболкото кон земјата е едно од сеуште отворените прашања во физиката и се разбира предмет на идни нобелови награди.