Орбан и Вучиќ спаѓаа во „младите лавови“ на европскиот популизам, со бројни сличности, но и разлики во водењето на политиката. Посетата на Орбан на Белград е уште потврда за нивната, не само, идеолошка блискост.
Реклама
Унгарскиот премиер Виктор Орбан е во дводневна посета на Србија во рамките на која веќе оцени дека односите на Србија и Унгарија се историски на највисоко ниво. Таквата квалификација се слушаше и порано, и за неа заслужен е пред сѐ извонредно добриот личен однос на двајцата премиери.
Меѓу двајцата премиери има многу сличности, но и некои разлики. Надворешно-политичкиот коментатор Бошко Јакшиќ опишува дел од разликите.
„Клучната разлика е пред сѐ поради позицијата на двете земји. Унгарија е членка на ЕУ, а Србија - земја кандидат. Оттука, Орбан може отворено да покажува симпатии кон Владимир Путин, а Вучиќ мора да внимава затоа што тоа би можело да го забави или запре патот кон ЕУ. Двајцата водат политика која има елементи на авторитарност и веројатно тоа ги поврзува и на личен план“, вели Јакшиќ.
Директорот на Центарот за практична политика, Драган Поповиќ вели дека она што ги поврзува двајцата премиери е „демократската фасада“ која ја градат, односно она што Орбан искрено го нарече „илиберална демократија“.
„Од Ердоган, преку Мило Ѓукановиќ, Орбан и Вучиќ имате цела низа политичари кои открија дека со десничарски популизам можат да изградат силни позиции за себе“, вели Поповиќ.
Бранот десен популизам
Јакшиќ го смета Орбан за основач на бранот на десен популизам во Европа.Орбан повеќепати доаѓаше во судир со Брисел, на повеќе теми како односот кон медиумите или анти-имигрантските ставови. „Кај Вучиќ ситуацијата е поинаква. Тој се воздржува јавно да ја критикува ЕУ, а кога нешто не му одговара, тој тоа го става до знаење од околу“.
Српските аналитичари сметаат дека ЕУ одбра на Балканот по секоја цена да има регионален мир и стабилност, односно привиден мир и стабилност, и поради тоа ги поддржува авторитарните, но во исто време доволно силни лидери кои ќе го држат национализмот под контрола.
„Втората причина зошто Вучиќ добива помалку критики од ЕУ е психолошка. И понатаму во Западна Европа поинаку се гледа на Балканот. Јас искрено сметам дека добар дел европски функционери сметаат дека ние подобро и не заслужуваме, односно дека не сме во состојба да одиме понатаму и подобро. Едноставно, доволно е да имаме еден силен лидер, цврста рака која ќе не држи под контрола, и тоа е според нив местото на балканските народи“, вели Поповиќ.
Десницата маршира низ Европа
Десничарските партии во опсег од демагошки движења кои мобилизираат луѓе врз основа на страв, до екстремни десничари, се во подем ширум Европа. Некои веќе владеат, a некои сонуваат за тоа.
Фотографија: picture alliance/dpa
Унгарија: Фидес и Јобик
Национално-конзервативната партија на премиерот Виктор Орбан - Фидес, има апсолутно мнозинство во парламентот. Од 2010. тоа мнозинство Орбан го користи за потчинување на институциите и медиумите, и покрај протестите од странство. Десно од него е големоунгарскиот, неофашистички Јобик, трета партија според популарноста во Унгарија.
Фотографија: Reuters/Laszlo Balogh
Полска: Право и правда
Национално-конзервативната партија на Јарослав Качински на изборите минатата есен освои апсолутно мнозинство. Потоа уследи донесување закони кои ја ограничуваат независноста на Уставниот суд и на јавниот медиумски сервис. Десно од нив е движењето Кукиз15, на поранешниот рок музичар Павел Кукиз, кое освои околу 9 отсто од гласовите на изборите и се залага за подигнање ѕид кон Украина.
Фотографија: Imago/Eastnews
Франција: Национален фронт
Жан-Мари Лепен ја основаше партијата уште во далечната 1972, но дури неговата ќерка Марин Лепен од неа направи најсилна политичка групација во Франција. Националниот фронт тврди дека Франција е загрозена од исламизација и се залага за заострување на казнената политика против криминалците од странско потекло.
Фотографија: Reuters/J.-P. Pelissier
Холандија: Партија на слободата
Партијата на Герт Вилдерс веќе 10 години е во холандскиот парламент. Актуелните анкети покажуваат дека неговата Партија на слободата би добила преку 30 отсто од гласовите. Вилдерс бара излегување на Холандија од ЕУ и користи жестока антиисламска реторика.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Австрија: Слободарска партија
Норберт Хофер е на пат да стане претседател на Австрија. Слободарската партија одамна е најсилната партија во Австрија, пред социјалдемократите и конзервативците. Многу Австријци со задоволство би го виделе партискиот шеф Ханс-Кристијан Штрахе како канцелар. Партијата е скептична кон ЕУ, ја подгрева атмосферата против странците и бегалците. Мото: Австрија пред сѐ!
Фотографија: Reuters/L. Foeger
Велика Британија: УКИП
Лани, партијата на Најџел Фараж освои 13 проценти од гласовите, но поради мнозинскиот систем доби само едно пратеничко место. Од основањето во 1993 година целта е излегување на Британија од ЕУ. Се заговара и поостра контрола на доселувањето и намалување на социјалните трошоци за мигрантите низ отфрлање на „мултикултурализмот“ и „политичката коректност“.
Фотографија: Reuters/V. Kessler
Италија: Северна Лига
Оваа десничарска партија во последните 30 години повеќе пати беше дел од владејачката коалиција, но по корупцискиот скандал во 2012 година одвај го мина цензусот. По избувнувањето на бегалската криза, партискиот лидер Матео Салвини поттикнува ксенофобија против странците, па партијата сега има поддршка од 14 проценти. Една од целите е и отцепување на богатиот север на Италија.
Фотографија: Reuters/Max Rossi
Грција: Златна зора
Екстремните десничари на минатите избори освоија 7 отсто од гласовите. До почетокот на финансиската криза во 2009 година беа целосно безначајна групација. Но, двојната криза со бегалскиот бран и големата невработеност им донесе раст на популарноста. Против речиси целиот партиски врв се водат судски постапки за основање на криминална организација.
Фотографија: Reuters
Шведска: Шведски демократи
Големиот бран бегалци во Шведска придонесе за раст на популарноста на оваа партија, која во моментов е на трето место, зад социјалдемократите и конзервативците. Според анкетите, партијата има поддршка од 17,7 отсто граѓани. Групата е национално ориентирана и критична кон ЕУ и САД. Се залага за „хомогено општество“ и против „мултикултурни експерименти“.
Фотографија: Reuters/J.Henriksson
Србија: Српска радикална партија
Војислав Шешељ уште од 1990-те се залага за Голема Србија на сметка на соседите и ја пропагира четничката идеологија. По ослободителната пресуда во Хаг, радикалите на Шешељ освоија 8 отсто од гласовите на изборите во Србија. Во партијата „Двери“ тие добија парламентарна конкуренција во крајната десница.