Остри критики од Берлин кон Анкара поради „случајот Јуџел“
БГ
28 февруари 2017
Новинарот Дениз Јуџел веќе 14 дена е во притвор во Турција во очекување на формално обвинение. Германската влада остро реагираше за случајот. Десетици новинари во Турција се во притвор по неуспешниот пуч.
Реклама
Бурата во Германија по апсењето на германско-турскиот новинар Дениз Јуџел (на насловната фотографија) ја наведе и канцеларката Ангела Меркел јасно да го осуди случајот. Јуџел, известувач на германскиот дневен весник „Ди Велт“ е притворен под сомнение за тероризам.
Меркел ја осуди одлуката за притвор како „горчлива и разочарувачка“.
„Оваа мерка е непропорционално остра, особено што Дениз Јуџел доброволно се пријави пред турскиот судски систем и во прилог на истрагата“, рече Меркел, додавајќи дека „германската влада очекува од турскиот правосуден систем да ја има предвид слободата на печатот, која игра голема улога во секое демократско општество, при одлучувањето за случајот Јуџел“.
Претходно, портпарол на Меркел го повика Ердоган да го почитува владеењето на правото и да се однесува со почит кон Јуџел - реакција која во јавноста беше оценета како премногу блага.
Иако сѐ уште нема формално обвинение, случајот на Јуџел е поврзан со хакирањето на имејлот на Берат Албајрак, турскиот министер за енергетика и зет на Ердоган. Јуџел бил испрашуван и за неговото интервју со Чемил Бајик, командант на курдската ПКК, која Турција ја смета за терористичка група. Дополнително, новинарот објави и повеќе критични текстови кон турската влада и нејзиниот третман на Курдите.
Шефот на германската дипломатија Зигмар Габриел, исто така, изрази вџашеност во понеделникот, изјавувајќи дека Анкара ги влошува и онака затегнатите односи меѓу Германија и Турција.
„Случајот на Дениз Јуџел фрла остра светлина на различните начини на кои нашите две земји ги применуваат принципите на владеењето на правото и начинот на кој се однесуваме кон слободата на печатот и слободата на мислење“, рече Габриел.
Министерот за правда Хајко Мас се придружи на хорот критики и ја обвини Анкара за опструкција на демократијата. „Критичкото известување е основна компонента на демократското одлучување“. Мас ја обвини Турција дека „затвора новинари кои не и се допаѓаат“ и предупреди дека било какви натамошни преговори за членство во ЕУ ќе бидат невозможни во тие услови.
Во повеќе градови во Германија за денеска се закажани протести под мотото #СлободазаДениз.
Ердоган најавува нова Турција
По три недели исполнети со секојдневни демонстрации за поддршка на Ердоган, во неделата се одржаа финални протести во осумдесет градови во Турција. Во меѓувреме, се уште трае чистката на ѓуленистите
Фотографија: DW/D. Cupolo
Повик да се излезе на улиците
Додека траеше обидот за пуч, турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган ги повика поддржувачите да излезат на улиците и да ја спречат армијата во обидот да ја симне од власт владејачката АКП. Откако воениот удар заврши неуспешно, Ердоган се заблагодари на неговите поддржувачи и од тој ден, тој секоја вечер ги повикуваше граѓаните да излеуваат на демонстрации.
Фотографија: DW/D. Cupolo
Некогаш под репресија - сега моќни
Финалните собири беа одржани во недела. Во Истанбул се собраа два милиони граѓани, а во Анкара околу 10.000. Истовремено, речиси осумдесет градови низ целата земја одржаа демонстрации за поддршка на Ердоган. АКП е првата исламистичка партија во Турција која преживеала воен удар. Поддржувачите на Ердоган на тоа гледаат како на триумф над традицијата на воени удари во земјата и секуларниот устав.
Фотографија: DW/D. Cupolo
Оптимизам за нова Турција
Во својот говор во Истанбул, Ердоган вети дека „ќе ја изгради Туција од почеток“, а расположението помеѓу поддржувачите беше оптимистично. Лале Алики, агент за недвижности од Анкара кој беше присутен на сите демонстрации кои следеа по обидот за пуч изјави: „Кога чистката ќе заврши Турција ќе напредува, затоа што тие кои беа инфилтрирани во владата, повеќе нема да бидат товар за нашата држава“.
Фотографија: DW/D. Cupolo
Привремен социјализам
Хава Озкан ко-претседавач на курдската организација Тухад-Фед вели дека демонстрациите имале целосна поддршка од владата. За присутните на протестите била обезбедена храна и вода, а јавните претпријатија во Анкара и Истанбул нуделе бесплатен превоз за време на последните три викенди, со цел да се овозможи масовна мобилизација. „Ова што се случува во Турција е привремен социјализам“, вели Озкан.
Фотографија: DW/D. Cupolo
Подем на социјалните медиуми
Во кризни ситуации социјалните медиуми во Турција се забранети. Преку говорот на Ердоган кој се емитуваше преку FaceTime, се до снимките од насилство врз цивилите – социјалните медиуми се покажаа дека „работат“ во полза на владата. Критичарите сметаат дека владата намерно дозволила непрекинат пристап до социјалните медиуми затоа што се покажало дека е во корист на Ердоган.
Фотографија: DW/D. Cupolo
Ова е само тренинг
Некои сметаат дека демонстрациите се начин АКП да ја засили својата база на поддржувачи. Мухамед, бегалец од Сирија кој беше сведок на пучот во Египет, а сега живее во Турција, рече дека демонстрациите се „тренинг за поддржувачите на Ердоган“ и дека „наскоро тој може да ги организира против некое друго движење кое не му се допаѓа“.
Фотографија: DW/D. Cupolo
Преименување на јавните простори
Од плоштадот Кизилеј во Анкара до мостот Босфор во Истанбул, познати јавни места низ цела Турција беа преименувани во чест на оние кои ги загубија своите животи за време на обидот за пуч. Граѓаните сега патуваат од европската кон азиската страна на Истанбул преку мостот „Мачениците од 15 јули“.