Охридското Езеро е најстарото езеро во Европа и едно од најстарите езера во светот. Научниците пресметале дека е старо над 1,36 милиони години. Во 1979 година Унеско го стави на листата на Светско наследство. Поради туристички проекти и недоволна грижа за природното богатство, сега се исполнети условите Охридскиот регион да се впише на Листата на Светско природно и културно наследство во опасност.

Пред две години градоначалникот на Венеција го повика УНЕСКО да го стави неговиот град на Црвената листа на загрозено светско наследство. Тоа беше повик за помош поради огромните маси туристи во градот. Сега оваа „желба“ би можела и да се оствари: На седницата во Фужоу, Кина (од 16 до 30 јули) Светскиот комитет ќе одлучува за тоа дали Венеција навистина ќе биде деградирана.

Формацијата од камења Стоунхенџ, во јужна Англија, која е стара повеќе од 4000 години, од 1986 година е дел од Светското наследство. Секоја година таа привлекува речиси еден милион туристи. Поради еден проект за автопат кој води покрај Стоунхенџ и ги поврзува градовите Бервик и Ејмсбери, Стоунхенџ би можел да се најде на Црвената листа на УНЕСКО.

Од 1979 година дел од Светското наследство е и Спомен обележјето Аушвиц-Биркенау. Тоа потсетува на концентрациониот логор на нацистите во кој биле убиени повеќе од 1,1 милион луѓе. Комитетот за светско наследство критикува дека големи сообраќајни проекти би можеле да влијаат негативно врз карактерот на спомен обележјето и се жали на недоволната кооперативност на локалните власти.

По 25 години на листата на Светското наследство, вулканскиот регион на полуостровот Камчатка, на истокот на Русија, е соочен со преместување на Црвената листа на УНЕСКО. Дел од многуте причини за тоа: илегален риболов, незаконска експлоатација на земни богатства, како злато и гас, намалување на бројот на диви животни поради уништување на нивниот животен простор, како и политичко лошо менаџирање.

Најстариот постојано населен град во Кенија постои околу 750 години, а прекрасното старо градско јадро е на листата на Светско наследство од пред 20 години. Но, сега е соочен со префрлање на Црвената листа, поради тоа што неговиот карактер е многу загрозен од начинот на којшто се гради, како и поради проблемот со отпадот и планираните големи проекти како нафтовод и меѓународен аеродром.

Големиот корален гребен стана дел од Светското наследство во 1981 година. Тој се состои од речиси 3000 поединечни корални гребени и се протега во должина од околу 2300 км. Но, поради промените на климата и растечките температури на водата, тој ги загуби речиси половината од своите корали. Бури, дупчење гас и хаварисани бродови претставуваат исто така закана за неговиот статус на Светско наследство

Најголемите мангрови шуми на Земјата имаат површина од над 10.000 квадратни километри, од кои две третини припаѓаат на Бангладеш, а една третина на Индија. Мангровите шуми се дом на многу загрозени видови и се дел од Светското наследство од 1997 година. Поради нелегален лов, загадување на водата, незаконска сеча на шумите и зголеменото ниво на морето, шумите се соочени со ставање на Црвената листа

Само што доби статус на Светско наследство во 1982 година, а УНЕСКО веќе се жалеше на „илегални активности“ во најголемиот резерват за диви животни во Африка. Селус се најде на Црвената листа во 2014 година поради повеќе работи: премногу туристи, експлоатација на земни богатства, проект за брана и големо намалување на популацијата поради незаконски лов на диви животни.

Со конечно исклучување од листата на Светско наследство е соочен и квартот околу пристаништето во Ливерпул. Тој се најде на Црвената листа само осум години по добивањето на титулата (2004), поради тоа што објектите не се одржуваат како што треба, а градежни објекти во околината негативно влијаат врз карактерот на тој дел од градот.

Ако не сте биле на Канео, како да не сте го посетиле Охрид, ќе ви речат локалните туристички водичи. Тоа е исто како да одите во Берлин, а да не ја видите Брандербуршката порта или во Париз да не се качите на Ајфеловата кула...

Еднокорабната октоаголна црква посветена на Св. Јован Богослов, изградена е на карпата над надводната пештерска црква посветена на Воведение на Пресвета Богородица – Пречиста. Нејзината градба почнала во 1365 год., под покровителство и ктиторство на севастократорот Бранко Младен, прогласен за управител на градот Охрид од страна на српскиот цар Стефан Душан.

Св. Јован Богослов  силно потсетува на црквите во Ерменија. Истражувањата водат до податокот дека во околината на Куманово во тоа време биле населени ерменски мајстори – градители кои оставиле траги и во Македонија.

Британскиот историчар на уметност сер Херберт Рид по посетата на Охрид и 30 цркви во 1961 г. запишал: „Помеѓу византиското црковно сликарство од Равена и Сицилија од една страна, италијанската ренесанса од друга страна не постои празнина, Охрид е значаен мост на европската уметност“.

„Што ако овде ја немаше црквата, би било празно, иако природно привлечно, без црквата круната не би била ставена“, вели клисарот Сашо Трајаноски кој петта година ја одржува црквата. До 15 век во црквата се одвивал и монашки живот. Со доаѓањето на Турците се рушат конаците, а монасите биле убиени, најголемиот дел од фреските биле искорнати, а црквата станала набљудувачница.

Един Огрешевиќ од Сараево често доаѓа во Македонија, а кога го најдовме кај црквата беше во друштво со две пријателки од Норвешка за кои рече дека биле шокирани од убавината. „За мене Охрид е најубавото место на Балканот. Многу сум пропатувал ама мене овде ми е најубаво. Посебни се црквите во византиски стил кои ги има и на други места ама во вакво окружување се реткост“.

За охриѓанецот Стојан Стојановски Св. Јован – Канео е постојана инспирација. Неговите фотки одамна го обиколуваат светот. „Местоположбата на Канео е идеална за секојдневно фотографирање. Од која било страна да се наоѓаш, секогаш имаш фотографија со различна приказна и секако магија, особено на залезот на сонцето“, вели Стојановски.

Поглед од пристаништето кон Варош, стариот дел на градот. Препознатлива архитектура која својот процут го доживеала во 19. век, кога и Охрид се чини е економски најмоќен. Тогашните видни трговци соработувале со Лајпциг и Виена. Многу охриѓани во тоа време учеле во Париз, на Сорбона, или пак во Атина. Во овој дел од Охрид, меѓу другите, живеел големиот поет и преродбеник Григор Прличев.

Куќите во стариот дел на Охрид, начичкани една до друга за да го „ѕирнат“ езерото, речиси и да немаат дворови. Еве како малиот слободен простор станува оаза на цвеќето. Ова е улицата која води кон Плаошник.

Познат религиозен локалитет од почетоците на христијанството. Пронајдени се неколку ранохристијански базилики и остатоци од црквата Свети Пантелејмон, изградена од Св. Климент Охридски, кој таму и живеел. На 11.08.2002 е осветен новоизградениот храм Св. Климент и Пантелејмон кој претставува реплика на Светиклиментовата црква. По 530 год., овде повторно се пренесени моштите на Св. Климент Охридски.

Современиот Охрид е наследник на античкиот Лихнид. Градот првпат се споменува 2.400 години пред новата ера. Класичниот театар бил изграден пред околу 2.000 години, или во доцниот македонски период, кратко по Римското освојување. На делумно откриениот и обновен антички театар од почетокот на 21. век секое лето на 12 јули се случува отворањето на фестивалот Охридско лето.

Централниот охридски плоштад е неодминливо место за жителите на Охид и за туристите. Некогаш овој просотр беше преполн со трендафили, а сега местото го зазеле новите видови цвеќиња и зелениот килим од трева. Во позадина е езерото и споменикот „Фаќач на крстот“ - симбол на празникот Богојавление-Водици, поставен во јули 2014 година.

Пролетта може да се „вдише“ во охридскиот парк. Тука е Рибниот ресторан, типичен репрезент на охридската староградска архитектура. Изграден во средината на седумдесеттите години од минатиот век. Сега е приватизиран, но ја има истата намена. Ќе ве пречека со богата понуда од македонски специјалитети, ама и чорба од охридска риба и староградска песна.

Споменикот на Св. Наум Охридски е дел од тријадата споменици во центарот на Охрид. Скулпторот Томе Серафимовски ги изработи и постави спомениците на Св. Кирил и Методиј, споменикот на Св. Климент Охридски и споменикот на Св. Наум. Така туристичките водичи на само стотина чекори од еден до друг споменик можат да ја раскажат историјата за создавањето на словенската писменост и нејзиниот развој.

Лебедите се бел украс на Охридското Езеро. Грациозни и дружељубиви кон оние кои сакаат да им подадат храна. Во Охрид се населиле кон средината на седумдесеттите години од минатиот век. Живеат во двојки и познато е: ако едниот угине, другиот не преживува – тагува, ја пее „Лебедовата песна“ и умира.Често кога луѓето сакаат да ја споредат верноста во љубовта ги земаат лебедите за пример.

Новата пешачка патека во Охрид минува низ живописна природа со клупи и видиковци. Погледот на езерото е прекрасен. Ова е делот од Охрид, како што охриѓани велат: зад Калето од Канео преку Лабино до Грашница или обратно.

Ова е се чини најпрепознатливиот и најсликан мотив од Охрид. За црквата не постојат сигурни историски податоци. Нејзиниот „живот“ може да се следи во општи историски рамки на развиток, почнувајќи од 13. век до денеска. Автор: Милчо Јованоски