Првите сигнали за можните коалиции одат во правец да се елиминира Зоран Заев од премиерската функција и да се обезвредни кревката, но значајна победа на СДСМ – БЕСА. Есап без крчмар не се прави. Пишува Ерол Ризаов.
Реклама
Меѓупартското пазарење по изборите за состав на коалициона влада и избор на премиер, според првите сигнали, оди во правец да се елиминира Зоран Заев да не биде претседател на владата и да се обезвредни кревката но значајна победа на СДСМ - БЕСА. Есап без крчмар не се прави, а и да се направи не може да се наплати. Па така и влада без победник не бива и да биде бргу ќе падне.
Што значи формирање на стабилна влада како што порачуваат од Брисел, но и од дома и од комишилукот ? Во наредните четири години во време на спроведување тешки реформи кои се предуслов за влез во ЕУ, стабилна влада значи коалициона реформска влада со цврсто мнозинство во Собранието. Тоа е остварливо со партнерство меѓу албанските партии и победникот на изборите, или пак коалиција на албански партии со опозицијата.
Со оглед на отпорите и попречувањата на ВМРО- ДПМНЕ во сите фази на евроатланските интеграции и искуствата од 11 годишниот режим на Никола Груевски, не би требало да има поголеми дилеми околу коалицијата која треба да ги заврши почнатите работи. Но, тоа е така само навидум.
Нови избори значат длабока криза
Претстојат тешки преговори кои можат да завршат неуспешно и кои водат кон нови избори и длабока политичка и економска криза во времe на пандемија со доведување во прашање на преговорите со ЕУ, финансиската поддршка што ја имаат земјите кандидати кои се во преговори за редовно членство во ЕУ и што е најлошо, опасност од меѓуетнички конфликти, инциденти и делби кои водат кон хомогенизација на гласачите многу поизразено отколку на овие избори, што ќе ги обезвредни многу повеќе идните, условно кажано, дури и 25 места на ДУИ во парламентот, отколку сегашните 15. Ако се вратат „сите орли во гнездото" како што велат во ДУИ, тогаш неминовно ќе се вратат и сите патриоти во горското началство на ВМРО-ДПМНЕ.
Срамен и антидржавен е односот на Христијан Мицкоски и на ВМРО ДПМНЕ кон победата на Зоран Заев и на СДСМ. Мицкоски влезе во сопствената замка да верува на својата предизборна пропаганда дека ќе извојува голема победа, па откако му требаше да преноќи ја фрли погрешната јадица на јавноста, но и на ДУИ и Али Ахмети и на Зијадин Села и на својот партиски врв. Почна гласно да ги бои и брои гласовите по етничка припадност. Па така прогласи голема победа во 40 града и села сумирајќи ги саде македонските гласови, отфрлајќи ги албанските.
Тоа е првиот сигнал дека ВМРО- ДПМНЕ повеќе сака нови избори отколку коалиции во кои треба да биде кираџија, со газда Албанец, позиција за ВМРО- ДПМНЕ полоша отколку да се во опозиција.
Мицкоски и раководството на ВМРО- ДПМНЕ уште не можат да видат дека најголемата грешка е премолчената поддршка кон политиките и злоупотребите на власта во еднодеценискиот режим на Никола Груевски и тешките криминогени злоупотреби. Наместо јасно и гласно да се дистанцираат од корумпираните политичари давајќи пас на правосудството за фер судење со целосна поддршка на евроатланските интеграции со компромисите со проблематичните соседи, во ВМРО ДПМНЕ во тоа се уште гледаат предавство и капитулација на земјата, продажба на уставното име, губење на националниот идентитет и јазик, бришење на историјата и присвојување на македонските револуционери, непризнавање на македонскиот јазик како дијалект на бугарскиот...
Никола Груевски: како реформаторот стана бегалец
Од надежен реформатор, преку корумпиран автократ до бегалец од правдата. Поминаа 20 години од стапнувањето на политичката сцена до бегството во Унгарија. Политичката кариера на Никола Груевски низ фотографии.
Фотографија: Getty Images/AFP/D. Dilkoff
Референдумска битка
Кариерата на Груевски во политиката започна во првата влада на ВМРО-ДПМНЕ, предводена од Љубчо Георгиевски, во 1998. како министер за трговија, а продолжи како министер за финансии. Но искачувањето до врвот на македонската политика, Груевски го започна во 2004., по неуспешниот референдум против територијалната поделба, откако претходно успешно го одбрани партискиот престол во хотелот Панорама.
Фотографија: picture-alliance/AP Photo/S. Ilic
Преродбата во 100 чекори
На парламентарните избори во 2006 ВМРО-ДПМНЕ предводена од Груевски извојува убедлива победа. Младиот технократ ветуваше економска преродба на земјата и брзо членство во ЕУ и НАТО. Граѓаните му ја дадоа довербата на гласањето на 5 јули, но ретко кој очекуваше дека Груевски неограничено ќе владее и во следните 10 години.
Фотографија: AP
Поддршка од Западот
Младиот премиер во првите години уживаше голема поддршка од меѓународната заедница и особено од сестринските партии во Европа. Веќе во октомври 2006. беше пречекан во Берлин од канцеларката Ангела Меркел со воени почести. Западните политичари во него гледаа надеж за земјата и за регионот и пресврт од дотогашната националистичка политика.
Фотографија: AP
На крилата на поразот од Букурешт
Преродбата на Груевски продолжи на изборите во 2008 година кои ги доби со огромно мнозинство благодарение пред сѐ на националистичката кампања која во прв план го имаше фијаското на Самитот на НАТО во Букурешт и паролата „името не го даваме“. Оттогаш започна и непреченото владеење на Груевски и ВМРО-ДПМНЕ.
Фотографија: AP
Скопје 2014
На крилата на големата изборна победа, Груевски го стави во погон проектот „Скопје 2014“. Целта беше да „се зајакне“ идентитетот на народот и да му се покаже на светот дека Македонците не се дрво без корен. Исходот: потрошени речиси 600 милиони евра народни пари на споменици и неокласични објекти кои завршуваа во џебовите на фирми блиски до ВМРО-ДПМНЕ.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Партнерот во сенка
На претседателските избори во 2009 година победата на Ѓорге Иванов ја заокружи комплетната контрола на власта на ВМРО-ДПМНЕ. Иванов ќе биде реизбран во 2014 година и до денес ќе остане верен следбеник на својот политички ментор- Груевски. На поддршката ќе возвраќа повеќепати, прво со општата аболиција во 2016 година, а потоа и со одбивањето да му го даде мандатот на Заев во 2017.
Кога во февруари 2015. Заев започна да ги објавува прислушуваните материјали, Груевски беше на зенитот на својата моќ - неприкосновен во партијата и државата. Серијата протести таа година го потресоа, но не го загрозија посериозно. Дури откако се вмеша и меѓународната заедница, а Иванов мораше да интервенира со аболиција, граѓаните масовно почнаа да излегуваат на улиците во Шарената револуција.
Фотографија: DW/K. Ozimec
Новата ера (не) започна
Тешкиот пораз на ВМРО-ДПМНЕ на локалните избори во 2017, значеше и крај за Груевски на чело на партијата. Новата ера која ја најавуваше, не се случи. Она што од денешен аспект е интересно, е средбата со Орбан во септември 2017 во Охрид, на која наводно и паднала понудата за азил од страна на унгарскиот премиер. По неколку месеци на чело на партијата Груевски беше заменет од Христијан Мицкоски.
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
Лице од потерница
Откако пресудата за двегодишната затворска казна во случајот „Тенк“ на СЈО стана правосилна, се очекуваше Груевски да се јави на издржување на казната. Но, тој се јави на Фејсбук од Будимпешта од каде порача дека „ќе остане верен на каузата на Македонија“. МВР, веројатно задоцнето, одлучи да трага по експремиерот со потерница.
Фотографија: Innenministerium der Republik Mazedonien
Наследството на Груевски
Дали Никола Груевски ќе биде испорачан назад во Македонија каде се соочува со уште четири судски процеси, во моментов може само да се шпекулира. Зад себе остава долго досие на злоупотреби и криминал, и држава која во последните години од неговото владеење се најде во изолација и беше предмет на жестоки критики и потсмев во демократскиот свет.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
10 фотографии1 | 10
Како минуваше времето стануваше се појасно дека нема суштинска промена на името Македонија со додавката северна, дека македонскиот јазик не е доведен во прашање, дека никој не го изгубил својот идентитет и дека ниту еден политички договор не може да ја промени историјата. Проблемот е во тоа што и тие што се уште веруваат дека е направено предавство со потпишување на договорите со Грција и со Бугарија дознаа дека и ВМРО ДПМНЕ веќе се согласил да ги прифати тие договори како што се потпишани. Секогаш е опасно седењето на две столчиња, обично се паѓа, особено кога се различни едно за пред светот, друго за по дома.
Ароганцијата на ДУИ и мотивите на Ахмети
Чудовишна е ароганцијата на челниците на ДУИ и нивните партиски активности во напорите за уривање на Зоран Заев и обезвреднување на резултатите на победникот на изборите. Вицепремиерот Бујар Османи задолжен за евроатлански интеграции во македонската влада дури и на меѓународен план, во грчките медиуми соопштува дека ДУИ ќе бира партнер со кого ќе прави коалиција и дека е готова работа со именувањето на Албанец премиер. Ние ќе одлучиме кој ќе влезе во владата што ќе ја формира ДУИ само со 15 седишта во Парламентот. Човек да не може да се изначуди на упорноста со четири пати помалку места од потребното мнозинство да се биде мандатар и да се составува влада.
Во прва прилика тој пристап на максимален влог без адути во рацете од искомплексирани политичари може да им се врати многу пожестоко. Ароганцијата предизвикува уште поголема ароганција.
Лидерот на ДУИ, Али Ахмети првиот чекор во тој правец го направи веќе утредента по изборите кога соопшти дека прво разговарал со БЕСА предизборниот коалиционен партнер на СДСМ, потоа и со другите албански партии за единство во остварување на максималистичката цел Албанец премиер. Пораката до Заев е четирите пратеници на БЕСА, етнички Албанци, со уште неверификувани мандати можат да завршат во ДУИ, па сега ти види и размисли малку додека си на „одмор.“
Мотивите на Ахмети за елиминација на Заев не се поради напрегнатата и жестока предизборна кампања на која паднаа тешки зборови од двете страни, прво Заев: „ДУИ оди во опозиција“ и „ДУИ не вреди пет пари“, потоа и Ахмети: „Заев кога ќе се напие две ракии не знае што зборува.“ Причините се многу подлабоки и повеќеслојни. Прво, премиерите Зоран Заев и Алексис Ципрас се синонимот и дома и во соседството и во светот за компромисот што е направен за да се отстрани блокадата на Македонија кон НАТО и кон ЕУ. Тие со своите храбри и историски одлуки ја презедоа најголемата одговорност. Заев е личноста која и со Преспанскиот договор и со Договорот со Бугарија ги доби најголемите признанија во светот и најжестоките критики и сатанизација, дома жигосан како непријател и преставен како предавник кој ја потпишал капитулацијата на Македонија и бришење на сопствената историја и македонскиот идентитет, уставното име и македонскиот јазик.
Преспански договор
Договорот за решавање на спорот за името меѓу Македонија и Грција беше потпишан на 17 јуни 2018 во местото Нивици на грчката страна на Преспанското езеро. Тој му стави крај на спорот кој траеше цели 27 години.
Договорот за решавање на спорот за името во Псарадес, на грчката страна од Преспанското Езеро, го потпишаа министрите за надворешни работи Никола Димитров и Никос Коѕијас. „Горди сме затоа што избравме решение што нѐ обединува“, оцени македонскиот премиер Заев. Неговиот грчки колега Ципрас рече: „Овде сме да ги залечиме раните што ги остави времето, да отвориме пат за мир, братство и пораст“.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Роденден
Потпис на договорот стави и долгогодишниот посредник на Обединетите Нации во спорот за името, Метју Нимиц. Потпишувањето се падна токму на неговиот 79-ти роденден. „На членовите на моето семејството им реков дека не сакам подароци за овој роденден, зашто двајца премиери ќе ми дадат еден голем подарок“, рече Нимиц на церемонијата во Псарадес.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Вратоврска
Кога по потпишувањето на договорот требаше да се направи семејна фотографија од настанот, македонскиот премиер Зоран Заев, веројатно не сакајќи да се разликува од Алексис Ципрас, кој е познат по тоа што не носи вратоврски, ја извади својата црвена вратоврска и му ја подари на својот грчки колега. Тоа беше поздравено со широки насмевки и громогласен аплауз од присутните.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Договорот зачинет со македонска храна и вино
Официјалната средба по потпишувањето во Псарадес се префрли на македонскиот брег на Преспанското Езеро. Двете делегации до Отешево стигнаа по воден пат, со чамци. Во Отешево се водеа билатерални разговори и имаше свечен ручек. На заедничкиот ручек присуствуваа и претставниците на Европската Унија и Обединетите Нации – Федерика Могерини, Јоханес Хан, Метју Нимиц и Розмари Ди Карло.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Протести во Скопје
Потпишувањето на договорот за решавање на спорот за името предизвика протести во Македонија. Демонстрантите пред Собранието на 17.06.2018 се судрија со полицијата. Во безредијата имаше повредени и приведени лица. Според полициски наводи, имаше и неколку повредени полицајци, како и над 25 уапсени учесници на протестите. Официјален организатор на протестите немаше.
Во Грција исто така се протестираше. Противниците на договорот за решавање на спорот за името во Атина за време на расправата за доверба на владата на Ципрас се судрија со полицијата пред парламентарната зграда (фото: 16.06.2018). Полицијата мораше да употреби солзавец за да ја разбие толпата која се обиде да влезе во парламентарната зграда. Владата го преживеа гласањето.
Фотографија: Reuters/C. Baltas
Придобивки
Со ратификацијата на договорот во двете земји беше надминат деценискиот спор, поради кој беа закочени евроатлантските интеграции на Македонија. Со новото име, Северна Македонија веќе стана 30-та членка на Северно-атлантскиот воен сојуз, НАТО и се наоѓа непосредно пред почеток на пристапните преговори со ЕУ.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
7 фотографии1 | 7
ДУИ и Али Ахмети за овие политики не беа изложени на удар од својата опозиција, ниту пак од ВМРО- ДПМНЕ како што беа изложени СДСМ и Зоран Заев. Во предизборната кампања Али Ахмети без големи пречки сите заеднички успеси со СДСМ и пред се со Заев си ги припиша себе си и на ДУИ: ако не бевме ние ќе ги немаше ни Преспанскиот договор, ни договорот со Бугарија, ниту пак ќе бевме членка на НАТО, ниту ќе почнеа преговорите со ЕУ годинава. Премногу самобендисаност дури и за еден воен командант преоблечен во костум, во потрага по слава како суетен салонски политичар.
Инат, патриотизам и сеир
Али Ахмети има уште еден силен мотив да го тргне Заев од политичката сцена, а тоа се симпатиите и прврзениците кои ги стекна Заев кај Албанците со направените компромиси остварувајќи ја програмската определба на социјалдемократите Едно општество за сите.
Ахмети кој, исто така, се претставува како социјалдемократ успесите на планот на развој на демократските процеси и во учеството за состав на владата, заземање на водечки и значајни функции во сите институции на системот, во парламентот, во министерствата , во судството, во јавните државни компании, во образованието, во здравството, во културата, двојазичноста, во реализација на Охридскиот договор и промената на уставот ги прикажа како извојувани победи, небаре во војна. Никогаш не изустил ни збор ни на албански, ни на македонски, ни на било кој друг јаазик дека е тоа заедничка политичка цел која не е можна без компромиси и меѓусебна толеранција што на Балканот, па и во цела Европа во вакви ситуации не е ниту лесна, ниту едноставна работа.
Успесите од 18 годишната поделба на власта на ДУИ се потрошија во скандали и корупција и перманентен пад на поддршката кај Албанците. Тоа не можеше да се надомести само со вообичаени предизборни ветувања. Затоа беше добредојдена доктрината Албанец премиер лесно леплива парола која веќе по изборите со освоените само 15 од вкупно 120 места колку што има во Собрането претставува силен притисок врз другите албански политички партии и лидери со голема изгледност ако не се согласуваат да бидат прогласени за предавници.
Гласање во време на пандемија
Гласањето на парламентарните избори во Северна Македонија започна, а први се изјаснуваат позитивните на Ковид-19 и оние во изолација. Во вторник ќе гласаат болните, изнемоштените и притворените, а в среда сите останати.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Патувачка гласачка кутија
Први гласаат граѓаните позитивни на Ковид-19 и оние кои се наоѓаат во изолација. Вкупно 706 лица се пријавиле во ДИК, а ги опслужуваат 54 избирачки одбори во кои има и медицински лица. Членовите на одборите одат во домовите на болните со посебни протоколи за заштита како што можете да видите и на фотографијата. Сите носат мантил, ракавици, заштитна маска, визир, очила и средство за дезинфекција.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Патот до гласачката кутија
Ширум државата в среда ќе бидат отворени 3.480 избирачки места, а право на глас имаат нешто над 1,8 милиони граѓани. Процедурата на гласањето овојпат во многу нешта ќе се разликува од вообичаената во „старата“ нормалност: контрола и задолжително носење маска, доколку е неопходно и чекање ред пред гласачкото место, а во самата просторија- посебен протокол- додека ливчето да стигне до кутијата.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Контрола пред гласање
Пред влезот на секое гласачко место ќе стојат полицајци чија главна задача е да обезбедат дека секој граѓанин влегува во просторијата со маска и го почитува протоколот. Влез без маска на устата и носот не е дозволен, и истата мора да се носи во текот на целиот процес, се до напуштањето на објектот.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Колку паравани- толку гласачи
По влегувањето во објектот, во зависност од околностите, можно е да треба да се причека пред влезот во гласачката просторија. Тоа е наложено со цел да се избегнуваат турканици на мал простор во собата за гласање. Во просториите ќе се пропуштаат онолку гласачи колку што има паравани за гласање.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Следете ја процедурата
Внатрешноста на просториите за гласање е одбележана со маркери за одржување дистанца. Таму следува традиционалната проверка со УВ лампа, предавање на личната карта од пропишаната дистанца, кусо симнување на маската заради идентификација, земање на гласачкото ливче и прскање со спреј на палецот.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Побезбедно од одење во маркет
Се што ви останува по земањето на гласачкото ливче е да го заокружите својот избор на него и да го уфрлите во гласачката кутија. На заминување не ја заборавајте својата лична карта и носете ја заштитната маска, најмалку, до напуштањето на објектот. Здравствените власти и епидемиолозите уверуваат дека гласањето ќе биде безбедно за сите и дека ризикот е помал одошто одење во маркет.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
6 фотографии1 | 6
Али Ахмети се увери во големата опасност за иднината на ДУИ, особено по одличните резултати на опозициските албански партии, особено на коалицијата Алијанса и Алтернатива кои и покрај победата на ДУИ заедно со БЕСА и со ДПА имаат повеќе пратенички места.
Позицијата на Али Ахмети која ја обзнани непосредно пред изборите дека посакуван партнер за коалиција е СДСМ треба да ја надополни со Зоран Заев премиер и Насер Зибери вицепремиер и се разбира со широко отворени врати за други коалациони партнери кои исто така имаат јасни и цврсти евроатлански програмски определби. Остварувањето на реформите од 35 или 36 поглавја кои се пресудни за редовно членство во ЕУ ги содржат сите барања и на Албанците и на Македонците и на сите граѓани припадници на етничките и верските заедници кои живеат во Македонија и ја чуствуваат како своја татковина. Нарушувањето на коалицијата од праведната страна на историјата може да ги доведе во опасност креаторите на непотребни уцени, пазарења и авантуристички трикови. Во европската иднина на Македонија се содржани сите побарувања. Одработете го тоа чесно и ќе го добиете тоа што го сакате.
Со ваков инат, патриотизам и сеир нигде нема да стасаме. Се чмае со векови на Балканот.