Анексијата на Крим во 2014 година достигна рекордна поддршка меѓу руското население. Пет години подоцна избледена еуфорија, намалена популарност на Путин и отворена дилема во општеството.
Реклама
Кога во руските експертски кругови се зборува за „Крим-ефект" или „Крим-бонус" тогаш секогаш се користи форма на минато време. Претседателот Владимир Путин во анкетите повторно се врати на нивото од пред анексијата на украинскиот полуостров. Деновиве се навршуваат пет години од оваа анексија која во Киев се нарекува „окупација“ а во Москва „повторно обединување“.
Пред пет години маскирани и тешко вооружени мажи без ознаки ја преземаа власта во Крим. Потоа на 16 март 2014 година, руската влада организираше нелегален референдум на кој се изгласа отцепување од Украина. Резултатот од референдумот не беше меѓународно признаен. На 18 март 2014 година првиот човек на Кремљ унилатерално го запечати „припојувањето“ на Крим кон Русија.
Русите во екстаза од анексијата на Крим
Ова предизвика речиси невидена еуфорија во Русија. Популарноста на Путин се искачи на над 80%. Претходно беше околу 60%. „Тоа можам да го споредам со екстаза", вели Николај Петрив од Руската висока школа за економија во Москва. „Тогаш во 2014 година луѓето имаа чуство дека се е добро и се е дозволено. Луѓето беа затруени со повторно откриеното чуство на величина. Сите грижи во тој момент како да исчезнаа."
Константин Гасе од московскиот Карнеги – центар е сигурен дека „Крим-ефектот" е уникатен и не може да се спореди со било кој друг настан во руската историја. „Секој обид овој ефект да се повтори сигурно нема да биде успешен," вели Гасе. "Тој не се ограничува на пропаганда, а акцијата во Крим на многумина им даде можност отворено да го изразат она што не се осмелувале да го сторат порано."
Разочарување кај прагматичарите
Алексеј Титков од невладината организација Комитет за општествено-граѓански инцијативи разликува две групи на Руси кои тогаш ја поддржале акцијата на Путин на Крим. Заедно тие се две третини од населението. „Едните силно го поддржуваат воениот пристап и се порадикални, како што е воено мешање или комплетно расчистување со Западот." Другите се попретпазливи и попрагматични. Во оваа група во изминатите години се случија најголемите промени.
Дека „Крим- бонусот“ веќе нема позитивно влијание стана очигледно веќе кон крајот на минатото лето. По најавата за реформа на пензискиот систем и со тоа поврзаното покачување на старосната граница за пензија ја намали поддршката за Путин, која сега е околу 64%. Но разочарувањето започна уште многу порано, велат експертите. „Бројот на луѓе кои сметаат дека санкциите донеле само штета, започна да расте уште кон крајот на 2014," вели Титков. Кога руските власти во 2015 година јавно ја уништија незаконски увезената странска храна, многу Руси беа негативно изненадени. Тие и понатаму ја поддржуваа надворешната политика на Кремљ, но сфатија дека состојбата само се влошува.
Хронологија на поморските тензии помеѓу Украина и Русија
На инцидентот на 25 ноември, во кој руски бродови ракетираа украински воени пловила, му претходеа месеци на тензии во Азовското Море. ДВ пишува за главните фази на конфронтацијата во Керчкиот проток.
Фотографија: Universität der Bundeswehr
Соработка меѓу Украина и Русија - на хартија
„Сите прашања поврзани со Азовското Море и Керчкиот проток треба да се решаваат само со мирни средства заеднички или со договор помеѓу Украина и Русија ...“ Ова се зборовите од преамбулата на Договорот меѓу Украина и Руската Федерација за соработка во користењето на Азовското Море и теснецот Керч, постигнат во 2003 година.
Фотографија: Imago/Russian Look/S. Fomine
Конфликти во Керчкиот проток - врз која основа?
Според меѓународното право, трговските и воените бродови треба слободно да пловат во Азовското Море и теснецот Керч. Сепак, по анексијата на Крим од страна на Русија во март 2014 година, реалноста во Азовското Море почна да се движи сѐ подалеку од овој правен принцип.
Фотографија: Reuters/A. Bainozarov
ЕУ ја критикува Русија
Ситуацијата се влоши со отворањето на Керчкиот мост, кој ги поврзува Таманскиот и Кримскиот полуостров. Пред тоа, според резолуцијата на Европарламентот од 25 октомври 2018 година, руските инспекции во Азовското Море беа селективни и не го нарушуваа слободното движење на бродови и товар. Но, од пролетта 2018, според прес-службата на ЕУ, Москва демонстративно создава пречки во трговскиот превоз.
Фотографија: picture-alliance/Winfried Rothermel
„Прекумерни“ проверки во Азовското Море
Проверките на бродовите од и кон украинските пристаништа руските граничари ги одолговлекуваа по неколку часа. Пристаништата, трговците и превозниците имаа значителни загуби. Според податоците од Киев, од крајот на септември 2018 година, повеќе од 200 бродови биле подложени на интензивни проверки, меѓу кои 120 биле со знамиња на земјите на ЕУ.
Фотографија: picture-alliance/Tass/V. Timkiv
Аргументите на Русија
Во меѓувреме, руската страна ги обвинува Украинците за ескалација во Азовското Море. Така, на крајот на март 2018 година, Украина го запре и потоа го конфискуваше рибарскиот брод „Норд“ во Азовското Море кој е регистриран на Крим.
Фотографија: Facebook/DPSUkraine
Керчката криза
Најголемиот инцидент досега во теснецот Керч се случи на 25 ноември, кога патувањето на украински воени бродови од Одеса кон Азовското Море заврши со гранатирање од страна на руските граничари кои тврдеа дека Украинците нелегално ја преминале руската граница. Сите три украински брода беа запленети и испратени до пристаништето Керч.
Фотографија: Reuters/P. Rebrov
„Нелегално ја преминаа границата и влегоа во територијалните води“
Русата безбедносна служба ФСБ тврди дека украинските бродови „илегално ја преминале границата и влегле во територијалните води на Русија“. На состанокот на Советот за безбедност на ОН, заменикот-амбасадор на Русија, Димитри Појански, присилното запленување на бродовите го образложи со „основано сомнение дека тие превезуваат радикали кои се заканиле дека ќе го кренат во воздух мостот на Керч".
Фотографија: Reuters/P. Rebrov
Поморското право ѝ дава право на Украина
Како што вели Даниел-Еразмус Кан, професор на Универзитетот на Бундесверот во Минхен, преминувањето на Керчкиот проток е регулирано на ист начин како и преминувањето на Босфорот или кој било друг морски теснец во светот. „Според Конвенцијата за поморско право од 1982 година, Украина има неограничено право на транзит низ Керчкиот теснецот. За ова, не е потребна дозвола од Русија", вели Кан.
Фотографија: Universität der Bundeswehr
8 фотографии1 | 8
Крим повеќе не е тема
Новата фаза во развојот на руското општество се уште нема име, но има карактеристики: разочарување, ревалоризација, фрустрација. Кремљ се уште не пронајде што е она што може да го замени „Крим- ефектот". Еден пат, за да се зголеми поддршката кај населението, би било поостра борба против корупцијата - " сценарио како во Сингапур или Кина", вели Алексеј Титков. „Но, актуелната власт тоа не може да го спроведе од различни причини и се ограничени на поединечни случаи на многу безопасни личности како што се гувернери или градоначалници."
Заедно со „Крим-ефектот“ и дебата во јавноста за вистинската припадност на полуостровот влезе во застој. Додуша таа и не беше никогаш водена на големо. Поголемиот дел од Русите ја прифатија анексијата како даден факт. „Притоа опозицијата речиси престана да зборува за тоа", вели Константин Гасе од Карнеги-центарот. Еден од најпознатите критичари беше поранешниот вицепремиер Борис Немцов кој беше убиен во 2015 година.
Но, прашањето за припадноста на Крим „за меѓународното право е сѐ уште релевантно и болна точка," вели Гасе. Ова поле на напнатост најверојатно ќе биде еден од поголемите проблеми за руското општество и државата во следните десет до дваесет години.
Владимир Путин: Патот до моќта
Владимир Путин е избран за претседател на Русија во четвртиот мандат. Поглед кон подемот на Путин од нискорангиран агент на КГБ до незапирлива политичка сила.
Фотографија: Reuters/D. Mdzinarishvili
Кадет на КГБ
Роден во Санкт Петербург во 1952, Путин се пријави во советската раразузнувачка служба КГБ веднаш по завршувањето на правниот факултет во 1975. Негова прва задача бил надзорот на странски државјани и вработени во конзулатите во родниот град, тогаш со името Ленининград Потоа замина на служба во Дрезден, источна Германија. Тој наводно запалил стотици документи на КГБ по падот на Берлинскиот ѕид.
Лево на фотографијата, младиот Путин стои до тогашниот градоначалник на Санкт Петербург, Анатоли Собчак. Тој му беше професор на Путин и го назначи за свој советник за меѓународни прашања. И покрај корупцискиот скандал на почетокот од службата, Путин не ја загуби работата, токму поради пријателството со Собчак.
Фотографија: Imago/ITAR-TASS
Метеорски подем
Путин набргу се префрли во Москва. Во 1997 рускиот претседател Борис Елцин му додели среднорангирана функција во неговата администрација- позиција која Путин ќе ја искористи за да создаде важни политички пријателства, кои ќе му бидат од полза во наредните децении.
Фотографија: picture alliance/AP Images
Смртта на пријателот
Путин беше длабоко потресен од смртта на Собчак во 2000 година. Откако ученикот политички го надмина својот учител, Собчак стана гласен поддржувал на кандидатурата на Путин за претседател на Русија. Една година претходно, Путин ги искористи своите врски за да бидат отфрлени обвинувањата против Собчак за проневера.
Фотографија: picture-alliance/dpa/S. Chirikov
Привремен претседател
Во јуни 2000 година, Борис Елцин поднесе оставка, отстапувајќу му на премиерот да стане привремен лидер на државата. За време на успешната претседателска кампања, повторно излегоа на површина обвинувањата за корупција против Путин од времето на неговата служба во Санкт Петербург. Марина Салје, пратеничката која ги изнесе обвинувањата, беше замолчена и принудена да го напушти градот.
Фотографија: Imago/ITAR-TASS
Тандемократија
Кога Путин уставно беше спречен да се кандидира за трет последователен мандат во 2008 година, премиерот Дмитри Медведев се кандидираше на негово место. Кога Медведев беше избран, тој го назначи Путин за премиер. Тоа доведе до критики за „тандемократија“ во Москва и многумина беа убедени дека Медведев е марионета на Путин.
Фотографија: Imago/ITAR-TASS
Победа
Во март 2018 година, Владимир Путин е избран за руски претседател во четврти мандат. Путин ќе биде на власт и во наредните шест години, со оглед дека претседателскиот мандат претходно беше продолжен на шест години. Избоrите беа засенети од обвинувањата за нерегуларности и манипулации, како и од фактот дека немаше вистинска опозиција на Путин.