На денешното рочиште во Кривичниот суд се закажани завршните зборови за „Тврдина 2“, воведни зборови за предметот „Транспортер“, а од утре почнува и судењето за предметот „Труст“
Предметот „Тврдина 2“ се однесува фалсификување службена исправа и уништување на службена документација поврзана со незаконското прислушување преку опремата на УБК. СЈО го товари првообвинетиот Грујевски дека незаконито формирал комисија за уништување на службена документација, и дека заедно со шест членови на комисијата уништиле над 2.000 службени списи, меѓу кои и списи кои се однесуваат за системите за следење на комуникациите, како и класифицирани документи. Обвинетите, без никаква процедура ги запалиле документите на локација која им била посочена од првообвинетиот - на триесетина километри од центарот на Скопје, во база на МВР наречена „Брест“. Местото каде што се палеле службените документи се наоѓало после селата Петровец и Ржаничино. Сведоците пред судот рекле дека подигнале црни ќеси со документи од МВР и дека ги запалиле во базата. Дел од обвинетите тврделе дека не знаеле оти се уништуваат важни документи, а една од службеничките посочила дека потпишала записник (за уништувањето на документите), но без да ја знае неговата содржина.
На последното рочиште пред четири дена беа изведени докази, декласифицирани само за судскиот процес, поради што медиумите беа исклучени од тој дел од расправата, која траеше околу час и половина. По завршувањето на рочиштето, обвинителката на СЈО, Ленче Ристоска, изјави оти е уверена дека судот ќе донесе осудителна пресуда за „Тврдина 2“.
„Целосно сме убедени дека судот ќе донесе осудителна пресуда, бидејќи има уверливи докази за тоа“, изјави Ристоска.
Претходно, судијката Петровска го отфрли барањето на Љупчо Шврговски, адвокат на Грујевски, судењето да се одложи на неопределено време, додека не се заврши неговата екстрадиција од Грција во Македонија. Повикувајќи се на Законот за кривична постапка, Шврговски посочи дека доколку му се суди во отсуство, ќе му биде повредено правото на одбрана. Обвинителите на СЈО ги отфрлија ваквите аргументи како неосновани, со став дека судењето во отсуство на Грујевски не му го ускратува правото да бара повторување на постапката.
Подготвено барањето за екстрадиција
Ексначалникот на Петтата управа, Горан Грујевски, е еден од обвинетите и во споениот предмет „Таргет и тврдина“, кој се однесува на скандалот што ја предизвика политичката криза во Македонија: незаконското следење на комуникациите на над 20.000 граѓани, како и за уништување на дел од опремата со која било сторено кривичното дело. Надлежните очекуваат брзо да се реализира процесот за неговата, и екстрадицијата на Бошковски, откако Министерството за правда ќе го испрати во Грција документираното барање за нивна испорака. Кривичниот суд минатата недела ги доставил потребните документи за екстрадиција до македонското Министерство за правда, а во кои СЈО ги навело сите обвиненија за кои се гонат Грујевски и Бошковски, како и предистражните постапки. Тоа во петокот (3.11) го потврди министерот за правда, Билен Саљији.
„Судот веќе ги достави потребните информации и деновиве ќе биде потпишано и официјално барањето за екстрадиција на двете осомничени лица“, изјави министерот за правда.
Сите истраги на македонското СЈО
Таргет, Титаник, Тортура, ТНТ, Транспортер, Тврдина, Трезор, Топлик, Тендери, Тарифа и Тенк се 11-те случаи кои досега ги отвори СЈО. Осомничени или обвинети се многу актуелни и поранешни државни и локални функционери.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Катица Јанева
Катица Јанева беше избрана за Специјален Јавен обвинител на 15 септември 2015 година од страна на Советот на јавните обвинители, а нејзиниот тим се комплетираше со уште 12 обвинители на 4 ноември лани. Нејзиниот избор беше дел од Договорот од Пржино за што согласност дадоа сите лидери на политички партии и големо мнозинство пратеници во Собранието.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Од шионажа до злосторничко здружување
Заклучно со март годинава, во првиот шестмесечен период од работењето, СЈО отворило вкупно 30 предмети против 80 лица. Кривичните дела кои им се ставаат на товар на осомничените и обвинетите се движат од Повреда на избирачко право, Злоупотреба на службена положба до Насилство, Шпионажа и Злосторничко здружување.
Фотографија: MIA
Обработка на прислушуваните материјали
Во септември годинава, СЈО го претстави и вториот шестмесечен извештај за својата работа. Во меѓувреме, ова обвинителство брои 74 вработени. Во тој период, обвинителите преслушале и обработиле 55.240 аудио фајлови, односно 12 проценти од вкупно добиените прислушкувани материјали.
Фотографија: picture-alliance/dpa/C. Charisius
Насилство и фалсификат
Паралелно со поднесениот втор Извештај за својата работа, СЈО ги обелодени и првите две обвиненија. Во првиот предмет, обвинети се седум лица - службеници на УБК кои го уништиле доказниот материјал за неовластеното прислушување. Во вториот, обвинети се 14 лица кои го поттикнувале или извршиле насилство при протестите пред општина Центар во јуни 2013 година. Меѓу нив е и експремиерот Груевски.
Фотографија: Getty Images/AFP/R. Atanasovski
Меѓународна поддршка
СЈО во меѓувреме добива отворена поддршка од претставниците на меѓународната заедница. Шефот на германската дипломатија Франк-Валтер Штајнмајер на 1 септември годинава порача дека е важно „СЈО да може непречено да продолжи со својата работа за разјаснување на обвинувањата за злоупотреба на моќта, за повторно да се засили довербата на македонското население во демократските институции на земјата“.
Фотографија: Reuters/I. Kalnins
Титаник- број 1.
Во февруари 2016, СЈО го обзнани својот прв случај, за изборни измами за кои постои сомнеж дека ги извршувала група која ја предводеле ексминистерката Јанкулоска, ексминистерот за транспорт Јанакиески и секретарот на Владата, Божиновски. Осомничени се за криминализација на изборниот процес со незаконско издавање лични карти и вметнување во избирачкиот список на лица, како и насилство, поткуп...
Фотографија: Petr Stojanovski
ТНТ- Како се уриваше Космос
Во април 2016 година беше отворен случајот за незаконското уривање на комлексот „Космос“ на бизнисменот Фијат Цаноски. Иако првично не беа опфатени во истражната постапка, поради аболицијата од претседателот Ѓорге Иванов, осомничени во случајот „ТНТ“ се и експремиерот Груевски, ексминистерот за транспорт и врски, Миле Јанакиески, и актуелниот градоначалник на општина Гази Баба, Тони Трајковски.
Фотографија: Petr Stojanovski
Транспортер- Битола како Токио
Случајот во април 2016, обвинителката Фатиме Фетаи го најави како „веројатно најскапиот превоз за ученици во светот“, кој го плаќал градот Битола. Градоначалникот на Битола Владимир Талески и претседателот на комисијата за јавни набавки на општината, според СЈО, нанеле штета на буџетот од околу 360.000 евра. На Талески му беше одреден и домашен притвор, но во меѓувреме е пуштен на слобода.
Фотографија: DW/Z.Purkovic
Тврдина- уништување на доказите
Во предметот Тврдина кој на јавноста и беше претставен во март 2016 година, осомничени се двајца началници на УБК и ексминистерката за внатрешни работи Гордана Јанкулоска. Тие во 2015 година противзаконски уништиле системи за следење на комуникации, при што е нанесена штета на државата во висина од околу 10 милиони евра. Истите системи претходно биле користени за незаконско следење и прислушкување
Фотографија: MIA
Тортура- изживувањето врз Љубе Бошкоски
На 28 март 2016, СЈО објави дека започнува нова истрага под името „Тортура“, која се однесува на апсењето на лидерот на партијата Обединети за Македонија и поранешен министер за внатрешни работи Љубе Бошковски. Поднесени се кривични пријави против седум лица, меѓу нив шестмина припадници на полициската единица Алфи, а како првоосомничен е тогашниот директор на УБК Сашо Мијалков.
Фотографија: DW/P. Stojanov
Трезор- Финзи и УБК
„Трезор“ е кодното име на последниот предмет на СЈО, и прв што се однесува на економски криминал, а произлегува од незаконското следење на комуникациите. Како што рече обвинителката Фатиме Фетаи, предметот се однесува на груба злоупотреба на средствата од буџетот на Република Македонија од страна на три раководни лица во УБК и едно раководно лице во Министерството за внатрешни работи.
Фотографија: picture-alliance/dpa
„Топлик“ и „Тендери“
Во предметот „Топлик“ се осомничени шест лица, кои преку злоупотреба на службената должност и кршење Законот за јавни набавки сториле кривични дела со кои го оштетиле буџетот во висина од 1 милион и 44.000 евра. Во „Тендери“ првоосомничено е раководно лице од Министерството за култура, поради фаворизирање на компанијата „Бетон - Штип“ при изградбата на Музејот на македонската борба.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
„Таргет“- масовно прислушување
СЈО соопшти дека илјадници луѓе биле незаконски следени во периодот од 2008 до 2015 година од страна на Управата за безбедност и контраразузнавање. Вкупно десет лица, дел од кои поранешни високи функционери се осомничени дека го организирале и го координарале незаконското прислушување. Незаконски била следена комуникација на најмалку 4.286 телефонски броеви без судски наредби
Фотографија: picture-alliance/dpa/J. Pape
„Тенк“ и „Тарифа“
СЈО сомничи седум лица дека ја злоупотребиле службената положба во случајот „Тарифа“ кој се однесува на постапка за јавна набавка на софтвер за потребите на АД ЕЛЕМ. Истрага е отворена и против две лица кои учествувале во набавката на службениот „Мерцедес“ на екс-премиерот Никола Груевски кој државниот буџет го чинеше 572 илјади евра.