Македонија влегува во ризична фаза во која ќе доминира падот на економијата, на инвестициите, растот на каматите и санкциите, прогнозираат домашни амбасадори по изјавата на Иванов дека не го дава мандатот за влада.
Реклама
Разочарување и огромна загриженост за стабилноста и неизвесната иднина на Македонија. Вакви се првичните реакции на стручната јавност по последното одбивање на претседателот Ѓорге Иванов да ги деблокира демократските процеси во земјата. Едночасовната тет-а-тет средба на Иванов со претседателот на Европскиот совет Доналд Туск во Скопје, заврши со пораки кои значат едно: Македонија влегува во ризична и неизвесна фаза, во која најизвесни ќе бидат поледиците и санкциите.
„Господинот Туск многу кажа со малку зборови“, вели амбасадорот Ѓорги Филипов.
„Тој отворено најави дека натамошната поддршка од ЕУ ќе зависи од тоа како Македонија ќе ја менаџира оваа политичка криза. Советот беше јасно срочен: кога претседателот ќе најде разумно и демократско решение, Македонија ќе може да смета на натамошна поддршка од Унијата. Со други зборови, тоа значи дека ова решение ниту е демократско, ниту пристојно, ниту засновано на здрав разум“, вели Филипов.
Според негова оценка, иако изјавата не наликува на закана, таа фактички е „последно предупредување пред донесување на вистински мерки со кои ЕУ ќе го искаже своето несогласување и на реален, а не само на вербален начин“.
Притоа потенцира дека процедурата за одредени целни санкции е временски инертна и не е едноставна.
„Претпоставувам дека тоа ќе оди постепено. Но опасно е кога ќе се влезе во процедура за санкции, бидејќи тешко се влегува, но уште потешко се излегува од нив, односно тешко се сопираат тие мерки. Но по ова, на ЕУ не ѝ останува ништо друго“, констатира Филипов.
Тој забележува и дека јавноста од Туск слушна дека тој одговорил на писмото кое Иванов на 7 март го испрати до претседателот на Европскиот совет, (исто како и до Генералниот секретар на НАТО, г. Јенс Столтенберг и претседателите на двата стратегиски партнери на Македонија - САД и Турција), во кое даде свое образложение на актуелната состојба во Република Македонија.
И додека содржината на писмото што Иванов го прати до нив беше јавно објавено, досега немаше информација дека од некого добил одговор.
Економијата ќе страда
Таа нетранспарентност засега е помалиот проблем. Поголемиот е ризикот во кој се впушта Македонија со одбивањето на претседателот да го почитува Уставот и да ги прифати домократските стандарди на ЕУ.
„Интонацијата во гласот на Туск зборува за многу нешта“, вели амбасадорот Виктор Габер.
„Таа куса и директна изјава го одразува неговото нездоволство од разговорот со Иванов. Кратките изјави се најречити. Нема заобиколување, нема оставање простор за идни компромисни солуции. Особено ме фраприра спомнувањето на зборот 'пристојност', бидејќи сметам дека тоа е опомена за начинот на кој несоодветно се води политиката во Македонија и дека таа е во спротивност со европските вредносни критериуми. Таква пристојност е потребна меѓу два партнера кога се договараат за заеднички цели“, вели Габер.
Сезона на протести: Од Тврдокорни до „За заедничка Македонија“
Сезона на протести во Македонија
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
Груевски и „народот“
„Сакам да им порачам на сите граѓани дека ако сметаат и ако планираат со седење дома и гледање телевизија дека некој друг ќе им ја одбрани државата, длабоко се во заблуда. Тоа народот може да го докаже на дело и да покаже поинакво однесување“, изјави Никола Груевски во интервјуто за телевизијата Сител на 26 февруари. Веќе следниот ден се одржа првиот протест за одбрана на татковината...
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
„За заедничка Македонија“
Првиот протестен марш беше оддржан на 27 февруари. Граѓани со транспаренти на кои беа испишани пораки за одбрана на Македонија се собраа пред Владата од каде го започнаа маршот кон Собранието. Предводници маршот се Богдан Илиевски, Борис Дамовски и Игор Дурловски здружени во иницијативата „За заедничка Македонија“.
Во првите неколку денови од протестите, пораката за „Заедничка Македонија“ беше во втор план, а настапот на демонстрантите беше одбележан со транспаренти кои го потенцираа нивниот надпартизам или се промовираше Македонското патриотско здружение- „Тврдокорни“. Мотото на почетокот беше „Македонски марш- завет за Македонија“.
Фотографија: DW/P.Stojanovski
Црвени линии
Барањата на демонстрантите и иницијативата „За заедничка Македонија“ се безусловно отфрлање на т.н. Тиранска платформа и зачувување на унитарноста на Македонија. Тие исто така се против двојазична и двонационална Македонија, против промена на знамето, химната и државниот грб.
Организаторите на протестите порачаа дека нивните барања се базирани на вредностите на претходните три Илиндени - соживот, почит и толеранција. „Сакаме да живееме во оваа земја заеднички со сите останати народи – како што сме живееле до сега, да продолжиме во иднина“ изјави Богдан Илиевски - иако на првиот ден од протестите се скандираше за „чиста Македонија“ и против „клетите Шиптари“.
Фотографија: Getty Images/AFP/R. Atanasovski
Стари пораки
Политичките пораки на транспарентите кои можат да се видат на протестите имаат препознатлива симболика. На нив се испишани пораки против мешањето на ЕУ во кризата, против Џорџ Сорос и амбасадорот на САД во Македонија, Џес Бејли - додека истовремено се изразува поддршка за Доналд Трамп. Оваа констелација на пораки во голем дел се поклопува со реториката на власта во пред и пост изборниот период.
Фотографија: DW/P.Stojanovski
Јоханес Хан „сардисан“
При посетата на Скопје на 21 март, Јоханес Хан беше пречекан со протест пред седиштето на ЕУ од демонстрантите на „За Заедничка Македонија” и дел од вработените во Трансмет. Граѓаните се собраа пред канцелариите на ЕУ, а вработените во компанијата на Сеад Кочан со камиони го блокираа булеварот. Хан мораше да излезе од задната врата под полициски надзор, без да биде забележан од демонстрантите.
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
Медиумски (не)пријатели
„Медиумите под отстрел“ - гласи еден од транспарентите на протестите, алудирајќи на случајот на Сеад Кочан, исто така сопственик на телевизија НОВА. Но, се чини дека токму новинарите кои известуваат од протестите се најдоа на мета на демонстрантите. На вториот ден од протестите беа нападнати двајца новинари кои со повреди завршија во ургентниот центар.
Фотографија: picture-alliance/dpa/B. Grdanoski
8 фотографии1 | 8
Тој потсетува дека Македонија има партнерски однос со ЕУ преку Спогодбата за стабилизација и асоцијација, преку визната либерализација и кандидатскиот статус.
„За жал, сега во прашање е доведена препораката за почнување на преговори. Таа ќе исчезне од нивниот речник (на ЕУ-н.з) во наредниве месеци“, прогнозира Габер.
Ставот на Иванов, според Габер, ќе се одрази на економските односи, ќе предизвика пад на инвестициите, зголемување на каматите и најава на санкции.
„Во прашање ќе биде доведена реализацијата на Договорот од Пржино, што по сите упорни настојувања од Брисел за негово спроведување, ќе се сфати како навреда и неуспех на ЕУ“, вели Габер.
СДСМ: Иванов е закана за РМ!
Според политички аналитичари, дефинитивно е јасно дека преку одлуката на Иванов власта има јасна намера да „се збогува“ со ЕУ, бидејќи само на тој начин нејзината врхушка ќе избегне правна одговорност за индициите за криминал.
Со реакција се јави и СДСМ, потенцирајќи дека Иванов не смее повеќе да штити криминалци и мора да овозможи мирен трансфер на власта!
„Со ваквото негово однесување, Иванов претставува директна закана за државните интереси на Република Македонија! Европа и светот гледаат дека однесувањето лично на Ѓорге Иванов не се заснова на демократски начела, пристојност и здрав разум! Затоа е таква и последната порака од лидерите и институциите на ЕУ, што во Македонија ја пренесе претседателот на Европскиот совет, Доналд Туск. Интеграциите во Европската унија и НАТО се стратешки определби на граѓаните и на Република Македонија. За заедништво се изјаснија над 700.000 граѓани на Македонија, чии гласови се преточени во 67 пратенички мандати. Ќе се формира новата реформска Влада на граѓаните на Република Македонија!“, повторува СДСМ во соопштението, но досега не е најдена формулата како да се направи тоа.
Туск дојде во Скопје две недели по посетата на еврокомесарот Јоханес Хан, кој не се сретна со Иванов и не успеа лично да му ги пренесе пораките да се почитува парламентарното мнозинство и да не се поттикнуваат меѓуетнички тензии. За две години ова е трета посета на Туск на Македонија. На последната средба во март 2016 година, тој и Иванов разговараа за постигнување заедничко европско решение за бегалската и мигрантската криза. Македонија е единствената земја од балканската турнеја на претседателот на Европскиот совет, која не е членка на ЕУ. Туск од Скопје заминува во Бугарија, а турнејата задутре ќе ја заврши во Грција.
Дестинацијата кон која се стреми Македонија - останува непозната.
Како функционира Собранието?
Собранието е носител на законодавната власт во Македонија, а една од основните задачи на собранискиот состав е донесувањето на законите.
Фотографија: Petr Stojanovski
Законодавна власт
Носител на законодавната власт во Македонија е Собранието. Пратениците кои го сочинуваат се избираат на општи и непосредни парламентарни избори и нивниот број може да биде од 120 до 140, но од првите избори досега, нивниот број е 120. Пратениците во Собранието се избираат со мандат од 4 години. Предвремено распуштање пред истекот на мандатот е можно доколку мнозинството пратеници гласаат за тоа.
Фотографија: Petr Stojanovski
Постојано заседание
Собранието е во постојано заседание и по конституирањето на пратеничкиот состав претседателот само ги известува пратениците за терминот и дневниот ред на седниците. Пратениците ја извршуваат својата функција преку учеството во пленарните седници и седниците на собраниските тела. Собраниските комисии немаат право да донесуваат одлуки, туку само да даваат мислења и предлози.
Фотографија: MIA
Надлежности
Надлежностите на Собранието и основните правила за неговото функционирање, се дадени во Уставот. Затоа тоа што не постои Закон за Собрание, деталите околу постапката за неговата работа и неговите тела се регулирани со Деловникот за работа на Собранието.
Фотографија: MAKFAX
Како се носат законите?
Една од главните задачи на Собранието е носењето на закони. Законите ги претставуваат правилата во општеството и со нив на граѓаните им се гарантира некое право, им се забранува некое поведение, или им се наредува да постапуваат на одреден начин. Во зависност од видот на законите, тие можат да се донесат со просто, апсолутно, двотретинско (квалификувано) или двојно мнозинство.
Фотографија: Petr Stojanovski
Просто мнозинство
За законите кои се донесуваат со просто мнозинство потребно е позитивно да се изјаснат мнозинството од присутните пратеници во Собранието, но најмалку една третина од вкупниот број на пратеници, односно најмалку 41.
Фотографија: Petr Stojanovski
Апсолутно мнозинство
За да се донесе закон за кој е потребно апсолутно мнозинство, потребна е поддршка од страна на мнозинството од вкупниот број на пратеници во Собранието, односно најмалку 61 пратеници.
Фотографија: Petr Stojanovski
Двотретинско (квалификувано) мнозинство
Двотретинско или квалификувано значи дека за одреден закон е потребно позитивно да се изјаснат две третини од вкупниот број пратеници во Собранието. Ова значи дека законот е донесен кога за неговото донесување гласале 80 пратеници.
Фотографија: MIA
Двојно мнозинство
Двојно мнозинство е потребно за законите што се однесуваат на правата на заедниците (употреба на јазици, лични документи, употреба на симболи и сл.), Собранието одлучува со мнозинство гласови, при што е потребно да се изјасни и мнозинството од пратениците што припаѓаат на заедниците што не се мнозинство во Република Македонија, т.н. Бадентерово мнозинство.
Фотографија: Petr Stojanovski
Дефинирани со Уставот
Во Уставот на Република Македонија се точно прецизирани законите за кои се бара двотретинско мнозинство. Тоа се: Законот за грб, знаме и химна; Законот за организација на органите на државната управа; Законот за судови; Законот за локална самоуправа; Законот за одбрана и законите за судски постапки.