Во пресрет на судската одлука за Груевски, пред Судот е поставена ограда по повиците на социјалните мрежи за протести. Сто метри натаму, во МТВ вечер ќе ги вкрстат копјата премиерот Заев и лидерот на ВМРО-ДПМНЕ Мицкоски.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Реклама
Три жешки теми го окупираат денеска вниманието на македонската јавност: судската пресуда за поранешниот премиер Никола Груевски за набавката на луксузниот „мерцедес“; Собранието ќe ја објави листата на кадри кои ќе влезат во кабинетот на Заев со првата владина реконструикција; а вечерва ќе се одржи и прв дуел меѓу премиерот Зоран Заев и лидерот на опозициската ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски.
Пресудата за набавката на луксузниот блиндиран „мерцедес“ од 600 илјади евра по обвинението на СЈО под името „Тенк“, без сомнение е она што најмногу го привлекува вниманието на јавноста. Поминаа три години откако пролетта 2015 година беше објавена првата „бомба“ што го откри овој случај. Во јануари 2017 година почна истрагата на СЈО, а во јануари 2018 година започна и судскиот процес. Во пресрет на денешната одлука, вчера пред Основниот суд Скопје 1 беа поставени заштитни метални огради, најверојатно поради разни повици за протести на социјалните мрежи, со кои приврзаници на Груевски сакаат да ја „искоментираат“ одлуката на Кривичниот суд. За делото за кое се товари Груевски предвидена е затворска казна од 1 до 3 години. Обвинителите од СЈО побараа осудителна пресуда, бидејќи набавката била лична желба и хир на експремиерот купена со буџетски пари, при што била фаворизирана една фирма. Груевски критикуваше дека е обвинет „за сакање да се набави блиндирано возило“.
„Генерации на наши потомци ќе се чудат за што бил обвинет поранешниот премиер, пред да разберат дека станувало збор за политички прогон“, рече тој.
Сите истраги на македонското СЈО
Таргет, Титаник, Тортура, ТНТ, Транспортер, Тврдина, Трезор, Топлик, Тендери, Тарифа и Тенк се 11-те случаи кои досега ги отвори СЈО. Осомничени или обвинети се многу актуелни и поранешни државни и локални функционери.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Катица Јанева
Катица Јанева беше избрана за Специјален Јавен обвинител на 15 септември 2015 година од страна на Советот на јавните обвинители, а нејзиниот тим се комплетираше со уште 12 обвинители на 4 ноември лани. Нејзиниот избор беше дел од Договорот од Пржино за што согласност дадоа сите лидери на политички партии и големо мнозинство пратеници во Собранието.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Од шионажа до злосторничко здружување
Заклучно со март годинава, во првиот шестмесечен период од работењето, СЈО отворило вкупно 30 предмети против 80 лица. Кривичните дела кои им се ставаат на товар на осомничените и обвинетите се движат од Повреда на избирачко право, Злоупотреба на службена положба до Насилство, Шпионажа и Злосторничко здружување.
Фотографија: MIA
Обработка на прислушуваните материјали
Во септември годинава, СЈО го претстави и вториот шестмесечен извештај за својата работа. Во меѓувреме, ова обвинителство брои 74 вработени. Во тој период, обвинителите преслушале и обработиле 55.240 аудио фајлови, односно 12 проценти од вкупно добиените прислушкувани материјали.
Фотографија: picture-alliance/dpa/C. Charisius
Насилство и фалсификат
Паралелно со поднесениот втор Извештај за својата работа, СЈО ги обелодени и првите две обвиненија. Во првиот предмет, обвинети се седум лица - службеници на УБК кои го уништиле доказниот материјал за неовластеното прислушување. Во вториот, обвинети се 14 лица кои го поттикнувале или извршиле насилство при протестите пред општина Центар во јуни 2013 година. Меѓу нив е и експремиерот Груевски.
Фотографија: Getty Images/AFP/R. Atanasovski
Меѓународна поддршка
СЈО во меѓувреме добива отворена поддршка од претставниците на меѓународната заедница. Шефот на германската дипломатија Франк-Валтер Штајнмајер на 1 септември годинава порача дека е важно „СЈО да може непречено да продолжи со својата работа за разјаснување на обвинувањата за злоупотреба на моќта, за повторно да се засили довербата на македонското население во демократските институции на земјата“.
Фотографија: Reuters/I. Kalnins
Титаник- број 1.
Во февруари 2016, СЈО го обзнани својот прв случај, за изборни измами за кои постои сомнеж дека ги извршувала група која ја предводеле ексминистерката Јанкулоска, ексминистерот за транспорт Јанакиески и секретарот на Владата, Божиновски. Осомничени се за криминализација на изборниот процес со незаконско издавање лични карти и вметнување во избирачкиот список на лица, како и насилство, поткуп...
Фотографија: Petr Stojanovski
ТНТ- Како се уриваше Космос
Во април 2016 година беше отворен случајот за незаконското уривање на комлексот „Космос“ на бизнисменот Фијат Цаноски. Иако првично не беа опфатени во истражната постапка, поради аболицијата од претседателот Ѓорге Иванов, осомничени во случајот „ТНТ“ се и експремиерот Груевски, ексминистерот за транспорт и врски, Миле Јанакиески, и актуелниот градоначалник на општина Гази Баба, Тони Трајковски.
Фотографија: Petr Stojanovski
Транспортер- Битола како Токио
Случајот во април 2016, обвинителката Фатиме Фетаи го најави како „веројатно најскапиот превоз за ученици во светот“, кој го плаќал градот Битола. Градоначалникот на Битола Владимир Талески и претседателот на комисијата за јавни набавки на општината, според СЈО, нанеле штета на буџетот од околу 360.000 евра. На Талески му беше одреден и домашен притвор, но во меѓувреме е пуштен на слобода.
Фотографија: DW/Z.Purkovic
Тврдина- уништување на доказите
Во предметот Тврдина кој на јавноста и беше претставен во март 2016 година, осомничени се двајца началници на УБК и ексминистерката за внатрешни работи Гордана Јанкулоска. Тие во 2015 година противзаконски уништиле системи за следење на комуникации, при што е нанесена штета на државата во висина од околу 10 милиони евра. Истите системи претходно биле користени за незаконско следење и прислушкување
Фотографија: MIA
Тортура- изживувањето врз Љубе Бошкоски
На 28 март 2016, СЈО објави дека започнува нова истрага под името „Тортура“, која се однесува на апсењето на лидерот на партијата Обединети за Македонија и поранешен министер за внатрешни работи Љубе Бошковски. Поднесени се кривични пријави против седум лица, меѓу нив шестмина припадници на полициската единица Алфи, а како првоосомничен е тогашниот директор на УБК Сашо Мијалков.
Фотографија: DW/P. Stojanov
Трезор- Финзи и УБК
„Трезор“ е кодното име на последниот предмет на СЈО, и прв што се однесува на економски криминал, а произлегува од незаконското следење на комуникациите. Како што рече обвинителката Фатиме Фетаи, предметот се однесува на груба злоупотреба на средствата од буџетот на Република Македонија од страна на три раководни лица во УБК и едно раководно лице во Министерството за внатрешни работи.
Фотографија: picture-alliance/dpa
„Топлик“ и „Тендери“
Во предметот „Топлик“ се осомничени шест лица, кои преку злоупотреба на службената должност и кршење Законот за јавни набавки сториле кривични дела со кои го оштетиле буџетот во висина од 1 милион и 44.000 евра. Во „Тендери“ првоосомничено е раководно лице од Министерството за култура, поради фаворизирање на компанијата „Бетон - Штип“ при изградбата на Музејот на македонската борба.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
„Таргет“- масовно прислушување
СЈО соопшти дека илјадници луѓе биле незаконски следени во периодот од 2008 до 2015 година од страна на Управата за безбедност и контраразузнавање. Вкупно десет лица, дел од кои поранешни високи функционери се осомничени дека го организирале и го координарале незаконското прислушување. Незаконски била следена комуникација на најмалку 4.286 телефонски броеви без судски наредби
Фотографија: picture-alliance/dpa/J. Pape
„Тенк“ и „Тарифа“
СЈО сомничи седум лица дека ја злоупотребиле службената положба во случајот „Тарифа“ кој се однесува на постапка за јавна набавка на софтвер за потребите на АД ЕЛЕМ. Истрага е отворена и против две лица кои учествувале во набавката на службениот „Мерцедес“ на екс-премиерот Никола Груевски кој државниот буџет го чинеше 572 илјади евра.
Одбраната во завршните зборови посочи дека обвинетите не можат да бидат прогласени за виновни, затоа што предметот има и релативна и апсолутна застареност. Во предметот е обвинета и поренешната министерката за внатрешни работи, Гордана Јанкулоска, но постапката за неа беше издвоена поради ризична бременост, и процесот за неа се уште не е завршен. Пресуда денеска ќе биде изречена и за Ѓоко Поповски поранешен помошник-министер за јавни набавки во МВР, обвинет за злоупотреба на службената положба. Нему вчера веќе му беше изречена пресуда од девет години затвор за предметот „Триста“, кој се однесува на набавка на триста возила за МВР.
Список за прва реконструкција
Втората тема што го преокупира јавноста, е кои се лицата што ќе влезат во Кабинетот на Заев. Собранието вчера доцна попладне ја примило листата со кадровски предлози за првата владина реконструкција, а денеска и официјално треба да ја објави на неговата веб-страница. Сѐ уште не е прецизирано кога ќе се одржи седницата за реконструкција на Владата. Веќе е потврдено дека досегашната министерка за образование Рената Тренеска Дескоска ќе раководи со ресорот правда, актуелниот заменик-министер за образование Арбр Адеми од ДУИ ќе застане на чело во истиот ресор, а на заменичката позиција во образование ќе дојде пратеникот на СДСМ, Петар Атанасов. Крилото на Движењето Беса предводено од Африм Гаши за министер за култура го предложи Асаф Адеми. Тој беше нејзин кандидат за градоначалник на Гостивар, по професија е градежен инженер со диплома од УКИМ, бил поранешен македонски амбасадор во Данска, а во моментов е директор на данска компанија.
ДПА на Мендух Тачи за министер без ресор задолжен за странски инвестиции го предложи Бардул Даути, економист и поранешен пратеник кој беше и партиски кандидат за градоначалник на Тетово. Мусадик Беќири од ДПА наводно ќе биде заменик министер во ресорот транспорт и врски, каде досега беше кадар на АА. Како предлог за заменик-министер за здравство се спомнува урологот Асим Муса од ДУИ, а заменик -министер во МНР поранешниот градоначалник на Центар, Андреј Жерновски.
Прво соочување по 20 години
Бурниот ден се очекува да заврши со уште побурна вечер. Премиерот Зоран Заев вечерва ќе учествува на телевизиски дуел со лидерот на ВМРО ДПМНЕ, Христијан Мицкоски. По две децении, ова е прво телевизиско соочување на премиер со лидер на најголемата опозициска партија. Последниот таков дуел што го памети јасноста се одржа меѓу Бранко Црвенковски и Љубчо Георгиевски во 1998 година. Овој пат ракавицата ја фрли Мицкоски. Пред една недела, по барањето на ВМРО-ДПМНЕ да се одржи лидерска средба на која сите ќе бидат информирани за разговорите со Грција, премиерот Заев дена понуди тоа да го стори на тет-а тет средба со Мицкоски, бидејќи во моментот немаше можност за лидерска средба поради отсуство на шефот на дипломатијата.
Фотографија: Petar Stojanovski
„Еве да му одговорам на претседателот на Владата на неговата покана за тет-а-тет средба. Истата можам да ја прифатам, но наместо во неговиот удобен кабинет, да го повикам на телевизија за да можеме да се соочиме пред граѓаните на Република Македонија“, изјави тогаш Мицкоски.
Една недела подоцна, во МТВ се одвиваат последните подготовки за соочувањето што е договорено со почеток во 20 часот под наслов „Една година на власт, една година во опозиција“. Заев и Мицкоски ќе разговараат за надворешната и внатрешната политика: разговорите за спорот за името, интеграциите, реформите, кадровската политика, судството, економијата, инвестициите...
Но, изгледа сите не се заинтересирани за лидерскиот дуел. Дел од граѓаните негодуваат што тоа соочување им го украло терминот за очекуваниот директен пренос од кошаркарскиот дуел меѓу МЗТ Скопје и Работнички, во битка за титулата.
