Зарем треба да не чуди што Панчевски го злоупотребил потписот на судот под свое лично соопштение, кога ни сопственото дете не го поштедил од инволвирање во своја одбрана од внатрешните и јавни критики?
Реклама
Тешки зборови упати претседателот на Кривичниот суд, Владимир Панчевски, откако негови колеги доставија известување до Судскиот совет со барање тој да расправа за неговата одговорност. Панчевски тој чин го дефинираше како „хајка“, судиите потписници ги нарече „одредени отпадoци“, а тој повторно се поистовети со судот: „Се плука кон овој суд без аргументи“.
Колку еден судија треба да биде морално дезориентиран и професионално деформиран, ако со толкава леснотија професионалните забелешки против него ги фалсификува како упатени на адреса на Судот? И ако не сака да се соочи со фактот дека со своето службено и неслужбено поведение лично го прелеал тасот на вагата на Јустиција.
Ако делителите на правдата не можат или не смеат да се пожалат за неправда во Куќата на правдата, тогаш, како таа правда ќе ја направат достапна за сите оние кои чукаат на нивната врата? Веројатно не со укажувања од претседателот на судот како да постапуваат во одреден случај и во чија корист да пресудат. Законите постојат токму за да ја елиминираат субјективноста во нивното „толкување“ и спроведување. Законите не може да се игнорираат ни по субјективно распределување на одредени предмети кај одредени судии, кои исто така на субјективен начин се избориле да не бидат оценети како „отпадоци“, но само во очите на претседателот. Во сферата на она што се нарекуванезависно судство, тие се уште го немаат обезбедно своето место. Можеби затоа кога нивниот претседател најавува „чистка во внатрешните редови“, тие не се чувствуваат ниту непријатно, ниту изложени на дофат од таквите негови планови. Таа судбина им ја препуштаат на оние 13, кои се дрзнале да го скршат молкот. И тоа „токму сега“.
Играњето со „моментот“ како главна основа на спинот, е традиција во македонското општество. Нема ништо полесно од обидите каква било реакција да се задуши преку нејзино ставање во контекст на политичкиот момент. И во овој случај предничи тој спин: „Не е случајно ова, токму сега пред избори во земјата, и пред избори за претседател во Врховниот и Кривичниот суд“. За жал, ова не се „индициите“ што го мачат само Панчевски, туку и претседателот на Судскиот совет. Па, ако на тоа се додаде и најавата за утврдување дали зад потписите навистина стојат судии, не е тешко да се претпостави дека ќе уследи една кафкијанска атмосфера, но и тешка одговорност ако со ваквите проверки, маневри и тактизирања дополнително се влошат состојбите во судот.
Многу штрајкови и синдикални барања досега биле задушени и стопирани на ваков начин, поради „чувствителноста на моментот“, божем, за да се избегне опасноста да бидат ставени во политички контекст. И таа политикантска измама и натаму трае. Но, добро е што судиите не подлегнале на тие веќе видени трикови, бидејќи никој нема право судиските барања за професионални стандарди и нивната заштита да ги толкува според опортунитетот на политичкиот момент. Во земја во која на секои две години се одржуваат избори, а во една година и два пати се закажаа и откажаа, секогаш контекстот може да биде сметан за политички. Но, таа приказна не проаѓа дури ни кај синот на Панчевски, кој од страна на таткото беше исползуван како „крунски“ аргумент во личната одбрана на претседателот на судот: „И син ми да го прашате, ќе ви каже дека ова е хајка против судот и дека сака да го присвои и да го натера на послушност“.
Патем, воопшто не се сомневам дека токму така би рекол синот на Панчевски, бидејќи децата учат од тоа што го гледаат. Ако неговиот син преку најблиското опкружување веќе се уверил дека судот може да биде присвоен и послушен, единствената претстава за судот и натаму ќе ја има преку тој модел. Затоа и природни се стравовите на детето дека некој може да им го земе... Нивниот суд.
Во случајов веќе и не се знае кој е поискрен - таткото или синот. Панчевски стравува дека без него како претседател судот ќе пропадне. Вели, можел да си замине, но како да го стори тоа, кога е се работи за судството, за интегритетот на Кривичниот суд.
Па, баш затоа. Некои можат да го спасат интегритетот на судот со останување, некои со заминување. Панчевски и припаѓа на втората група.
Сите истраги на македонското СЈО
Таргет, Титаник, Тортура, ТНТ, Транспортер, Тврдина, Трезор, Топлик, Тендери, Тарифа и Тенк се 11-те случаи кои досега ги отвори СЈО. Осомничени или обвинети се многу актуелни и поранешни државни и локални функционери.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Катица Јанева
Катица Јанева беше избрана за Специјален Јавен обвинител на 15 септември 2015 година од страна на Советот на јавните обвинители, а нејзиниот тим се комплетираше со уште 12 обвинители на 4 ноември лани. Нејзиниот избор беше дел од Договорот од Пржино за што согласност дадоа сите лидери на политички партии и големо мнозинство пратеници во Собранието.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Од шионажа до злосторничко здружување
Заклучно со март годинава, во првиот шестмесечен период од работењето, СЈО отворило вкупно 30 предмети против 80 лица. Кривичните дела кои им се ставаат на товар на осомничените и обвинетите се движат од Повреда на избирачко право, Злоупотреба на службена положба до Насилство, Шпионажа и Злосторничко здружување.
Фотографија: MIA
Обработка на прислушуваните материјали
Во септември годинава, СЈО го претстави и вториот шестмесечен извештај за својата работа. Во меѓувреме, ова обвинителство брои 74 вработени. Во тој период, обвинителите преслушале и обработиле 55.240 аудио фајлови, односно 12 проценти од вкупно добиените прислушкувани материјали.
Фотографија: picture-alliance/dpa/C. Charisius
Насилство и фалсификат
Паралелно со поднесениот втор Извештај за својата работа, СЈО ги обелодени и првите две обвиненија. Во првиот предмет, обвинети се седум лица - службеници на УБК кои го уништиле доказниот материјал за неовластеното прислушување. Во вториот, обвинети се 14 лица кои го поттикнувале или извршиле насилство при протестите пред општина Центар во јуни 2013 година. Меѓу нив е и експремиерот Груевски.
Фотографија: Getty Images/AFP/R. Atanasovski
Меѓународна поддршка
СЈО во меѓувреме добива отворена поддршка од претставниците на меѓународната заедница. Шефот на германската дипломатија Франк-Валтер Штајнмајер на 1 септември годинава порача дека е важно „СЈО да може непречено да продолжи со својата работа за разјаснување на обвинувањата за злоупотреба на моќта, за повторно да се засили довербата на македонското население во демократските институции на земјата“.
Фотографија: Reuters/I. Kalnins
Титаник- број 1.
Во февруари 2016, СЈО го обзнани својот прв случај, за изборни измами за кои постои сомнеж дека ги извршувала група која ја предводеле ексминистерката Јанкулоска, ексминистерот за транспорт Јанакиески и секретарот на Владата, Божиновски. Осомничени се за криминализација на изборниот процес со незаконско издавање лични карти и вметнување во избирачкиот список на лица, како и насилство, поткуп...
Фотографија: Petr Stojanovski
ТНТ- Како се уриваше Космос
Во април 2016 година беше отворен случајот за незаконското уривање на комлексот „Космос“ на бизнисменот Фијат Цаноски. Иако првично не беа опфатени во истражната постапка, поради аболицијата од претседателот Ѓорге Иванов, осомничени во случајот „ТНТ“ се и експремиерот Груевски, ексминистерот за транспорт и врски, Миле Јанакиески, и актуелниот градоначалник на општина Гази Баба, Тони Трајковски.
Фотографија: Petr Stojanovski
Транспортер- Битола како Токио
Случајот во април 2016, обвинителката Фатиме Фетаи го најави како „веројатно најскапиот превоз за ученици во светот“, кој го плаќал градот Битола. Градоначалникот на Битола Владимир Талески и претседателот на комисијата за јавни набавки на општината, според СЈО, нанеле штета на буџетот од околу 360.000 евра. На Талески му беше одреден и домашен притвор, но во меѓувреме е пуштен на слобода.
Фотографија: DW/Z.Purkovic
Тврдина- уништување на доказите
Во предметот Тврдина кој на јавноста и беше претставен во март 2016 година, осомничени се двајца началници на УБК и ексминистерката за внатрешни работи Гордана Јанкулоска. Тие во 2015 година противзаконски уништиле системи за следење на комуникации, при што е нанесена штета на државата во висина од околу 10 милиони евра. Истите системи претходно биле користени за незаконско следење и прислушкување
Фотографија: MIA
Тортура- изживувањето врз Љубе Бошкоски
На 28 март 2016, СЈО објави дека започнува нова истрага под името „Тортура“, која се однесува на апсењето на лидерот на партијата Обединети за Македонија и поранешен министер за внатрешни работи Љубе Бошковски. Поднесени се кривични пријави против седум лица, меѓу нив шестмина припадници на полициската единица Алфи, а како првоосомничен е тогашниот директор на УБК Сашо Мијалков.
Фотографија: DW/P. Stojanov
Трезор- Финзи и УБК
„Трезор“ е кодното име на последниот предмет на СЈО, и прв што се однесува на економски криминал, а произлегува од незаконското следење на комуникациите. Како што рече обвинителката Фатиме Фетаи, предметот се однесува на груба злоупотреба на средствата од буџетот на Република Македонија од страна на три раководни лица во УБК и едно раководно лице во Министерството за внатрешни работи.
Фотографија: picture-alliance/dpa
„Топлик“ и „Тендери“
Во предметот „Топлик“ се осомничени шест лица, кои преку злоупотреба на службената должност и кршење Законот за јавни набавки сториле кривични дела со кои го оштетиле буџетот во висина од 1 милион и 44.000 евра. Во „Тендери“ првоосомничено е раководно лице од Министерството за култура, поради фаворизирање на компанијата „Бетон - Штип“ при изградбата на Музејот на македонската борба.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
„Таргет“- масовно прислушување
СЈО соопшти дека илјадници луѓе биле незаконски следени во периодот од 2008 до 2015 година од страна на Управата за безбедност и контраразузнавање. Вкупно десет лица, дел од кои поранешни високи функционери се осомничени дека го организирале и го координарале незаконското прислушување. Незаконски била следена комуникација на најмалку 4.286 телефонски броеви без судски наредби
Фотографија: picture-alliance/dpa/J. Pape
„Тенк“ и „Тарифа“
СЈО сомничи седум лица дека ја злоупотребиле службената положба во случајот „Тарифа“ кој се однесува на постапка за јавна набавка на софтвер за потребите на АД ЕЛЕМ. Истрага е отворена и против две лица кои учествувале во набавката на службениот „Мерцедес“ на екс-премиерот Никола Груевски кој државниот буџет го чинеше 572 илјади евра.