Годишниот извештај на „Репортери без граници“ јасно укажува дека новинарите и натаму се цели на напади ширум светот. Во некои региони, тие се дури и позагрозени отколку претходно.
Реклама
80 новинари беа убиени во 2018 година - гласи застрашувачкиот биланс на невладината организација „Репортери без граници“ (РБГ). Тоа се 15 убиени новинари повеќе отколку во 2017 година. Впечатливо притоа е дека повеќе од половина од новинарите го загубија животот во исти пет земји: Авганистан, Сирија, Мексико, Јемен и Индија.
„Податоците од годишниот биланс на РБГ покажуваат дека вооружените конфликти сѐ уште се најголема опасност за новинарите низ целиот свет, но фактот дека толку многу новинари се убиени и надвор од воените региони е застрашувачки знак“, изјави извршниот директор на РПГ, Михаел Редиске. Сликата што ја претставува е црна: „Премногу често, сторителите и налогодавачите можат да сметаат на тоа дека дури за убиствата нема да има последици по нив".
Авганистан останува опасна земја
Земји со најмногу убиени новинари, граѓани новинари и медиумски работници во 2018 година беа Авганистан (15 медиумски работници), Сирија (11), Мексико (9), Јемен (8) и Индија (6). И во САД, годинава животот го загубија шест новинари, четири од нив беа убиени во нападот на локалниот весник „Капитал газет" на 28 јуни.
49 луѓе биле целно убиени поради нивната новинарска дејност. Останатите 31 биле убиени додека биле на терен. Меѓу убиените има 63 професионални новинари, 13 граѓански новинари и четири тонски инженери и возачи. Меѓу убиените има и три жени. Во текот на изминатата деценија, 702 професионални новинари беа убиени ширум светот.
Мексико: Новинарите во борба против корупцијата и нарко-картелите
44 медиумски работници загинаа во области на вооружен конфликт, 36 надвор од вакви региони. Како и во претходната година, Мексико беше земја без вооружен конфликт, во која беа убиени најмногу новинари. Темите како корупција и нарко-криминал таму се особено горливи и постојано ги доведуваат новинарите во смртна опасност. Заштитата што им се дава на новинарите под закана е често несоодветна и неефикасна, сметаат Репортери без граници.
Бројот на убиени граѓани-новинари речиси двојно се зголемил во споредба со претходната година: од седум на 13. Граѓаните новинари играат важна улога во известувањето, особено во земјите со авторитарни режими и во воените зони, бидејќи многу области не се достапни за професионалните новинари. Овие региони се во исто време оние каде што независните известувачи се особено изложени на ризик.
150 новинари во притвор
Меѓутоа, проблем не е само убивањето на новинарите. Многу пораснале и случаите на апсење на медиумските работници. Ако во 2017 година до 1 декември биле притворени 107 луѓе, до истиот датум во 2018 година уапсени биле 150 новинари ширум светот. Причина за ова се и заострените закони против онлајн-новинарите и социјалните медиуми, како на пример во Кина, Египет, Иран и во Саудиска Арабија.
Апсени, мачени, убивани
Поради тоа што ја работат својата работа, новинарите се на мета на влади, нарко банди или екстремисти. По повод светскиот ден на Слободата на медиумите потсетуваме на дел од нив, од Мексико преку Македонија до Бангладеш
Фотографија: picture-alliance/AP Photo/A.Naveed
Турција: Дениз Јуџел
Германско-турскиот новинар Дениз Јуџел од февруари 2017 година е во затвор во Турција. Обвинет е за ширење терористичка пропаганда и бунт. Докази за тоа не се доставени. И покрај острите критики од Германија, турскиот претседател Ердоган најави дека Јуџел нема да биде ослободен. Повеќе од 140 новинари се уапсени во земјата по неуспешниот пуч минатата година.
Фотографија: picture-alliance/dpa/C.Merey
Русија: Николај Андрушченко
Непознато лице го претепа Андрушченко на улица во Санкт Петербург. На 19 април годинава, 73 годишникот им подлегна на повредите. Андрушченко пишуваше за кршење на човековите права и криминал. Во неговиот последен документарец говореше за тоа дека Владимир Путин на власт дошол благодарение на врските со криминалците и КГБ.
Фотографија: picture-alliance/dpa/D. Usov
Бангладеш: Авијит Рој
„Мукто- Мона“, „слободен дух“, така се викаше блогот на критичарот на Исламот Авијит Рој. За себе говореше дека е „секуларен хуманист“ поради што го предизвика бесот на исламистичките екстремисти во Бангладеш. Рој живееше во САД. Кога во февруари 2015 дојде на саем на книги во Дака, фанатици го расекоа со мачети. Блогерите се постојана мета на екстремистите во Бангладеш.
Фотографија: Getty Images/AFP/M. U. Zaman
Мексико: Мирослава Брич
На 23 март 2017, Мирослава Брич беше убиена со осум истрели во глава од платен убиец. Новинарката известуваше за корупција и злосторства на нарко-картелите. Убиецот оставил порака „За предавничката“. Брич е трета новинарка убиена во Мексико во март годинава.
Тој важеше за единствениот политички затвореник во Југоисточна Европа: Кежаровски се најде во неволја затоа што објави делови од интерен полициски извештај работејќи на расветлувањето на смртта на еден друг новинар.Во октомври 2013 година, по сомнителен судски процес, осуден е на четири и пол години затвор. Подоцна е осуден на две години куќен притвор, за што во моментов пишува книга.
Фотографија: DW/K. Blazevska
Ирак: Шифа Гарди
Репортерката Гарди загина на 25 февруари на боиштето во северен Ирак при експлозија на мина. Родената Ирачанка работеше за курдската новинска агенција Рудав во Ербил и известуваше за борбите меѓу ирачките сили и Исламската држава. Во околината на Мосул, терористите на ткн. Исламска држава постојано киднапираат, протеруваат и убиваат новинари.
Фотографија: picture alliance/dpa/AA/F. Ferec
Саудиска Арабија: Раиф Бадави
Саудискиот активист беше осуден на десет години затвор и 1.000 удари со камшик. Бадави е во затвор од 2012 година поради „навредување на Исламот“. Во јануари 2015 за првпат беше јавно камшикуван. Во светот беше покрената кампања за негово ослободување, а режимот ја суспендираше казната. Неговата сопруга Енсаф Хајдар и децата добија азил во Канада.
Фотографија: Imago/C. Ditsch
Узбекистан: Салијон Абдурахманов
Од 2008. година Абдурахманов е во затвор, поради наводно поседување дрога. Владата на критичарите им подметнува дрога за да ги замолчи, тврдат од организацијата Репортери без граници. Гревот на Абдурахманов е што за независни портали и за Гласот на Америка пишуваше за корупцијата, човековите права и заштита на животната средина.
Кина: Гао Ју
Новинари, блогери и активисти кои го критикуваат режимот, во Кина се под голем притисок. Така и поранешната соработничка на Дојче Веле беше уапсена во 2014 година. Поради наводно објавување на државни тајни во 2015 беше осудена на седум години затвор. Благодарение на меѓународниот притисок пуштена е од затвор и казната ја издржува во домашен притвор.
Фотографија: DW
Азербејџан: Мехман Хусеинов
Тој објавува политички интернет магазин во кој пишува за корупција и кршење на човековите права. Мехмед Хусеинов е еден од најпопуларните видео блогери во Азербејџан. Со кампањата „Лов на корумпирани функционери“ обвинува високи функционери на Азербејџан за корупција. Повеќе пати е изложуван на закани, а во март 2017 е осуден на две години затвор поради клевета.
Фотографија: twitter.com/mehman_huseynov
10 фотографии1 | 10
Кога станува збор за затворањето на новинари, тема останува и Турција. Државата членка на НАТО е земјата со најмногу професионални новинари кои поради нивната работа седат во затвор. Иако нивната бројка е помала отколку во 2017 година, тоа не значи дека ситуацијата се има подобрено, оценуваат РБГ.
Репортери без граници најавуваат засилен ангажман против прогонот на медиумските работници. Невладината организација одамна бара поставување на специјален ополномоштеник на ОН за заштита на новинарите. Тој би можел да ја координира работата на земјите членки на ОН за заштита на новинарите и да ги спроведува постоечките меѓународно-правни прописи, порачуваат во РБГ.