Руската телевизија известуваше во живо, а украински адвокати ја потврдија долгоочекуваната размена на затвореници. На слобода излегуваат украински морнари, новинари, режисер и осомничен за соборувањето на летот МХ17.
Фотографија: AFP/V. Maximov
Реклама
Руската државна телевизија во живо известуваше од аеродромот Внуково 2 во Москва, каде стигнаа два автобуси со затемнети стакла, во кои според адвокатите, меѓу другите се 24-те украински морнари кои беа заробени во Русија од ланскиот ноември.
И од украинскиот аеродром Бориспол во Киев со специјален авион кон Москва полетале затвореници за кои Русија побарала да ѝ бидат вратени, се вели од украински владини извори. На аеродромот во Киев чекале роднини на украинскиот режисер Олег Сенцов. 43-годишниот филмски режисер е најпознатиот политички затвореник од Украина во Русија. Тој беше уапсен во 2014 година и оттогаш ја отслужува 20-годишната затворска казна во казнена колонија во рускиот дел од Арктикот поради „терористички напади“ врз анектираниот полуостров Крим.
Се претпоставува дека меѓу ослободените е и Украинецот Владимир Цемах, осомничен учесник во соборувањето на патничкиот авион на лет МХ17 над Источна Украина. Украински суд во четвртокот донесе одлука за негово ослободување. Цемах се бореше на страната на руските сеператисти во Источна Украина и бил одговорен за противавионската одбрана на бунтовниците во Доњецк. Во оваа област во 2014 година беше соборен авион на авиокомпанијата Малезија Ерлајнс, при што загинаа сите 298 патници, меѓу кои и 196 Холанѓани.
40 европратеници во отворено писмо го предупредија украинскиот претседател Володимир Зеленски да не дозволи заминување на Цемах во Русија. Тие истакнаа дека главноосомничениот не смее да се извлече од тековниот истражен процес за трагедијата.
Новинарски екипи чекаат на аеродромот во КиевФотографија: DW
Но, според руски и украински медиуми, Москва ослободувањето на Цемах го истакнала како услов за реализирање на целата операција на размена на затвореници. На секоја страна треба да ѝ бидат вратени по 35 затвореници, но бројката не е официјално потврдена. На иницијатива на новиот украински претседател Зеленски, претставници од Москва и Киев од крајот на јули ги преговараа условите за размената.
Во четвртокот рускиот претседател Владимир Путин првпат директно се изјасни во јавноста околу размената на затвореници. Тој ја пофали акцијата како „голем чекор кон нормализација“ на односите меѓу Москва и Киев. „Тоа е неизбежно, ние сме два дела на еден ист народ“, рече Путин.
Односите меѓу Украина и Русија се исклучително затегнати откако Русија во 2014 година изрши анексија на украинскиот Кримски Полуостров.
Хронологија на поморските тензии помеѓу Украина и Русија
На инцидентот на 25 ноември, во кој руски бродови ракетираа украински воени пловила, му претходеа месеци на тензии во Азовското Море. ДВ пишува за главните фази на конфронтацијата во Керчкиот проток.
Фотографија: Universität der Bundeswehr
Соработка меѓу Украина и Русија - на хартија
„Сите прашања поврзани со Азовското Море и Керчкиот проток треба да се решаваат само со мирни средства заеднички или со договор помеѓу Украина и Русија ...“ Ова се зборовите од преамбулата на Договорот меѓу Украина и Руската Федерација за соработка во користењето на Азовското Море и теснецот Керч, постигнат во 2003 година.
Фотографија: Imago/Russian Look/S. Fomine
Конфликти во Керчкиот проток - врз која основа?
Според меѓународното право, трговските и воените бродови треба слободно да пловат во Азовското Море и теснецот Керч. Сепак, по анексијата на Крим од страна на Русија во март 2014 година, реалноста во Азовското Море почна да се движи сѐ подалеку од овој правен принцип.
Фотографија: Reuters/A. Bainozarov
ЕУ ја критикува Русија
Ситуацијата се влоши со отворањето на Керчкиот мост, кој ги поврзува Таманскиот и Кримскиот полуостров. Пред тоа, според резолуцијата на Европарламентот од 25 октомври 2018 година, руските инспекции во Азовското Море беа селективни и не го нарушуваа слободното движење на бродови и товар. Но, од пролетта 2018, според прес-службата на ЕУ, Москва демонстративно создава пречки во трговскиот превоз.
Фотографија: picture-alliance/Winfried Rothermel
„Прекумерни“ проверки во Азовското Море
Проверките на бродовите од и кон украинските пристаништа руските граничари ги одолговлекуваа по неколку часа. Пристаништата, трговците и превозниците имаа значителни загуби. Според податоците од Киев, од крајот на септември 2018 година, повеќе од 200 бродови биле подложени на интензивни проверки, меѓу кои 120 биле со знамиња на земјите на ЕУ.
Фотографија: picture-alliance/Tass/V. Timkiv
Аргументите на Русија
Во меѓувреме, руската страна ги обвинува Украинците за ескалација во Азовското Море. Така, на крајот на март 2018 година, Украина го запре и потоа го конфискуваше рибарскиот брод „Норд“ во Азовското Море кој е регистриран на Крим.
Фотографија: Facebook/DPSUkraine
Керчката криза
Најголемиот инцидент досега во теснецот Керч се случи на 25 ноември, кога патувањето на украински воени бродови од Одеса кон Азовското Море заврши со гранатирање од страна на руските граничари кои тврдеа дека Украинците нелегално ја преминале руската граница. Сите три украински брода беа запленети и испратени до пристаништето Керч.
Фотографија: Reuters/P. Rebrov
„Нелегално ја преминаа границата и влегоа во територијалните води“
Русата безбедносна служба ФСБ тврди дека украинските бродови „илегално ја преминале границата и влегле во територијалните води на Русија“. На состанокот на Советот за безбедност на ОН, заменикот-амбасадор на Русија, Димитри Појански, присилното запленување на бродовите го образложи со „основано сомнение дека тие превезуваат радикали кои се заканиле дека ќе го кренат во воздух мостот на Керч".
Фотографија: Reuters/P. Rebrov
Поморското право ѝ дава право на Украина
Како што вели Даниел-Еразмус Кан, професор на Универзитетот на Бундесверот во Минхен, преминувањето на Керчкиот проток е регулирано на ист начин како и преминувањето на Босфорот или кој било друг морски теснец во светот. „Според Конвенцијата за поморско право од 1982 година, Украина има неограничено право на транзит низ Керчкиот теснецот. За ова, не е потребна дозвола од Русија", вели Кан.
