Потрагата по вакцина против новиот коронавирус е во сенка на ривалството меѓу Кина и САД. Дали национализмот и интересите на моќта можат да ја отежнат глобалната кампања за вакцинирање?
Реклама
Од седум потенцијални вакцини, кои според СЗО, во моментов се во втора фаза на тестирање, три ги развиваат кинески компании а две американски компании или истражувачки институти.
Белата куќа планира да потроши 10 милијарди американски долари за тестирање, производство и купување на една или повеќе вакцини. Според планот до јануари 2021 година треба да бидат обезбедени најмалку 300 милиони дози на вакцини . Вклучени се шест американски фармацевтски компании, како и британско-шведската фармацевтска групација Астразенека.
Операцијата, под надлежност на министерството за здравство на САД, ја предводи американскиот генерал Густав Перна. На неговото сослушување пред Сенатот на САД во минатата недела, Перна истакна дека САД се подготвени да „соработуваат со секоја земја, која нуди информации или соработка во развојот на вакцини или лекови“. Кина не е една од нив, беше дециден генералот.
Објавувања на успеси и предупредувања од хакери
Фармацевтската компанија Модерна со седиште во Масачусетс, како прва фирма, уште во март започна со клиничките испитувања кај волонтери и објави позитивни прелиминарни резултати кон средината на мај. Производството би можело да започне веќе во јули, соопшти компанијата.
Една недела по објавувањето на успехот на Модерна, ФБИ и американската сајбер-одбрана ЦИСА предупредија на хакерски напади од Пекинг со цел стекнување на податоци за американски истражувачки резултати за вакцина против коронавирусот. Портпаролката на кинеското министерство за надворешни работи реагираше на следниов начин: „Ве молиме, дајте докази дека Кина ги саботира западните напори за развој на вакцина. Воопшто не треба да бидете срамежлививи“.
Дејвид Фидлер од американскиот тинк-тенк Совет за надворешни работи за ДВ изјави дека не се сомнева дека „Кина и другите земји се обидуваат да стекнат информации за активностите на американските организации поврзани со пандемијата, вклучително и развојот на вакцина “. Тој уште истакна оти не би бил изненаден ако и САД, од своја страна, извршиле компјутерска шпионажа на кинеските истражувачки активности.
„Рамо до рамо со целиот свет“
Кина, каде најнапред се појави вирусот, беше првата земја која во јануари ја објави секванцата на геномот на вирусот. Таа го претставува нејзин развој на вакцина како „решителна борба“ што ја води „рамо до рамо“ со целиот свет.
Во март, кинеската компанија КанСино, во соработка со кинеската академија за воени науки, ги објави прелиминарните позитивни резултати од тестирањето на својот кандидат за вакцина во првата фаза. 500 испитаници во болница во Вухан сега се вклучени во тестирањето во втората фаза. Во минатата недела и компанијата СиноВак објави ветувачки резултати по тест вакцинацијата на 743 испитаници.
Чанг Лунг-Жи, директор на лабораторијата „Гено-имунолошки медицински институт“ во Шенжен, која исто така работи на развој на вакцина, изјави за ДВ, „Благодарение на нејзината стручност во молекуларната медицина, Кина би можела да да ги премине САД во трката за вакцина против Ковид-19“
Сепак, Кина и натаму е зависна од високо-технолошкиот увоз кога станува збор за масовно производство на вакцина, па затоа и е потребна поддршка од странство.
Од Азија кон Европа: Походот на заштитните маски против коронавирус
Прво важеа за неефикасни и збунувачки, но се‘ повеќе земји во меѓувреме воведуваат правило за носење заштитни маски против ширењето на коронавирусот. За победоносниот поход на маските, започнат во Азија.
Фотографија: picture-alliance/dpa/U. Zucchi
Ракавици, мобилен телефон, заштитна маска
Дали и во Германија ќе се воведе обврска за носење заштитна маска? По консеквентната употреба во Азија, институтот Роберт Кох препорача нејзино носење и во Германија. Јена е првиот град кој ја водведе оваа мерка, од 6 април во супермаркетите и јавниот сообраќај таму таа е задолжителна. Како заштита се прифаќа и шал или марамче на устата.
Фотографија: Imago Images/Sven Simon/F. Hoermann
Подарок за пожарникарите
Со оглед на големиот недостиг на заштитни маски, луѓето и институциите се снаоѓаат и сами. На Јутјуб и на Твитер под хаштагот „maskeauf“ многумина демонстрираат колку е едноставно да се изработи маска. Меѓу нив е и професионалната шивачка од Државниот театар Котбус, Керстин Бохов. Маските кои ги изработува оваа костимографка се наменети за пожарникарската служба и за Црвениот крст во Германија.
Фотографија: picture-alliance/dpa/P. Pleul
Плетени маски
Уметничката Манша Фридрих плете маски за заштита од коронавирус. Нејзините маски се украсени со мотиви на насмеани лица, животни, сонце. Внатрешната страна на маските може да се менува. Уметничката од Хановер не дозволува корона-кризата да ѝ го расипе расположението.
Чешка и Словачка се отидени чекор понапред, таму уште на средината на март е воведена обврска за носење заштитни маски. Оној кој влегува во супермаркет или градски превоз, мора да носи маска. Словачката претседателка Зузана Чапутова и премиерот Игор Матович предничат со добар пример. И Австрија во меѓувреме воведе обврска за носење маски во супермаркет.
Фотографија: Reuters/M. Svitok
Будење на пролетта во Кина
Во Кина заштитните маски одамна се задолжителни за граѓаните. Оваа двојка, без оглед на кризата со коронавирус и ригидните контроли, не сака да се откаже од романтика. Двајцата занесено танцуваат на пролетното сонце и сигурно забораваат на сите останати околу себе.
Фотографија: AFP
Израел не дозволува исклучоци
И во Израел во сила се драстични ограничувања на движењето, кои ги воведе премиерот Бенјамин Нетанјаху, а се контролирани од полицијата и од војската. Кон нив мора да се придржуваат и ортодоксните Евреи. Во квартот Меа Шерим во Ерусалим, еден вооружен полицаец му наложува на својот ултраортодоксен сограѓанин да се прибере дома.
Фотографија: picture-lliance/dpa/I. Yefimovich
Уметност во Појасот Газа
Во густо населениот Појас Газа, уметниците се обидуваат да ги мотивираат граѓаните. Во квартот Шујаија, тие украсуваат заштитни маски со различни мотиви. Владата во Појасот Газа воведе ограничување за движењето на населението и забрана за одржување на сите манифестации. И т.н. „Марш на враќањето“, кој секоја година преку масовни протести се одржува на границата кон Израел, годинава е откажан.
Фотографија: Imago Images/ZUMA Wire/A. Hasaballah
Колумбиски „силници“
Во Колумбија на маските доминираат драстични и впечатливи мотиви. Вилиците на маските на двајцата полицајци се чини се инспирирани од колосот Хулк. Хулк е главната фигура во стрипот на Стен Ли и Џек Кирби, објавен во 1962 година. Приказната за неверојатниот Хулк е адаптирана во бројни филмови и серии.
Фотографија: AFP/L. Robayo
Макрон ќе се справува со недостигот од маски
Францускиот претседател посети фабрика за производство на заштитна облека и маски во Сент-Бартоломи д‘Анжу. Стотици лекари ја критикуваат владата што не набави доволни количини заштитна облека во време на епидемијата на коронавирус, но многумина од нив сепак работат, дури и без заштита. Емануел Макрон планира потребата од заштитна опрема да ја покрие со домашно производство до крајот на годинава.
Фотографија: Getty Images/AFP/L. Venance
9 фотографии1 | 9
Солидарност и сопствени интереси
На состанокот на СЗО во мај, кинескиот претседател Ши Џинпинг вети дека неговата земја ќе обезбеди вакцина како „глобално јавно добро“. Ова го издвојува Пекинг од САД, кои не ја одобрија резолуцијата на СЗО дека вакцината треба да биде ставена на располагање „фер и правично“.
Сепак, првиот човек на американскиот Национален институт за здравство, кој е вклучен во развојот на вакцина, рече дека секоја вакцина во светот треба да биде достапна на оние на кои им е најпотребна.
„Како САД така и Кина ќе знаат како да обезбедат ефикасна и безбедна вакцина за да им служи на нивните национални интереси“, рече здравствениот експерт Фидлер. А помалку финансиски силните земји треба да бидат свесни дека пристапот до кинеска или американска вакцина ќе биде поврзан со политички услови.
Коронавирус: Кога маката ќе те направи инвентивен
И во иднина ќе треба да живееме со пандемијата на коронавирус. Но, добро е што во меѓувреме има толку многу идеи кои ни го олеснуваат секојдневието со вирусот - иако на некои треба допрва да се навикнуваме.
Фотографија: JF Group GmbH
Добар апетит на вечера во стакленик
Конечно може да се отиде некаде на вечера: рестораните се повторно отворени по повеќе недели пауза. Во Културниот центар Медиаматик во Амстердам гостите можат да јадат во мали „оранжерии“, стаклени куќички, добро заштитени од ветар, временски прилики и коронавирусот кој евентуално може да им го пренесат други посетители. Концептот има добар прием, до крајот на јуни се резервирани сите маси.
Фотографија: picture-alliance/AP Photo/P. Dejong
Во ресторан со стаклена преграда на масите
Во многу ресторани пак на масите се поставува стаклена преграда, како оваа во „Гага кафе“ во Милано. Гостите при јадењето се заштитени од останатите со вграден плексиглас и од поторот меѓу масите, заради намалување на опасноста од инфекција. Заштитна маска сепак е обврска, барем додека не се јаде.
Фотографија: picture-alliance/dpa/C. Furlan
Фризерски салони со заштита
Посебни правила во време на пандемијата на коронавирус важат и во фризерските салони. Заштитни маски за уста за фризерите и муштериите, и овде мијалниците се одделени со стаклена преграда. Нема веќе кафе додека се чека во салонот, долго задржување е табу. На муштериите ионака им е важно само повторно да имаат добра фризура.
Фотографија: Imago Images/J. Tack
Судбоносното „да“ пред гостите во автомобили
Кој вели дека свадбите во време на корона мора да бидат без гости? Во едно автокино во Диселдорф младенците склопија брак додека гостите ја следеа церемонијата ѕиркајќи преку шофершајбните од нивните автомобили. На крајот на венчавката следеше бучно свирење со автомобилските сирени. Ова беше прва германска свадба во автокино.
Фотографија: picture-alliance/dpa/F. Strauch
„Црни острови“ во канцеларијата
Вака би можело да изгледа бирото на иднината: црни обележани простори на подот покажуваат колку можете да им се приближите на колегите, без да го прекршите правилото за дистанца од два метри. Преградите од плексиглас зад мониторите даваат дополнителна заштита. Но, за оваа визија на „футуристичката канцеларија“ од една филијала во Амстердам е потребно пред сё едно - многу простор.
Фотографија: Reuters/Cushman/Wakefield
Ред при чекањето
Не само во затворен простор, туку луѓето и надвор во идните месеци мора да држат меѓусебно растојание. На станица на метрото во францускиот град Ница стапалките во кругови покажуваат каде смеат да стојат патниците кои чекаат. Слични примери има низ цел свет. Но, и на ваков начин не може да се спречи турканица при влегувањето.
Фотографија: Reuters/E. Gaillard
Едносмерно движење
И во трговските улици во Данска луѓето треба да се движат по определени правила. Исто како и во автомобилскиот сообраќај, во Аалбог важи и за пешаците - секогаш движи се на десната страна. Целта е така да се избегнат премногу блиски средби. Дали тоа навистина функционира, барем на прв поглед, според оваа фотографија, е сомнително.
Фотографија: Reuters/H. Bagger
Живот во шише
Во густо населениот Хонгконг, некои луѓе со пресечено пластично шише не само што се погрижуваат за држење физичка дистанца, туку обезбедуваат и целосна заштита на лицето од евентуални капки кои содржат вирус. Мора да се признае, не изгледа баш удобно, но барем е евтин пронајдок.
Фотографија: AFP/A. Wallace
Направа за отворање врата
Држење физичко растојание е едно, избегнување инфекција преку површини е друго. Многу луѓе при влегувањето во лекарски ординации или јавни тоалети затоа ја отвораат вратата со лакт, но постои и нешто подобро. Овој „отворач на врати“ го решава проблемот, барем така тврди производителот.
Фотографија: JF Group GmbH
9 фотографии1 | 9
Фокусирањето на САД и Кина е погрешно
Но, САД и Кина не се единствените земји во кои се спроведуваат трескавични истражувања за пронаоѓање вакцина. Освен тоа, иако двата ривали не соработуваат меѓусебе, сепак тоа го прават со други земји. Затоа, геополитичката компонента во потрагата по вакцина на крајот би можела да биде помалку значајна отколку што тоа го сугерира медиумската размена на удари меѓу Пекинг и Вашингтон.
Во моментот се тестираат околу 120 кандидати за вакцини, вклучително и во Германија. Таму компанијата КјурВак од Тибинген ја започна првата фаза од тестирањето на нивната вакцина. Германската влада инвестираше во компанијата 300 милиони евра откако американската влада исто така покажа интерес за неа.
„Со оглед на големиот број на проекти за развој на вакцина во различни земји и континенти, не очекуваме конфликти во глобална дистрибуција“, вели Хан Штојтел, претседател на Здружението на истражувачки фармацевтски компании во Германија (вфа) за ДВ. „Поаѓаме од тоа дека вакцинациите ќе можат да се започнат речиси истовремено во повеќе земји“.
Каде сѐ демне коронавирусот?
Коронавирус насекаде! Можеби дури и на пиперките, билетот за возење, сопственото домашно милениче. Што воопшто смеам да допирам? Ова вознемирувачко прашање си го поставуваат многумина. Еве неколку смирувачки одговори:
Досега познатите коронавируси остануваат опасни на површини како кваките околу четири-пет денови. Како и другите инфекции преку капки и SARS-CoV-2 се пренесува преку рацете и површините кои се допираат често во текот на денот. Иако вирусот е нов и затоа е прилично непознат, експертите сметаат дека и за него важат многу резултати од истражувања на други, веќе познати коронавируси.
Затоа, треба да се биде претпазлив и кога се руча во кантината на работното место - доколку таа одамна не е веќе затворена. Коронавирусите во основа можат преку кивање или кашлање на инфицирано лице да завршат на приборот за јадење или чиниите. Германскиот институт за проценка на ризици (БфР) меѓутоа пишува дека „досега не се познати инфекции со SARS-CoV-2 кои се појавиле со ваков начин на пренос“
Фотографија: picture-alliance/dpa/J. Kalaene
Страв од увозна стока?
Дали родителите мора да се плашат од инфекција преку играчки од увоз? Не, велат од БфР. Досега нема случаи на инфицирани лица за кои е докажано дека се заразиле преку увезени играчки или друга стока. Експертите сметаат дека вирусите немаат голема стабилност при промена на животната средина. Предизвикувачот на болеста е опасен повеќе денови пред сѐ во услови на студ и голема влажност на воздухот.
Фотографија: picture-alliance/dpa/S. Gollnow
Пакети полни вируси
Коронавирусите кои го напаѓаат човекот не се особено стабилни на суви површини. Со оглед на тоа што стабилноста на вирусите надвор од човечкиот организам зависи од могу фактори, како темпертурата и влажноста на воздухот, БфР ја смета инфекцијата по пошта за „главно неверојатна“. Сепак, институтот признава дека сѐ уште не располага со точни податоци за SARS-CoV-2.
Фотографија: picture-alliance/dpa/M. Becker
Вирусен пинг-понг со домашното милениче?
Дали моето куче може да ме зарази мене или јас да го заразам него? Ризикот домашните миленичиња да се заразат од коронавирус е оценет како низок од страна на експертите. Но, тој не може сосема да се исклучи. Самите животни не покажуваат симптоми, значи не заболуваат. Но, доколку се инфицирани тие може преку својот здив, плунка, повраќање, урина да го пренесуваат вирусот.
Фотографија: picture-alliance/dpa/AP/A. Tarantino
Опасен зеленчук?
Пренесување на SARS-CoV-2 преку контаминирани прехранбени продукти, според БфР, не е веројатно. Досега нема докажани случаи на инфицирање на ваков начин. Темелно миење на рацете пред подготовка на оброкот, и во времиња пред и по коронавирусот, е нешто што се подразбира. Со оглед на тоа што вирусите се чувствителни на топлина, загревањето на намирниците натамошно го намалува ризикот од инфекција.
Досега познатите САРС и МЕРС коронавируси не сакаат топлина, но се прилично отпорни на студ. Тие може да останат опасни дури две години на температури од минус 20 степени Целзиусови. БфР меѓутоа смирува: досега нема укажувања за ланец на инфекции со SARS-CoV-2 преку конзумирање храна, вклучително и замрзнати продукти.
Избувнувањето на КОВИД-19 има и едно добро: Кина забрани храна од диви животни. Сѐ укажува на тоа дека новиот коронавирус врз човекот е пренесен од лилјаци. Лилјаците за тоа не се виновни, зашто веројатно завршиле во супа против своја волја. Но, борбата против SARS-CoV-2 ќе трае многу подолго и ќе биде потешка од ослободувањето од храна од диви животни.
Фотографија: picture-alliance/Photoshot/H. Huan
8 фотографии1 | 8
Потребни се многу вклучени страни
Така, на пример, кандидатската вакцина на британско-шведската фармацевтска компанија Астразенека е развиена во соработка со универзитетот Оксфорд. Клиничките студии се вршат во Бразил. На почетокот на јуни, Астразенека ги обезбеди услугите на индискиот производител Серумски интитут на Индија за производство на една милијарда дози на вакцини наменети за земјите во развој. До крајот на 2020 година, 40 проценти од ова количество треба да бидат достапни - под услов, се разбиа, вакцината да се покаже како ефикасна и безбедна.
„Не е особено важно која компанија или кое јавно-приватно партнерство прво ќе добие дозвола за вакцина или од која земја ќе потекнува ваква вакцината“, вели Хан Штојтел од фармацевтското здружение „Вфа“. Многу поважно е, според него, да бидат одобрени повеќе вакцини и навремено да се произведат доволно количества, бидејќи само така може да се задоволат глобалните потреби