Прекинатата политичка криза ја придвижи економијата
Костадин Делимитов
9 јануари 2019
Македонската економија ќе расте но сепак побавно во споредба со регионот. Сигналите се позитивни, но допрва претстои да се сработи и домашната задача, сметаат дел од експертите.
Фотографија: ullstein bild - Fotoagentur imo
Реклама
Светска банка ја задржува проекцијата за перформансите на македонската економија. Во најновиот извештај на оваа меѓународна финансиска организација, се прогнозира дека македонската економија годинава има капацитет за раст од 2.9% што е идентично со прогнозите од октомври лани. Стабилизирањето на политичката криза во земјата е клучен фактор што ќе има позитивно влијае на економијата. Оттука и прогнозата дека 2018 ќе заврши онолку колку и што се прогнозираше:
„Македонија ќе ја заврши 2018 година со раст на економијата од 2,5 отсто, а тој е резултат на прекинувањето на продолжената политичка криза, со што се подобри и сигурноста на инвеститорите“, пишува во извештајот на Светска банка.
Власта да покаже храброст
За разлика од 2019, за наредната 2020, Светска банка очекува растот да забрза и да достигне 3,2 отсто. Идентичен тренд треба да се очекува и за 2021 година кога прогнозите за растот на БДП се позиционирани на 3,3 отсто. Експертската јавност не е изненадена од ваквите прогнози за кои сметаат дека се базирани врз сериозни методи и анализи:
„Светска банка и останатите меѓународни институции користат современи методи за предвидувања. Тие претходно добро ги имаат утврдено факторите кои влијаат на растот, и оттука произлегуваат и нивните прогнозите. Тоа се прогнози кои најчесто се со 95% сигурност доколку нема промени и доколку се остварат очекувањата и претпоставките. Не би коментирал околу методите и техниките, но станува збор за научни техники и методи кои се објективни и најчесто се потврдуваат во пракса“, коментира Зоран Ивановски универзитетски професор и претставник на првата Бизнис клиника во Македонија.
Фотографија: DW/P. Stojanovsk
Во вакви услови според него е многу значајно власта да остане фокусирана на клучните политички и економски приоритети, но и да покаже храброст за промени во економскиот модел:
„Останува домашната задача навистина да се стабилизира политичкиот амбиент. Доколку државата влезе во НАТО тогаш фокусот на Владата ќе биде на економскиот раст и користењето на буџетските средства за негова динамизација. Во такви услови се уште има празен простор и за раздвижување на економијата, можно е да се очекуваат такви стапки на раст, но сепак потребно е да се размисли за други модели за водење на економијата затоа што единствено потпирањето на буџетските средства не е доволно. Важно е и да се охрабрат и приватните инвестиции. Овој амбиент е за мене многу поважен“, коментира Ивановски.
Побавно од земјите во регионот
Сепак, прогнозите на Светска банка се пониски од оние на владата и монетарната власт според кои Македонија годинава треба да оствари раст од 3,2%, односно 3,5% од БДП. Македонската економија, во следните години, ќе расте побавно во споредба со земјите во регионот. Највисок раст во 2019 година во регионот ќе забележи Косово од 4,5 отсто, Албанија (3,6), Србија (3,5 отсто), Босна и Херцеговина (3,4 отсто), Бугарија (3,1), а Црна Гора и Хрватска ќе имаат раст од по 2,8 отсто. За разлика од македонската, прогнозите за светската економија се помалку оптимистички. Глобалниот раст годинава ќе се намали од првичните 3, на 2,9 отсто. Трендот ќе продолжи и во 2020 и 2021 кога прогнозите за растот се позиционирани на 2.8%. Ова според Светска банка се должи на послабата трговија и инвестициски циклуси. Еврозоната пак која важи и за главен трговски партнер на македонската економија годинава ќе забележи раст од 1,6 отсто додека во наредните две години ќе порасне за 1,5 и 1,3 отсто.
Каде е поевтино: во Македонија или во Германија?
Нашиот заклучок: без оглед на огромната разлика во животниот стандард и просечната плата, цените во Германија во најголем дел се поевтини. Во Македонија осетно поевтини се само солта, кафето, овошјето и зеленчукот.
Фотографија: DW/K. Delimitov
Леб
Во просек, векна бел леб од 750 грама во Германија чини 0,85 евра (51 денар), а француски багет од 250 грама чини 0,60 центи (36 денари). Векна бел леб од 250 грама во Македонија чини 27 денари, а некаде достигнува и 39 денари.
Фотографија: DW/K. Delimitov
Масло за јадење
Еден литар од најевтиното сончогледово масло за готвење во Германија чини околу 1 евро (60 денари). Во Македонија еден литар од најевтиното масло чини 65 денари.
Фотографија: DW/K. Delimitov
Млеко
Еден литар кравјо трајно млеко со масленост од 3,2 проценти во Македонија може да се најде за најниски 38 денари, а просечната цена се движи околу 45 денари за литар. Во Германија, најевтиното млеко започнува од околу 0,55 центи (33 денари), а поскапото „Алпско“ млеко е околу 1 евро.
Фотографија: DW/K. Delimitov
Кашкавал
Кашкавалот од типот Гауда и Едамер во Македонија чини од 350 до 370 денари за килограм. Во Германија, холандската Гауда ќе ве чини околу 5 евра за килограм (300 денари), а Ементалер околу 5,4 евра (330 денари).
Фотографија: DW/K. Delimitov
Сол и шеќер
Сол во Германија чини околу 1,38 евра за килограм (85 денари), во Македонија 28 денари.
Килограм шеќер во Германија чини околу 0,69 центи (42 денари), а во Македонија најевтиниот кој го најдовме во супермаркет беше 38 денари за килограм.
Фотографија: DW/K. Delimitov
Ориз и брашно
Домашен ориз од втора класа во Македонија за 900 грама чини 46 денари. Во Германија, ориз од прва класа чини од 0,80 центи (48 денари) за килограм.Најевтиното брашно од Тип 400 во Македонија може да се најде за околу 24 денари за килограм. Истото во Германија чини од 0,30 центи (18 денари) за килограм.
Фотографија: DW/K. Delimitov
Јајца
Мала табла со шест јајца во Македонија чини околу 50 денари, а во Германија околу 1 евро (60 денари).
Фотографија: DW/K. Delimitov
Зеленчук
Доматите во Македонија чинат меѓу 80 и 120 денари за килограм, а во Германија - 2,50 евра (150 денари). Краставиците чинат 192 денари за килограм во Македонија, а во Германија 0,70 евра (42 денари) е едно парче кое вообичаено тежи меѓу 250 и 300 грама.
Килограм пиперки во Германија ќе ве чини околу 2,50 евра (150 денари), а во Македонија 125 денари.
Фотографија: DW/K. Delimitov
Овошје
Јаболката во Македонија се продаваат од 23 денари за килограм, па нагоре. Во Германија најевтините домашни јаболка не можете да ги најдете за помалку од 1 евро за килограм, а увозните достигнуваат и до 3 евра. Мандарини во Македонија чинат околу 45 денари за килограм, а во Германија 1,33 евра (80 денари) за килограм.
Фотографија: DW/K. Delimitov
Пиво и алкохол
Просечната цена на пивото е нешто пониска во Македонија и тоа само за домашните марки. „Хајнекен“ од 0,33 литри во Македонија чини 55 денари. Во Германија нешто под 1 евро, доколку купите „сикспек“. Поеетиното виски од 0,75 литри како „Џони Вокер“, „Балантајн“ или „Џејмисон“ во Македонија чини околу 1.000 денари. Во Германија истото има просечна цена од 10 евра (600 денари).
Фотографија: DW/K. Delimitov
Вино
Цените на виното во Македонија се релативно високи во споредба со она што се нуди на европските пазари. Најевтиното сортно македонско вино започнува од 170 денари за шише, а поквалитетното се нуди во просек за 500 денари. За споредба, македонско вино флаширано во Германија во овдешните супермаркети чини 1,6 евра (100 денари). Врвните сорти во Германија можат да се купат за просечни 6-7 евра.
Фотографија: DW/B. Georgievski
Шампони за коса и гел за туширање
Разликите се големи и во цените на шампоните за коса меѓу двете земји иако се работи за истиот маркет. Шампон „Пантен Про-В“ од 200 милилитри во Македонија чини 208 денари, а во Германија 1,45 евра или околу 90 денари. Гел за туширање од 250 мл на „Балеа“ во Македонија во просек чини околу 120 денари, а во Германија поголемо количество од 300 мл чини 0,55 евра или малку над 30 денари.
Фотографија: DW/K. Delimitov
Течен сапун и детергент
Течен сапун „Балеа“ во моментов се нуди на попуст во Македонија за 79 денари, а редовната цена му е 105 денари. Во Германија редовно се продава за 55 центи или за нешто повеќе од 30 денари, а на попуст и поевтино. Детергент „Персил“ за 20 перења во македонскиот ДМ чини 365 денари. Во германскиот ДМ истиот детергент по редовна цена се продава за 5,15 евра или околу 320 денари.
