Сиријците денеска (26 мај), среде економска криза и пандемија, избираат претседател на државата. Победникот е однапред познат: Башар ал-Асад. На неговото владеење не му се наѕира крајот.
Реклама
Денешните претседателски избори во Сирија се втори такви избори од почетокот на војната во земјата во која стотици илјади луѓе се убиени, а милиони принудно ја напуштија. Се очекува Башар ал-Асад, кој на последните претседателски избори во 2014 година освои 88,7 отсто од гласовите, да осигура четврт мандат од 7 години. За волја на вистината, тој, како и на претходните избори, чисто формално дозволи учество на противкандидати на изборите. Станува збор за поранешниот државен министер за парламентарни прашања, Абдулах Салоум Абдулах и за Махмуд Ахмад Мареи, шеф на Националнодемократскиот фронт, мала партија кој го поддржува режимот.
„Асад си бие шега со демократските структури глумејќи дека двајцата кандидати, кои ги одобри тајната служба, се вистински конкуренти. Тие немаат шанса за победа“, вели Моуна Гханем, директорка на Сирискиот женски форум за мир.
Целата изборна постапка, од изборот на кандидатите до пребројувањето на гласовите, ја контролира режимот. Исто така, е јасно дека режимот се обидува со изборите да создаде легитимитет.
„Меѓутоа, пред сѐ, изборите покажуваат оти Асад е и натаму со нас, без разлика на сите опозиции во изминатите 10 години“, вели Гидо Штајнберг, стручњак за Блискиот Исток од Фондацијата за наука и политика во Берлин. Асад сега повторно контролира околу две третини од териториите. Само регионот Идлиб, на североисток со кој управуваат Курди и турски протекторати, сѐ уште не е под негова власт.
Алепо: Уништувањето на раскошниот град
Алепо пред војната беше метропола полна со живот, омилена туристичка цел и економско срце на Сирија. Денес источниот дел на градот е разурнат. Фотографиите од пред војната и сега ги покажуваат размерите на уништувањето.
Џамијата Омејади пред војната
Ова е фотографија од 2010 година. Бунтовите во арапскиот свет тогаш не беа стигнати до Сирија и Алепо. Џамијата е изградена во 775 година и е дел од Светското културно наследство на УНЕСКО.
Фотографија: Reuters/K. Ashawi
Џамијата Омејади денес
Џамијата беше тешко оштетена во борбите во 2013 година. На 24 март 2013. се урна минарето изградено во 11. век. Денес џамијата наликува на напуштена руина.
Фотографија: Reuters/O. Sanadiki
Амамот Ел Нахасин пред војната
Во амамот во старото градско јадро на Алепо посетителите уживаат во мирот по направената бања. Фотографијата е направена есента 2010 година.
Фотографија: Reuters/K. Ashawi
Амамот Ел Нахасин сега
Шест години потоа амамот не зрачи со мир и спокојство. „Раните“ од војната му се видливи.
Фотографија: Reuters/O. Sanadiki
Цитаделата на Алепо пред војната
Цитаделата на Алепо е една од најстарите и најголемите тврдини на светот. Голем дел од објектот е изграден во 13. век.
Фотографија: Reuters/S. Auger
Цитаделата денес
Некогашната туристичка атракција е во голем дел уништена и денес како сениште се издига над градот.
Фотографија: Reuters/O. Sanadiki
Старото градско јадро некогаш
24. ноември 2008 година: Старото градско јадро на Алепо. Луѓе седат во кафулињата, сместени како во рамка од шарени светла.
Фотографија: Reuters/O. Sanadiki
Старото градско јадро денес
13 декември 2016: Старото градско јадро е престорено во прав и пепел.
Фотографија: Reuters/O. Sanadiki
Трговскиот центар Шахба пред војната
Божиќни подароци висат закачени на таванот на трговскиот центар Шахба во декември 2009 година. Петкатниот трговски центар беше отворен во 2008 година и се вбројуваше во најголемите во Сирија.
Фотографија: Reuters/K. Ashawi
Трговскиот центар Шахба денес
„Трајно затворен“ - оваа информација се појавува на Гугл кога се пребарува поимот „Shahba-Mall“ денес.Трговскиот центар беше тешко оштетен во воздушните напади во 2014 година.
Фотографија: Reuters/A. Ismail
Пазарот Ал Зараб пред војната
Влезот во пазарот Ал Зараб во 2008 година, облеан во топла светлина.
Фотографија: Reuters/O. Sanadiki
Пазарот Ал Зараб денес
Декември 2016: Влезот во пазарот е уништен речиси целосно.
Фотографија: Reuters/O. Sanadiki
12 фотографии1 | 12
Зависност од Русија и од Иран
Тој тоа го постигна со помош на Русија и на Иран, кога Русија интервенираше со воздушни сили, специјални единици и со воена полиција во 2015 година, непосредно пред претстоечкиот пораз на Асад, и кога Иран испрати бригади и шиитски паравоени сили. Со нивна поддршка Асад веќе воено победи во војната, дури и ако војната сѐ уште не е завршена. „Бидејќи воено веќе е одлучено, политичко решение едноставно нема да има“, вели Штајнберг.
„Не постои поттик за политичко преговарање за што било“, објасни стручњакот за Сирија, Кристин Хелберг, на случувањето кое го организираше Здружението Кверкултур. Асад сега е зависен од тие сили „кои го одржуваат на власт“, вели Хелберг. Но, Асад сега, исто така, мора да ги награди овие сили. „Овие страни ја гледаат Сирија како еден вид плен кој сега мора да се подели“, вели таа. Русија веќе со договор осигура природни ресурси како нафта и гас, но пред сѐ форфор.
Војната во Сирија е сѐ побрутална и одзема сѐ повеќе животи. На удар се и остатоците од древните сириски градови, некои стари и до 4.000 години. УНЕСКО состави извештај за оштетувањата.
Фотографија: Daniel Leal-Olivas/AFP/Getty Images
УНЕСКО алармира
Војната во Сирија одзема сѐ повеќе животи. Во судирите меѓутоа исчезнуваат и некои од најдрагоцените споменици на културата, не само за земјата, туки и за светот. Во изминатите четири милениуми на овие простори свои траги оставиле Вавилонците, Египќаните, Персијците, Римјаните, Арапите... УНЕСКО е загрижен за културното богатство на Сирија и подготви извештај за оштетувањата.
Фотографија: by-sa-Longbow4u
Загрозен е стариот дел од градот во Алепо
Уште во јуни 2013. година УНЕСКО на листата на загрозени стави шест споменици во Сирија. Меѓу нив е и стариот дел од градот во Алепо, уништен во борбите. Алепо се споменува уште во документите кои потекнуваат од 1900-та година пред нашата ера. Градот и тогаш бил еден од културните центри во регионот.
Фотографија: Getty Images
Пожар во историскиот пазар
УНЕСКО го прогласи Стариот град во Алепо за дел од светското културно наследство и поради познатиот пазар. Тој опфаќаше околу 350 хектари и во неговите бројни улички се наоѓаа бројни продавници. Историскиот центар на Алепо е заштитен со ѕид долг пет километри. Но, ни тој не ја спречи катастрофата при која во 2012. година гранатите го запалија пазарот.
Фотографија: AFP/Getty Images
Цитаделата во Алепо
Во текот на војната, спомениците на културата беа злоупотребувани во воени цели, како стратешки точки. Во нив се вбројува и Цитаделата во Алепо. Оваа тврдина се издигнува на ритчето покрај градот. Неа ја изградиле Селекуидите, династија која во 4. век пред нашата ера го наследила Александар Велики. На овој брег свои храмови изградиле Грците, Римјаните, Персијците, Византијците и Османлиите.
Стариот дел од градот во Дамаск бил населен уште пред 4.000 години и тој е исто така споменик на УНЕСКО. Пред војната, овој дел од градот со продавниците, рестораните, џамиите и црквите беше една од главните туристички атракции во Дамаск. Во јуни 2013. овде експлодираа бомби и така стариот дел од градот првпат стана мета на нападите.
Фотографија: REUTERS
Триумфалниот лак во Палмира
Палмира, градот кој никнал околу оаза во пустината, исто така е загрозен. Триумфалната капија се‘уште стои, иако некои археолошки наоѓалишта се веќе ограбени. Палмира, од архитектонски аспект, е заштитен знак на Сирија. Оваа историска улица ја краси величенствен лак, коринтски столбови и ѕидовите на храмот Баал, кои веќе имаат лузни од ударите на гранатите.
Фотографија: Louai Beshara/AFP/Getty Images
Тврдината Шевалие
И овој споменик се наоѓа сред воените судири - тврдината Шевалие, на работ на ритчестото подрачје под контрола на алевитите. Неа ја подигнале крстоносците во 1099. година при својот поход кон Ерусалим. Бунтовниците тврдат дека повеќепати била на удар на сириската авијација. Сириската армија тврди дека бунтовниците ја користат како свое упориште.
Фотографија: Fotolia/Facundo
Амфитеатарот во Босра
Освен во Алепо и Дамаск, на удар е и стариот дел од градот во Босра. Овој амфитеатар донеодамна се сметаше за еден од најдобро очуваните римски амфитеатри на светот. Арапите во 12. век го преуредиле во тврдина. Музичарите и оркестрите од цел свет го ценат поради извонредната акустика. Наводно и амфитеатарот е оштетен во борбите.
Фотографија: Fotolia/waj
„Мртвите градови“ исто така на „Црвената листа“
И таканаречените „мртви градови“ се ставени на „Црвената листа“ на загрозени споменици на УНЕСКО. Во овие населби во северниот дел од Сирија се наоѓаат бројни градби од византиско време. Античките градби Еради пред војната беа добро очувани. Од почетокот на судирите и тие се најдоа на удар на гранатите, а делумно се и ограбени.
Фотографија: Creative Commons/Bertramz
Ограбени музеи
Состојбата во сириските музеи е исто така драматична, многу се во подрачјата во кои се водат борби, на пример, музејот во Идилиб. Тука се наоѓаат и ткн. Ебла плочи од теракота, чија вредност е непроценлива. Во 2011. година некои од овие плочи од музеите од Дамаск и од Алепо се префрлени во трезорот на државната банка. Најголем дел од музеите е изложен на милост и немилост на разбојниците.
Фотографија: Daniel Leal-Olivas/AFP/Getty Images
10 фотографии1 | 10
Покрај тоа, според Гидо Штајнберг, веќе јасно може да се види конфликтот меѓу Иран и Русија околу влијанието на сириската војска, тајната служба и на сириската милиција. „Значи, Сирија веќе не е целосно суверена“, вели тој.
Покрај Иран и Русија, Асад има поддршка и од богатите бизнисмени кои имаат полза од инвестиции или договори на црниот пазар.
Русија многу вложи во Сирија, и политички и воено. „Земјата е голема хипотека за рускиот претседател Владимир Путин“, вели Кристин Хелберг. „Едно е јасно: Русија не може сама да ја стабилизира земјата“.
Тешка хуманитарна состојба
Многумина сметаат дека безбедносната состојба е нестабилна. Таканаречената Исламска држава никогаш не ја напушти земјата - наводно илјадници терористи сѐ уште се кријат во сириско-ирачката погранична област. Иранското воено присуство исто така се смета за голема закана, особено од страна на Израел.
Што всушност претставува „Исламска држава“?
„Исламска држава“, покрај разорувањата во Ирак и Сирија, во вестите често се наоѓа и поради нејзината бруталност. Што е ИД и колку е моќна? Во продолжение ви претставуваме одговори на најчесто поставуваните прашања.
Што е „Исламска држава“?
Се смета дека „Исламска држава“ е фракција од терористичката организација Ал Каеда, т.е. сунитска милитантна група, за која се верува дека е формирана како одговор на недовербата и фрустрациите од неуспешното владеење на владите во Сирија и Ирак. На нивното знаме пишува „Мухамед е пророкот на Бог“ и „Нема друг бог освен Алах“ - фрази со кои се согласуваат сите муслимани, не само „ИД“.
Фотографија: AP
Каде е активна „Исламска држава“
Целта на „Исламска држава“ е формирање на „калифат“ - држава каде се почитуваат традиционалните вредности на исламот и шеријатското право. Поради нестабилноста на регионите во Сирија и Ирак, „Исламска држава“ успеа да освои и да стави под своја контрола тероитории во двете држави.
Што ја прави „Исламска држава“ различна?
Клучна разлика е бруталноста на „Исламска држава“ со која се влева страв кај противниците и цивилите - преку егзекуцијата со обезглавување и бруталното насилство. Лидерите на „ИД“ велат дека владеат со регионите кои ги освојуваат. Експертот за Средниот Исток, Шади Хамид за ПБС изјави: „Тие нудат социјални услуги. Управуваат со локалната власт. Обезбедуваат минимално ниво на право и поредок“.
Фотографија: gebphotography - Fotolia.com
„ИД“ во однос на останатите терористички организации?
„ИД“ е активна во Сирија и Ирак, но нигериската терористичка организација Боко Харам неодамна ја изрази својата поддршка. Тоа е како натпревар во суровост: додека Боко Харам е одговорна за 13.000 смртни случаи, „ИД“ е одговорна за најмалку 24.000 повредени или убиени. Ал Каеда се дистанцираше од „ИД“, а една од нејзините фракции наречена Нусра Фронт се бори против „ИД“.
Фотографија: Getty Images/A. Katib
Кои се следбениците на „Исламска држава“?
Нешто по кое се разликува „ИД“ се нејзините следбеници. Повеќе од 20.000 странски борци се придружија на групата, од кои повеќе од 4.000 доаѓаат од западна Европа и северна Америка. На сликата се прикажани државите од каде што потекнувааат најголемиот дел на борците. Најголем број борци - споредено со вкупниот број на жители на земјите, доаѓаат од мали земји како Шведска и Белгија.
Што преземаат западните влади против „Исламска држава“?
Од август 2014 година, коалиција предводена од САД спроведува воздушни напади против цели на „ИД“ во Сирија (1.422 напади) и Ирак (2.242 напади). Некои влади исто така беа активни во рамките на нивните држави: Германија ќе процесуира најмалку 30 осомничени милитанти кои се вратиле од Сирија, додека Саудиска Арабија уапси 93 осомничени милитанти во април 2015 година.
6 фотографии1 | 6
Уништен е голем дел од инфраструктурата во големите делови на земјата. Во областите контролирани од режимот, луѓето сѐ повеќе се во незавидна хуманитарна состојба. Луѓето стојат во редици за леб со часови. Пред бензинските пумпи се формираат долги редици, бидејќи бензинот стана ретка стока. „Русија сака Западот да се смири со Асад - исто така да ја финансира обновата, бидејќи Русија нема пари“, вели Кристин Хелберг.
Тешката хуманитарна состојба ја поттикна Русија да обезбеди помош. Путин исто така ѝ нуди на Европа да ги врати сириските бегалци назад во Сирија. Но, Асад, всушност не го сака тоа. Веројатно поради таа причина со декрет им беше одземен имотот на многу внатрешно раселени лица и Сиријци кои избегаа во странство.
Наместо тоа, на граѓаните и борците лојални на режимот им беа дадени станови и куќи. Не без причина, критичарите на режимот постојано исчезнуваат.
На Путин му се потребни сојузници за Сирија. Постојат знаци дека некои земји, особено од регионот, веќе се заинтересирани за нормализација на Сирија. Египет се обидува повторно да ја приклучи Сирија кон Арапската лига, а во 2018 година Обединетите Арапски Емирати повторно ја отворија својата амбасада во Сирија на пониско дипломатско ниво.
Прашање е дали и кога Саудиска Арабија би можела да го следи нивниот пример. Сепак, некакво враќање на Асад на големата политичка сцена - на пример во Вашингтон или во Париз - во моментов се чини исклучено.
Да се услови повторната обнова
Сирија е економски скршена, а згора на тоа доаѓаат санкциите на САД, како и оние на Европа. И Европа и САД финансираат голем дел од хуманитарната помош за Сирија. „Агенциите на ООН, исто така, работат на терен со организации и луѓе кои се наоѓаат на листите со санкции на Европа и на САД“, рече Хелберг.
Многу хуманитарни организации во Европа би сакале да го поддржат народот во Сирија. Сепак, експертот за Сирија предупредува на опасноста со оваа помош да управуваат организации и луѓе блиски до режимот, бидејќи тоа би значело соработка со режимот. „Со тоа би се утврдиле токму структурите поради кои дојде до востание. Ако Европа сака повеќе Сиријци да се вратат назад во татковината, тоа нема да се случи сè додека Асад владее таму на таков начин. Едноставно не е безбедно за нив“.
Опасна авантура: патот на бегалците од Сирија до Германија
Бегајќи од воените ужаси, многу сириски бегалци преземаат извонредно ризичен и долг пат до Европа, кој често ги става нивните животи во опасност. Преглед на најопасните станици на тој пат.
Фотографија: picture-alliance/dpa/N. Armer
Сирискиот ужас
Повеќе од 240 илјади луѓе се убиени од почетокот на конфликтот во Сирија во 2011 година, а милиони ги напуштија своите домови. Очајни, многу од нив се одлучуваат со воз или пеш, често и со плаќање на трговци со луѓе, да стигнат на сигурно во Европа. На фотографијата: потрага по преживеани во Дамаск по бомбардирање од страна на владините сили.
Фотографија: picture-alliance/A.A./M. Rashed
Прва станица: Турција
Некои Сиријци кои пристигнуваат во регионот на Измир се сместуваат во хостели пред да го продолжат патот кон Европа, а повеќето мораат да живеат на улици или во паркови, како ова девојче кое спие на улица во Измир.
Фотографија: picture-alliance/AA/E. Atalay
На пат кон Грција
Откако ќе ја напуштат Турција, бегалците се надеваат дека ќе стигнат до Европа преку Грција. На оваа офотграфија, група бегалци во гумен чамец патуваат кон островот Кос.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Кон континентална Европа
Девојче од Сирија спие под патничко седиште на траектот кој ги превезува бегалците од островот Кос кон пристаништето Пиреа. Оттаму, илјадници бегалци секојдневно го продолжуваат патот на север кон границата со Македонија.
Фотографија: Getty Images//W. McNamee
Затворени граници
Минатиот месец Македонија прогласи вонредна состојба и најави дека ќе ја мобилизира армијата за да го спречи напливот на бегалци на својата јужна граница. Откако ќе ја минат границата на бегалците им претстои вистинска борба за да се качат во возот кој ги превезува кон Србија на станицата во Гевгелија.
Фотографија: picture-alliance/dpa/G. Licovski
Одмор во Белград
Бројот на бегалците кои поминуваат низ Македонија и Србија се зголемува. Белград често се користи како место за одмор. Според Меѓународната организација за миграции, во првата половина на 2015 година, 160 илјади бегалци минале низ земјите на Југоисточна Европа.
Фотографија: picture alliance/dpa/T. Brey
И Унгарија е преоптоварена
Законодавците во Будимпешта ги зголемија казните за илегално минување на границата, а полицијата постојано се судира со бегалците кои сакаат брзо да ја напуштат земјата. Унгарија тврди дека ги применува ЕУ-правилата, но илјадници бараат да бидат пуштени да продолжат натаму... кон Германија.
Фотографија: Reuters/B. Szabo
Топло добредојде
Илјадници бегалци пристигнаа во Австрија и Германија откако со денови беа заглавени во Унгарија. Многу жители на Минхен ги пречекаа на железничката станица и се обидоа да им помогнат колку што можат.
Фотографија: picture-alliance/dpa/N. Armer
8 фотографии1 | 8
Наместо тоа, насочените санкции треба да се задржат и да се разговара со граѓанското општество. „А обновата не треба едноставно да се поддржи безусловно“, истакнува Хелберг.
Во меѓувреме, германското Министерство за надворешни работи најави дека нема да има обнова на Сирија или нормализирање на односите со режимот сѐ додека тој не учествува во веродостојниот политички процес под водство на Обединетите нации. Но, тоа сѐ уште не изгледа така.