И да се избере претседател на парламентот, влада не ќе може да се формира ако претседателот на државата и натаму не го дава мандатот. Можна е нова дипломатска активност за деблокирање на демократските процеси.
Реклама
Собраниска седница ќе може да се одржи ако партиите кои имаат свои претставници во парламентот предложат кандидати за членови на Комисијата избори и именување. Но, и ако се избере претседател на парламентот, влада не ќе може да се формира ако претседателот на државата и натаму не го дава мандатот. Во ваков јазол е „врзана“ можноста за излез од тензичното статус-кво во кое се наоѓа Македонија, четири месеци по одржувањето на предвремените парламентарни избори.
Шефот на државата, кој пред два дена соопшти дека и натаму не се отстранети пречките за да го даде мандатот, како што јавуваат азербејџански медиуми, утре и задутре во Баку треба да учествува на Глобалниот форум „Иднината на меѓународните односи: моќ и интереси“, заедно со претседателите на Албанија, Црна Гора и Летонија. До утрово од претседателскиот кабинет не беше потврдена ни таа, ниту информацијата дека Иванов идната недела ќе отпатува во Австралија. Нетранспарентноста во однос на неговите евентуални патувања во вителот на институционалната и политичка криза во земјата, ги зголемија критиките на адреса на Иванов, со оглед дека сѐ уште не е избран претседател на Собранието, кој според Уставот го заменува претседателот во негово отсуство.
Ништо без мандат
Но, и можноста да продолжи седницата на парламентот и да се избере претседател на Собранието зависи од договорот меѓу сите парламентарни партии, а не само на оние кои декларираа мнозинство од 67 пратеници. Според Деловникот за работа на Собранието, претседавачот со конститутивната седница, Трајко Вељаноски е должен да ја продолжи седницата на која ќе биде избран неговиот наследник, ако партиите кои имаат свој претставници во Парламентот предложат кандидати за членови на Комисијата за избори и именувања. Според неофицијални извори, веќе се разговара за тоа, но стигнуваат различни информации околу бројот на членовите во Комисијата - дали ВМРО-ДПМНЕ да има 6 члена, СДСМ 5, а ДУИ и Беса по еден, или друг сооднос. За Комисијата да предложи нов собрански спикер, потребно е мнозинство, односно 7 од вкупно 13-те членови да застанат зад предложеното решение. Разговорите за избор на членови на Комисијата, наводно сѐ уште се тема на консултации, што го топи претходните проценки дека одржувањето на седницата може да биде реализирано во среда или четврок. Ова, но и генералната стратегија со која би се ставиле во функција сите државните институции, биле темите за кои синоќа разговарале лидерите на СДСМ и ДУИ, Зоран Заев и Али Ахмети, во седиштето на социјалдемократите.
„Треба да се изнајдат начини да профункционира највисокиот законодавен орган, Собранието, со најдобра намера да продолжиме понатаму, со преговори за градење на институциите со кои треба да се води државата“, изјави Ахмети по средбата. Тој потврди дека се разговара со сите политички партии за да се постигне согласност да се изберат собраниските органи и комисии.
„Најнеопходно е прашањето за конституирање на Собранието. Сите напори се во насока да се стави Собранието во функција и да се избират собраниските органи. Потоа да се направи официјално барање од претседателот на Собранието до претседателот на државата, за да го даде мандатот за формирање на нова влада. Не може да се зборува за конституирање на еден орган, без да се има мандат. Значи, најпрво треба да се даде мандатот, а потоа да се водат преговори за ресорите“, рече Ахмети.
Не поминуваат „заобиколни решенија“
На ваквиот „единствено можен редослед“ во однос на состав на нова влада, предупредуваат и извори од ВМРО-ДПМНЕ, со став дека секое друго „заобиколно решение“ би било неуставно. За такво решение ја сметаат можноста новото парламентарно мнозинство да ѝ изгласа недоверба на сегашната влада, која според Уставот, е обврзана да ги извршува функциите до изборот на нова. Дури таа и да „падне“, од ВМРО-ДПМНЕ потенцираат дека нова влада не ќе може да се формира без официјално да биде даден мандат од претседателот, што значи дека секое решение спротивно на тоа, би било оспорено пред Уставниот суд. Според тоа, мнозинството ќе може да избере единствено „нова“ техничка влада, со мандат да организира и спроведе нови избори.
Од ВМРО-ДПМНЕ во овој момент не откриваат дали имаат предлози за кандидати за членови на собраниската Комисија за избори и именувања.
Закоченоста на демократските процеси, игнорирањето на парламентарното мнозинство и опструкциите во конституирањето на законодавната и извршната власт, и натаму предизвикуваат загриженост на официјален Брисел. Не е исклучено деновиве да се засилат дипломатските активности за деблокирање на процесот, а се шпекулира дека е можно еврокомесарот Јоханес Хан наредната недела повторно да дојде во Скопје. До овој момент нема официјална потврда за тоа.
Лицата на македонската политика
Ниту предвремените парламентарни избори не донесоа нови лица на македонската политичка сцена. Излезот од политичката криза останува неизесен. Таа сега се заканува да прерасне во меѓуетничка криза.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Ѓорге Иванов- претседател на државата
Иванов е на средината на својот втор мандат. Некогаш почитуваниот професор на Правниот факултет во политиката често е предмет на остри критики, а и самиот е извор на бројни контроверзи. Ќе остане запаметен по амнестијата за сите политичари против кои се водеа постапки, по што избувнаа масовни протести. Во јуни 2016 година, по силен домашен и меѓународен притисок, Иванов ја повлече аболицијата.
Фотографија: picture-alliance/AA/M. Sulooca
Христијан Мицкоски- ВМРО-ДПМНЕ
По катастрофалниот пораз на локалните избори, Мицкоски го замени дотогаш неприкосновениот Никола Груевски на чело на ВМРО-ДПМНЕ. Огненото крштевање Мицкоски го имаше на антивладиниот митинг одржан на 2 јуни во Скопје. Оттаму порача дека нема да поддржи промена на Уставот заради промена на името на државата и побара предвремени парламентарни избори заедно со претседателските следната година.
Фотографија: Petr Stojanovski
Зоран Заев - СДСМ
Скандалот со прислушувањето го издигна Заев во водач на фронтот против власта. Долги години мина во сенка на Бранко Црвенковски во СДСМ, кој го аболираше за „случајот Глобал“, а Заев му се одолжи со времено „греење“ на партиската фотелја. Од 2005 е градоначалник на Струмица, а во мај 2013 беше избран за претседател на СДСМ.На чело на Владата застана во мај 2017 година.
Фотографија: DW/K. Ozimec
Али Ахмети- ДУИ
Ахмети во 2002 година ја замени воената униформа на ОНА со интегративниот „костум“ во ДУИ. Со исклучок на периодот од 2006 до 2008 година, неговата партија е постојан придружник во сите македонски влади. Ниту скандалот со прислушкувањето не го убеди да ја раскине коалицијата со Груевски. Во меѓувреме. под силен внатрепартиски притисок, го смени ставот.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Мендух Тачи - ДПА
Иако формално, тој и неговата партија се во опозиција од 2008 година, прислушуваните разговори и начинот на делување на ДПА укажуваат дека Тачи е во постојан дослух со врвот на ВМРО-ДПМНЕ. Долги години во сенка на Арбен Џафери, по неговата смрт во 2012 целосно ја презеде партијата. Од медиумите и опозициските политичари во земјата ја доби титулата „војвода“ поради наводната блискост со ВМРО-ДПМНЕ.
Фотографија: MIA
Здравко Савески- Левица
Докторот на политички науки веќе со години е активен во политиката, не само како член на Президиумот на Левица, туку и како синдикалец и активист за човекови и социјални права. Во политичкото „СиВи“ запишано му е и едно апсење и повеќемесечен домашен притвор под обвинение за учество во толпа. Неговата партија- Левица остана надвор од парламентот.
Фотографија: DW/K. Delimitov
Андреј Жерновски- ЛДП
Иако формално ја напушти лидерската позицијата во Либерал-демократската партија за да им се посвети на општинските задачи, се очекува градоначалникот на скопската општина Центар високо да котира на опозициските листи на парламентарните избори. Со победата во Центар, на изборите кои беа повеќе пати повторувани, доби шанса да стане симбол на движењето против власта.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Африм Гаши- Беса
Гаши е висок функционер и еден од иницијаторите за формирањето на Беса- партија која претендира да го урне „дуополот“ на ДУИ и ДПА кај албанската етничка заедница. Партискиот лидер Билал Касими веќе најави дека целта на партијата е да стане водечка кај Албанците, но и да иницира промена на Уставот за редефинирање на државата. Тој ги отфрла шпекулациите дека Беса се финансира од Турција.
Фотографија: Katerina Blazevska
Љубчо Георгиевски - ВМРО-НП
Поранешниот премиер и лидер на ВМРО-ДПМНЕ на политичката сцена е активен единствено во пресрет на избори. Неговата ВМРО-Народна партија долго соработуваше со опозицијата и беше критична кон власта, но во пресрет на вонредните парламентарни избори одново ја актуелизираше можноста за соработка со некогашните сопартијци од ДПМНЕ. По изборите остана вон парламентот.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Ивон Величковски - Либерална партија
Претседателот на Либералната партија се обидува да игра меѓу „два огна“ позиционирајќи ја својата партија како алтернатива и на власта и на опозицијата. Остар критичар на власта, но и на пазарењата меѓу четирите водечки партии. Бараше опозициски договор за изолација на ВМРО-ДПМНЕ по изборите, но наиде на молк. На изборите оствари незначителен резултат.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Зијадин Села - Движење за реформи во ДПА
Специјалистот по интерна медицина го предводи Движењето за реформи во ДПА откако се одвои од матичната Демократска партија на Албанците и расчисти со некогашниот партиски соработник Мендух Тачи. По изборите стана клучен играч за формирање на ново владино мнозинство. Локалните избори ќе дадат одговор на прашањето дали Села и натаму ќе може да управува со Струга како градоначалник.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Љубе Бошкоски- Обединети за Македонија
По излегувањето од затвор, Бошкоски не е многу активен на политичката сцена. Првите месеци ги мина во изолација, а неговата Обединети за Македонија не се прослави на предвремените избори. По изборите повторно, речиси целосно се повлече и ретко се појавува во јавноста.