На потег е претседателот Ѓорге Иванов, од кого се очекува мандатот за состав на влада да му го довери на СДСМ. Груевски, по принципот „по мене потоп“, бара нови избори.
Реклама
СДСМ чека да го добие мандатот за состав на нова влада, ВМРО-ДПМНЕ бара нови избори, претседателот Иванов молчи, а јавноста се прашува дали одлуката на ДУИ му помага на Груевски во намерата за нови избориили партијата искрено е решена да партиципира во темелни промени. Ова е резултатот од вчерашната „едногласна одлука на ДУИ да не донесе конечна одлука“, бидејќи немало доволно аргументи за ниту една од петте опции: влада со ВМРО-ДПМНЕ, влада со СДСМ, проширена влада, заминување на ДУИ во опозиција или нови избори.
„Сите пет опции остануваат отворени“, изјави Османи.
Со вчерашната одлука, ДУИ практично остана на претходно изнесениот став дека „е подобро да донесе добра одлука, отколку навремена одлука“, и не му одговори на мандатарот Никола Груевски ни со „да“ ни со „не“ пред истекот на законскиот рок за формирање влада.
ВМРО-ДПМНЕ: Нови избори е зрело решение!
По ваквиот епилог, ноќеска по полноќ се изгаснаа светлата во Собранието, кое беше подготвено за друг тек на настаните. Згаснаа и светлата во новото седиште на ВМРО-ДПМНЕ. Овојпат без вообичаената помпа и без изјави си заминаа партиските функционери, а до јавноста беше дистрибуирано само кусо соопштение во кое партијата јасно навестува дека нема да прифати друг да составува влада, односно дека треба да има нови избори.
„ВМРО-ДПМНЕ заедно со коалицијата 'За подобра Македонија' како победник на последните избори, која доби најголема поддршка од граѓаните и освои најголем број гласови и пратеници, смета дека формирањето на Влада треба да биде во функција на затворање на политичката криза, а не нејзино продлабочување, и смета дека одржувањето на нови избори е зрело решение, а во функција на надминување на кризата и поставување на реформските приоритети во прв план. Секое друго решение само ќе доведе до нова конфликтност и проблеми во и онака поделеното општество и нема да биде во функција на одржливост и остварување на било чии програмски цели“, се вели во соопштението.
Притоа вината за ваквиот епилог ја адресира до „некој“ неидентификуван субјект.
„Очигледно некој сака да се занемари волјата на мнозинството граѓани и да ја втурне Македонија во некоја нова неизвесна фаза од нејзиниот развој. ВМРО-ДПМНЕ останува на своите принципиелни позиции по однос на стратешките прашања од државен и национален интерес и прогласот усвоен на 17-ти декември 2016-та година“, соопшти партијата.
Искрена одлука или резервен план?
Ваквите ставови најавуваат неизвесен тек на настаните, пред сѐ, сомнеж за можни правни импровизации со Уставот, со цел друга партија да не го добие мандатот за состав на влада. Дел од аналитичарите во ваквиот тон на партијата препознаваат политика „по мене-потоп!“
„Одлуката на ДУИ да не прави влада со ДПМНЕ е силен удар врз личната суета на Груевски“, смета професорот Ѓорги Спасов.
„Со оваа одлука на ДУИ, која значи дека тој поради обвинувањата од СЈО не е подобен за премиер, Груевски веројатно е лично навреден и веројатно нема да дозволи кој било друг од неговата партија да формира влада. Затоа од неговата партија веднаш по одлуката на ДУИ излегоа со соопштение во кое буквално порачуваат: кога веќе Груевски не може да биде премиер, тогаш најдобро решение за излез од кризата се нови избори“, оценува Спасов.
Според него, вчера било евидентно дека ВМРО-ДПМНЕ не се подготвува за формирање влада со ДУИ, бидејќи уште рано нивните партиски експерти почнале да го „толкуваат“ Уставот, според кој, ако Груевски го врати мандатот, Иванов ќе мора да му го довери на друг член од истата партија. Но, Спасов се сомнева и во можен „резервен план“ за останување на власт на старите коалициски партнери.
Кој е кој во македонската политика
Предвремените парламентарни избори нема да понудат многу нови лица на македонската политичка сцена. Главната битка ќе ја водат ВМРО-ДПМНЕ и СДСМ со своите коалиции. Изненадувања се можни во албанскиот политички блок.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Ѓорге Иванов- претседател на државата
Иванов е на средината на својот втор мандат. Некогаш почитуваниот професор на Правниот факултет во политиката често е предмет на остри критики, а и самиот е извор на бројни контроверзи. Ќе остане запаметен по амнестијата за сите политичари против кои се водеа постапки, по што избувнаа масовни протести. Во јуни 2016 година, по силен домашен и меѓународен притисок, Иванов ја повлече аболицијата.
Фотографија: picture-alliance/AA/M. Sulooca
Никола Груевски - ВМРО-ДПМНЕ
Беше избран за премиер во 2006 година како млад технократ кој најавуваше „Преродба“ на државата. Кормилото на ВМРО-ДПМНЕ го презеде во 2003. Боксер во детството, брокер во младоста, во меѓувреме стана политичар со најдолг премиерски стаж. Во јануари 2016 ја напушти функцијата жестоко притиснат по скандалот со прислушкувањето. Изборите во декември ќе ја одредат неговата, не само, политичка судбина.
Фотографија: Getty Images/AFP/R. Atanasovski
Зоран Заев - СДСМ
Скандалот со прислушувањето го издигна Заев во водач на фронтот против власта. Долги години мина во сенка на Бранко Црвенковски во СДСМ, кој го аболираше за „случајот Глобал“, а Заев му се одолжи со времено „греење“ на партиската фотелја. Од 2005 е градоначалник на Струмица, а во мај 2013 беше избран за претседател на СДСМ. Неговата амбиција е градоначалничката функција да ја замени со премиерска.
Фотографија: DW/K. Ozimec
Али Ахмети- ДУИ
Ахмети во 2002 година ја замени воената униформа на ОНА со интегративниот „костум“ во ДУИ. Со исклучок на периодот од 2006 до 2008 година, неговата партија е постојан придружник во сите македонски влади. Ниту скандалот со прислушкувањето не го убеди да ја раскине коалицијата со Груевски. Гласањето за некои клучни закони во Собранието укажува дека Ахмети му останува верен на Груевски и натаму.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Мендух Тачи - ДПА
Иако формално, тој и неговата партија се во опозиција од 2008 година, прислушуваните разговори и начинот на делување на ДПА укажуваат дека Тачи е во постојан дослух со врвот на ВМРО-ДПМНЕ. Долги години во сенка на Арбен Џафери, по неговата смрт во 2012 целосно ја презеде партијата. Од медиумите и опозициските политичари во земјата ја доби титулата „војвода“ поради наводната блискост со ВМРО-ДПМНЕ.
Фотографија: MIA
Здравко Савески- Левица
Докторот на политички науки веќе со години е активен во политиката, не само како член на Президиумот на Левица, туку и како синдикалец и активист за човекови и социјални права. Во политичкото „СиВи“ запишано му е и едно апсење и повеќемесечен домашен притвор под обвинение за учество во толпа. Неговата Левица најави самостоен настап на изборите, со отворена можност таквата одлука да се преиспита.
Фотографија: DW/K. Delimitov
Андреј Жерновски- ЛДП
Иако формално ја напушти лидерската позицијата во Либерал-демократската партија за да им се посвети на општинските задачи, се очекува градоначалникот на скопската општина Центар високо да котира на опозициските листи на парламентарните избори. Со победата во Центар, на изборите кои беа повеќе пати повторувани, доби шанса да стане симбол на движењето против власта.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Африм Гаши- Беса
Гаши е висок функционер и еден од иницијаторите за формирањето на Беса- партија која претендира да го урне „дуополот“ на ДУИ и ДПА кај албанската етничка заедница. Партискиот лидер Билал Касими веќе најави дека целта на партијата е да стане водечка кај Албанците, но и да иницира промена на Уставот за редефинирање на државата. Тој ги отфрла шпекулациите дека Беса се финансира од Турција.
Фотографија: Katerina Blazevska
Љубчо Георгиевски - ВМРО-НП
Поранешниот премиер и лидер на ВМРО-ДПМНЕ на политичката сцена е активен единствено во пресрет на избори. Неговата ВМРО-Народна партија долго соработуваше со опозицијата и беше критична кон власта, но во пресрет на вонредните парламентарни избори одново ја актуелизираше можноста за соработка со некогашните сопартијци од ДПМНЕ. Малкумина ќе бидат изненадени доколку тоа се случи.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Ивон Величковски - Либерална партија
Претседателот на Либералната партија се обидува да игра меѓу „два огна“ позиционирајќи ја својата партија како алтернатива и на власта и на опозицијата. Остар критичар на власта, но и на пазарењата меѓу четирите водечки партии. Бараше опозициски договор за изолација на ВМРО-ДПМНЕ по изборите, но наиде на молк. Прашање е дали самостојниот настап на изборите на ЛП ќе и донесе пратеничко место?
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Зијадин Села - Движење за реформи во ДПА
Специјалистот по интерна медицина го предводи Движењето за реформи во ДПА откако се одвои од матичната Демократска партија на Албанците и расчисти со некогашниот партиски соработник Мендух Тачи. Анкетите не и даваат големи шанси на неговата партија на изборите, но Села и натаму ќе може да управува со Струга како градоначалник.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Љубе Бошкоски- Обединети за Македонија
По излегувањето од затвор, Бошкоски не е многу активен на политичката сцена. Првите месеци ги мина во изолација, а сега најавува учество на неговата Обединети за Македонија на предвремените избори. Прашањето е само... со кого? Засега се најавува соработка со ВМРО-НП на Георгиевски, но никој со сигурност не ја исклучува можноста дека двајцата би можеле да се вратат во прегратките на Груевски.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
12 фотографии1 | 12
„По одлуката да не состават влада со Груевски, Бујар Османи ги остави отворени петте можности на ДУИ за излез од кризата, меѓу кои едната беше и составување влада со ДПМНЕ. Тоа остава простор да се верува дека ДУИ и ДПМНЕ имаат некој резервен план за останување на власт. Но, засега е добро што Груевски веќе нема шанса да составува влада откако лакомо го зеде мандатот, и по овој личен пораз неговата моќ па и влијание значително ќе ослабнат. Очекувам и натаму да продолжат игрите во кои ќе го злоупотребуваат Иванови ДПМНЕ да не дозволува да се формира каква било влада“, проценува Спасов.
Смета дека е можно ВМРО-ДПМНЕ да почне со остри обвинувања на сметка на ДУИ за наводно продлабочување на кризата, со остра националистичка реторика против Албанците и против СДСМ, да влезе во кампања за нови избори, а секој легален обид таа партија да остане во опозиција да го толкува како „пуч“.
„Сето тоа не треба да ги спречи СДСМ и сите албански партии да формираат стабилна влада која ќе ги ослободи заробените институции и ќе го врати владеењето на правото. Националистичката реторика и заканите од Груевски веќе никого не треба да плашат. Тие се доказ само на неговата слабост и на неговата изгубена позиција. ДУИ не треба да ја пропушти шансата да застане на страна на прогресивното мнозинство кое може да најде вистински излез од политичката криза“, потенцира Спасов.
„По речиси пет недели, со вакво темпо на елимирање на една од петте опции, ДУИ се покажа како бавна за решение на кризата. Среќа е за Македонија што сега ќе бидат во игра другите можни мнозинства во Собранието, и што другите партии на Албанците кои уште првиот ден рекоа дека нема преговори со мандатар обвинет од СЈО (Беса и Алијанса за Албанците), заедно имаат 8 мандата. Нови избори не се вистинска опција ни за ДУИ, ни за другите партии, барем не заедно или пред локалните избори. ВМРО-ДПМНЕ освен мандатот изгуби многу кредибилитет и кај коалициските партнери, кои вчера ги довлечка на состанок за составување на нова влада. Од денес во Македонија настапува нова ера во која се знае дека кој и да биде премиер, и на кого и да му припадне МВР, најскапиот 'мерцедес' во регионот веќе никогаш нема да го вози Никола Груевски“, констатира Рамадани.
ДУИ најави дека разговорите во партијата денеска ќе продолжат, но засега нема одговор дали тие ќе се интензивираат со СДСМ и со други партнери од албанскиот блок со кои имаат заедничка декларација, или со евентуална натамошна неможност за одлука, најдиректно ќе ја помогне опцијата за нови избори.
Според извори од ВМРО-ДПМНЕ, во партиското седиште синоќа расположението брзо се менувало. Наводно, сѐ до 23 часот Груевски ги уверувал дека „имаат влада“, а потоа - дека ќе има нови избори.
Маглата се очекува да се расчисти во текот на денешниот ден, а на потег е претседателот Ѓорге Иванов.
2016- Годината на Шарената револуција
Годината започна со оставката на премиерот Никола Груевски, продолжи со затворањето на границата за бегалците, а несомнено настан кој и даде белег на годината беше „Шарената револуција“- реакција на амнестијата на Иванов
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Настан на годината: „Шарена револуција“
Несомнено, 2016 година ќе остане запаметена по „Шарената револуција“- движењето кое за првпат од независноста ги извади граѓаните на улиците на македонските градови на протест против корупцијата и политичката неодговорност, а во заштита на демократските вредности и слободата. Шарената револуција се обиде да ги постави темелите за една поинаква, нова Македонија. Патот дотаму ќе биде долг.
Фотографија: Getty Images/AFP/R. Atanasovski
Јануари: Оставка на Груевски
Годината започна со оставката на Груевски од премиерската функцијата, на 14 јануари, согласно Договорот од Пржино. По речиси десет години на функцијата, Груевски експресно најави дека нема мирно да се повлече. Во говор пред Унија на жени на ВМРО-ДПМНЕ, на 24 јануари, тој порача дека народот на избори ќе си ја врати одземената власт и „ќе ги избрка на клоци вештачки и насила насадените функционери“
Фотографија: Getty Images/AFP/R. Atanasovski
Февруари: Има-нема избори
Иако првично беше предвидено парламентот да се распушти на 24 февруари и да се одржат предвремени избори на 24 април, одлуката во последен момент беше повлечена, а новиот термин беше 5 јуни. СЈО го обзнани првиот случај под кодно име „Титаник“. Осомничени за кривични дела против изборите и гласањето се екс- министрите Гордана Јанкулоска, Миле Јанакиески, генералниот секретар на владата и други.
Фотографија: MIA
Март: Ескалација на бегалската криза
Македонија и официјално ја затвори границата кон Грција, со што илјадници бегалци останаа заглавени во Идомени. Неколку обиди насилно да се мине границата минаа неуспешно. СЈО продолжува со истрагите и отвори нови случаи, меѓу нив и „Тортура“ за апсењето на Љубе Бошкоски. Претседателот Иванов најавува дека „нема намера да амнестира изборни силеџии“ откако Уставниот суд направи законски измени.
Фотографија: Reuters/S. Nenov
Април: Амнестијата на Иванов
Со еден потег, претседателот Иванов ја предизвика најголемата политичка криза во земјата од независноста, која доведе до жестока осуда од меѓународниот фактор, но и раѓањето на „Шарената револуција“. На 12 април, Иванов ги амнестираше сите политичари против кои се водат постапки. Со тоа предизвика бура од реакции. Веќе следната ноќ, на 13 април, беше демолирана неговата канцеларија во Скопје.
Во услови на секојдневни протести на „шарените“ ни делумното повлекување на амнестијата од страна на Иванов не донесе смирување на состојбата. Германија го испрати специјалниот пратеник Јоханес Хајндл. Груевски најавува дека сам ќе оди на изборите на 5 јуни, опозицијата бара тие да се одложат за наесен. Расчистен бегалскиот камп во Идомени. Одбележана една година од кумановските настани.
Фотографија: picture alliance/CTK/Horazny/Sterba
Јуни: Масовни протести и соцреализам
Протестите на „Шарената револуција“ земаа голем замав и покрај тоа што на 6. јуни Иванов целосно ја повлече амнестијата. Паралелни контра-протести и на здружението ГДОМ. Оставка на Ставрески од здравствени причини. Во јавноста протекоа уметнички слики во духот на социјалистичкиот реализам од новото седиште на ВМРО-ДПМНЕ.
Фотографија: Nova TV
Јули: Пржино 2
По долги преговори на четирите најголеми политички партии со посредство на ЕУ и САД се роди „Пржино 2“. Поставени се нови услови за организирање предвремени избори, меѓу нив- измени во Изборниот Законик, враќање на опозицијата во парламентот и влез на технички министри во владата. ЕУ блокираше средства од ИПА фондовите. По неуспешниот пуч во Турција, протести на приврзаници на Ердоган и во Скопје.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Август: Смртоносни поплави
Катаклизмична ноќ во Стајковци и други села во околината на Скопје однесе 21 човечки живот. Десетици луѓе беа повредени, а стотици останаа без кров над главата. Никој не презеде одговорност за катастрофата, иако експертите подолго време предупредуваа од погубната политика која практично ги остави граѓаните без заштита од налети на природата.
Фотографија: picture-alliance/dpa/G. Licovski
Септември: Серија земјотреси и 25-годишникот со бајпас
Серија силни земјотреси ги исплашија граѓаните на Скопје и околните градови и ги вратија страшните спомени на 1963 година. Немаше многу славје ни по повод 25-та годишнина на независноста на која некои аналитичари оценија дека Македонија е 25-годишник со бајпас. СЈО продолжи со отворање нови случаи од кои исплива и „Трезор“, околу набавката на опрема за прислушкување во МВР.
Фотографија: picture-alliance/dpa/M. Gambarini
Октомври: „Случајот Спасов“ и драмата во УБК
Распишани изборите на 11 декември. Обидот на обвинителите на СЈО да влезат во просториите на УБК и да ја испитаат опремата за прислушкување заврши со жестоки блокади и очекување на помош од експерт на „Ериксон“. Скандалот со заменикот-министер Диме Спасов уште еднаш го отвори прашањето за политичката (не)одговорност. Младите фудбалери ја израдуваа нацијата со пласманот на Европското првенство.
Фотографија: MIA
Ноември: Трамп и Македонија
Додека светот беше во шок поради победата на Доналд Трамп на изборите во САД, во Македонија наголемо течеше изборната кампања. Вестите за улогата на велешките „спамери“ во победата на Трамп го засенија и новиот Извештај „за напредокот“ на Европската Комисија. Најголемо внимание, сепак, привлекуваа информациите за најбарани профили на работници во Германија.
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
Декември: Сите победија на изборите
Гласањето мина мирно, но резултатите отворија повеќе дилеми, одошто дадоа одговори за можниот излез од длабоката политичка криза. „Прогласот“ на Груевски и прегласувањето во Теарце фрлија уште една дамка на процесот. Молкот од меѓународната заедница укажува дека никој не го знае решението. Очекувањата се дека кризната 2016 ќе има свое продолжение и во 2017 година.