Вака изгледа Скопје од воздух утрово. Целата котлина во која се наоѓа градот е прекриена од густа магла веќе втор ден. Наслагите од смог и аерозагаденоста под оваа прекривка се огромни. Мерачите во повеќе скопски општини покажуваат ниво на ПМ10 честички во воздухот од над 400 микрограми.

На вакви фотографии досега бевме навикнати од некои од најзагадените светски метрополи, претежно во Кина и други азиски држави. За жал, Скопје одамна ги надмина и најзагадените светски градови.

Жена си го покрива лицето додека шета низ Скопје. Според неколку македонски медиуми, во меѓувреме има недостаток и на специјални маски за дишење. Во секој случај, обидете се да се заштитите со марама или шал.

Овој човек нашол привремен спас од загадениот воздух на планините околу Скопје. Таму, освен што можете да сведочите на скопската магла, можете и да продишете малку чист воздух, барем неколку часа во денот.

Ноќните фотографии од Скопје се уште пострашни, Оваа е сликана ноќта на 14 декември. Таа покажува зошто Скопје деновиве е на врвот на светските листи на загаденост.

Од градот Скопје велат дека краткорочните мерки не можат преку ноќ да го решат проблемот. Се работи на долгорочна стратегија, тврди градоначалникот Шилегов кој ги обвинува своите претходници дека не работеле систематски на овој проблем.

Еколошките организации ги отфрлаат мерките на градските власти и велат дека треба да се преземат поостри санкции кон големите загадувачи, но и кон граѓаните. Паралелно со мерките од надлежните треба да се менува и свеста на граѓаните.

Околу 200 милиони луѓе во светот се директно соочени со загаденост на животната околина. Тешки метали ја загадуваат почвата, хемиски остатоци во воздухот, или токсичен електронски смет во реките. Ова се само неколку примери од извештајот на фондацијата Зелен крст.

Тони сателитски антени и расипани телевизори се нафрлани во втората по големина депонија на електронски отпад во Западна Африка. Во извештајот оваа депонија е рангирана како едно од најзагадените места во светот. Палењето на жиците, со што се одвојува драгоцениот бакар од пластиката, го прави овој електронски смет особено опасен поради тоа што се ослободува олово во околината.

Водата во реката Ситарум е околу илјада пати позагадена од вообичаената вода за пиење и содржи огромни количества на алуминиум и железо. Околу 2.000 фабрики ја користат реката како извор на вода и го фрлаат својот индустриски отпад во неа. Реката во истовреме е и извор на живот за милиони луѓе.

Џержинск е еден од најважните центри на руската хемиска индустрија. Меѓу 1930. и 1998. година, околу 300 илјади тони хемиски отпад не биле правилно отстранети. Хемиските супстанци ги загадиле подземните води и воздухот. Просечниот животен век на жените во регионот е 47, а на мажите 42 години.

До денес, Чернобил важи за најголемата нуклеарна катастрофа во историјата. На 25 април 1986 година, тестовите во централата доведоа до фатални последици - до денес никој не живее во радиус од 30 километри. Почвата околу централата се‘ уште е загадена и го загрозува производството на храна. Многу луѓе околу Чернобил заболеа од леукемија.

Хазарибах има повеќе фабрики за кожа отколку каде било во Бангладеш. Мнозинството од нив користат стари и неефективни методи поради што секојдневно се влеваат 22 илјади литри токсичен отпад во реката Буриганга- најважниот извор на вода за главниот град Дака. Многу луѓе страдаат од болести на кожата и на дишните патишта поради карценогените материјали.

Во Кабве, вториот по големина град во Замбија, голем број деца страдаат од зголемено ниво на олово во крвта. Веќе цел век, рудниците за олово во воздухот ослободуваат тешки метали кои паѓаат на почвата во и околу градот.

Калимантан му припаѓа на индонезискиот дел од островот Борнео и е особено познат по своите златни рудници. За да го прочистат златото многу рудници користат жива, со што се ослободуваат илјадници тони отровни материи во животната околина и во подземните води секоја година.

Околу 5.000 фабрики го исфрлаат својот отпад во реката Матанца-Риачуело. Хемиските производители можат да бидат обвинети за повеќе од една третина од загадувањето на водата. Водата содржи високи концентрации на цинк, олово, бакар, никел и други тешки метали. Во овој регион населението страда од цревни и белодробни заболувања.

Делтата на реката Нигер е густо населен регион во Нигерија и дом за околу 8 проценти од севкупното население. Но регионот е тешко загаден бидејќи нафтата и хидрокарбонатите ја трујат почвата и питката вода. Во просек, секоја година околу 240 илјади барели нафта се излеваат во делтата на Нигер поради несреќи и вооружени напади.

Во Норилск, руски индустриски град, околу 500 тони бакар и оксиди на никелот, како и 2 милиони тони оксидати на сулгфурот се испуштаат во воздухот. Загаденоста на воздухот е толку екстремна што просечниот животен век на работниците во фабриките е 10 години понизок од просекот во Русија.

Улан Батор, освен што е еден од најстудените главни градови во светот, исто така е и град со висок степен на загадување на воздухот. За време на зимските месеци, живеалиштата се загреваат со јаглен и дрва што придонесува до 70% за формирање на смогот во градот. Аерозагадувањето во Улан Батор е седум пати повисоко од она што се смета за безбедно според СЗО.

Кинескиот главен град се соочува со толку големо загадување на воздухот што научниците велат дека е речиси невозможно да се живее таму - иако градот е дом на повеќе од 20 милиони луѓе. Истражувањата велат дека 3.5 милиони луѓе годишно умираат поради загаденоста на воздухот, една половина од нив се од Кина. Сепак, постојат други градови во светот кои имаат поголем проблем со смогот од Пекинг.

Загадувањето на воздухот е најголем проблем за животната средина во Пакистан. Ситуацијата е особено драматична во вториот по големина град, Лахоре. Смогот е предизвикан, првично од високиот обем на патен сообраќај, палењето на смет и прашината од околните пустини.

Во десетмилионскиот град Њу Делхи бројот на автомобили во последните 30 години се зголемил од 180.000 на 3.500.000 возила. Сепак, најголемите загадувачи се електричните централи кои работат на јаглен. Тие придонесуваат до 80% во вкупното загадување во градот.

Песочните бури, како што е прикажано на сликата во Ријад, придонесуваат за формирање на смог затоа што го зголемуваат бројот на честички во воздухот. На места како што е Саудиска Арабија, интензивното ултравиолетово зрачење ги претвара гасовите од транспортот и индустријата во озон.

Лошиот квалитет на воздухот во Каиро е причина за голем број на заболувања кај жителите, како што се хронични проблеми на респираторниот систем и рак на белите дробови. Причината за загадениот воздух е зголемувањето на патниот сообраќај и растечкиот индустриски сектор.

Според истражување спроведено од Макс-Планк институтот во Мајнц, околу 15.000 луѓе годишно умираат во Дака како последица на загадувањето на воздухот. Истражувачите откриле дека во Дака има најголема концентрација на сулфур диоксид во светот.

Иако изгледа исто, смогот на различни места во светот има поинаков состав во зависност од градот. Смогот во Москва е карактеристичен по високите концентрации на јаглеводород. Западниот дел на градот често има ветрови поради што квалитетот на воздухот е подобар.

Проблемот со смогот во Мексико Сити се продлабочува поради неговата географска локација. Градот е опкружен од три страни со планини. Поради високите нивоа на сулфур диоксид и хидрокарбонати во воздухот, Мексико Сити долго беше сметан за еден од најзагадените градови во светот. Состојбата сега се подобрува благодарение на новата сообраќајна политика и затворањето на некои фабрики.

И покрај тоа што македонските здравствени власти постојано предупредуваат дека носењето маска е важно за превенција од пандемијата на коронавирус, дел од луѓето сѐ уште се противат на носење маски. За неносење маски казната за граѓаните е 20 евра, за правните лица – 2000 евра. Затоа влезовите на продавниците од почетокот на пандемијата се „украсени“ и со вакви предупредувања.

Во С. Македонија маски мора да се носат и на отворено, а забрането е и групирање на јавен простор на повеќе од 4 лица по 21 часот. Не се групирајте, е апел кој постојано се повторува од страна на надлежните. Резултатите се половични – покрај дисцплинираните, сѐ уште има луѓе кои се групираат и не преземаат превентивни мерки. Оваа празна клупа трпеливо чека на крај на пандемијата и рестрикциите.

Угостителските објекти работат со ограничено работно време – само до 21 часот. Исклучок се оние со сервис за испорака. Празните ресторани и кафулиња ја отсликуваат новата реалност што ја создаде пандемијата на Ковид-19. Многу фирми, посебно малите, се плашат од пропаѓање. Ќе им бидат ли доволни средствата за помош од државата?

Околу 90% од учениците следат онлајн-настава, а без проблеми се одвива и наставата со физичко присуство, тврди министерката за образование Мила Царовска. Пандемијата ја забрза дигитализацијата на образованието. Но, привремено го запре нормалниот детски живот. Како актуелното намалување на социјалните контакти влијае врз детскиот развој ќе биде веројатно предмет на многу истражувања во иднина.

Домашните миленици, во време на затворање дома, можат да бидат добар чувар од психолошкиот стрес што со себе го носи пандемијата. Според студија на универзитетите Јорк и Линколн, 90% од испитаниците сметаат дека домашното милениче им помогнало во емоционалното справување со „локдаунот“, а дури 96% се уверени дека со помош на домашното милениче останале во добра физичка кондиција.

Од почетокот на пандемијата на Ковид-19, во пораст е побарувачката по витамини и сѐ што може да придонесе за зајакнување на имунитетот. Конзумирањето суплементи стана секојдневна рутина на многумина. Притоа, голем дел од она што го препорачуваат лекарите, не го покрива Здравствениот фонд, туку е приватен трошок. Лекувањето чини пари, превенцијата исто така. Но, сѐ за здравје!

И покрај тоа што македонските здравствени власти постојано предупредуваат дека носењето маска е важно за превенција од пандемијата на коронавирус, дел од луѓето сѐ уште се противат на носење маски. За неносење маски казната за граѓаните е 20 евра, за правните лица – 2000 евра. Затоа влезовите на продавниците од почетокот на пандемијата се „украсени“ и со вакви предупредувања.

Во С. Македонија маски мора да се носат и на отворено, а забрането е и групирање на јавен простор на повеќе од 4 лица по 21 часот. Не се групирајте, е апел кој постојано се повторува од страна на надлежните. Резултатите се половични – покрај дисцплинираните, сѐ уште има луѓе кои се групираат и не преземаат превентивни мерки. Оваа празна клупа трпеливо чека на крај на пандемијата и рестрикциите.

Угостителските објекти работат со ограничено работно време – само до 21 часот. Исклучок се оние со сервис за испорака. Празните ресторани и кафулиња ја отсликуваат новата реалност што ја создаде пандемијата на Ковид-19. Многу фирми, посебно малите, се плашат од пропаѓање. Ќе им бидат ли доволни средствата за помош од државата?

Околу 90% од учениците следат онлајн-настава, а без проблеми се одвива и наставата со физичко присуство, тврди министерката за образование Мила Царовска. Пандемијата ја забрза дигитализацијата на образованието. Но, привремено го запре нормалниот детски живот. Како актуелното намалување на социјалните контакти влијае врз детскиот развој ќе биде веројатно предмет на многу истражувања во иднина.

Домашните миленици, во време на затворање дома, можат да бидат добар чувар од психолошкиот стрес што со себе го носи пандемијата. Според студија на универзитетите Јорк и Линколн, 90% од испитаниците сметаат дека домашното милениче им помогнало во емоционалното справување со „локдаунот“, а дури 96% се уверени дека со помош на домашното милениче останале во добра физичка кондиција.

Од почетокот на пандемијата на Ковид-19, во пораст е побарувачката по витамини и сѐ што може да придонесе за зајакнување на имунитетот. Конзумирањето суплементи стана секојдневна рутина на многумина. Притоа, голем дел од она што го препорачуваат лекарите, не го покрива Здравствениот фонд, туку е приватен трошок. Лекувањето чини пари, превенцијата исто така. Но, сѐ за здравје!