Со реставрација ќе се враќа духот на скопскиот Аквадукт
ДТЗ
2 септември 2021
„Имам впечаток дека повеќето знаат каде се наоѓа „Сити мол“, но не знаат каде е овој древен водовод. Некој можеби ќе рече: „тоа и го спасило“, вели Ирена Стефоска.
Реклама
Скопскиот Аквадукт кој со години беше оставен на забот на времето, конечно ќе ја добие својата жанса за обнова. Почна првата фаза на конзервација и реставрација на скопскиот Аквадукт, откако неодамна Владата донесе одлука да го прогласи за културно наследство од особено значење.
„Скопскиот Аквадукт е еден од последните на Балканот кој е сочуван во целина. За жал, не можеме да се пофалиме дека тоа е по наша заслуга. Затоа го нареков ремек дело на старите градители кое што им пркосело на вековите , на природните непогоди, на војните и на луѓето. Сега имаме шанса тоа да го исправиме. Тоа и го правиме“, вели министерката за култура, Ирена Стефоска.
Највисок степен на заштита
Скопскиот Аквадукт го доби највисокиот акт на заштита, што ќе овозможи трајно зачувување на неговите вредности во културна и во историска смисла. Заштита на архитектурата и на социјалниот, едукативниот, туристичкиот и економскиот аспект на локалитетот. Со тоа конечно започнува и неговата физичка заштита.
„Заштитата е скапа работа, но не е ништо во однос на вредноста на ова културно добро“, вели Стефоска.
Министерката вели дека имаме обврска Аквадуктот да го промовираме пред светот, но пред тоа, неговата вредност треба да се промовира и во земјата. „Имам впечаток дека повеќето знаат каде се наоѓа „Сити мол“ , но не знаат каде е овој древен водовод и што тој претставува. Некој можеби ќе рече: „тоа и го спасило “. Но, убедена сум дека од денеска Аквадуктот го добива заслуженото внимание и грижа. Зашто скопскиот Аквадукт навистина е поглед од кој застанува здивот“, вели Стефоска.
УНЕСКО: Загрозено светско наследство
Комитетот за светско наследство постојано преиспитува дали она што се наоѓа на листата на Светско наследство сѐ уште ја заслужува таа титула. Годинава на црвената листа се најдоа познати места, меѓу нив и Охрид.
Фотографија: Eberhard Thonfeld/imago images
Охридско Езеро: Туризам или Светско наследство?
Охридското Езеро е најстарото езеро во Европа и едно од најстарите езера во светот. Научниците пресметале дека е старо над 1,36 милиони години. Во 1979 година Унеско го стави на листата на Светско наследство. Поради туристички проекти и недоволна грижа за природното богатство, сега се исполнети условите Охридскиот регион да се впише на Листата на Светско природно и културно наследство во опасност.
Фотографија: picture alliance / Zoonar
Венеција: Премногу туристи, преголеми бродови
Пред две години градоначалникот на Венеција го повика УНЕСКО да го стави неговиот град на Црвената листа на загрозено светско наследство. Тоа беше повик за помош поради огромните маси туристи во градот. Сега оваа „желба“ би можела и да се оствари: На седницата во Фужоу, Кина (од 16 до 30 јули) Светскиот комитет ќе одлучува за тоа дали Венеција навистина ќе биде деградирана.
Фотографија: Eberhard Thonfeld/imago images
Стоунхенџ: Историски камења наспроти автопат
Формацијата од камења Стоунхенџ, во јужна Англија, која е стара повеќе од 4000 години, од 1986 година е дел од Светското наследство. Секоја година таа привлекува речиси еден милион туристи. Поради еден проект за автопат кој води покрај Стоунхенџ и ги поврзува градовите Бервик и Ејмсбери, Стоунхенџ би можел да се најде на Црвената листа на УНЕСКО.
Фотографија: Dae Sasitorn/imago images
Спомен обележје Аушвиц-Биркенау
Од 1979 година дел од Светското наследство е и Спомен обележјето Аушвиц-Биркенау. Тоа потсетува на концентрациониот логор на нацистите во кој биле убиени повеќе од 1,1 милион луѓе. Комитетот за светско наследство критикува дека големи сообраќајни проекти би можеле да влијаат негативно врз карактерот на спомен обележјето и се жали на недоволната кооперативност на локалните власти.
Фотографија: imago images/robertharding
Камчатка: Експлоатација на природни богатства
По 25 години на листата на Светското наследство, вулканскиот регион на полуостровот Камчатка, на истокот на Русија, е соочен со преместување на Црвената листа на УНЕСКО. Дел од многуте причини за тоа: илегален риболов, незаконска експлоатација на земни богатства, како злато и гас, намалување на бројот на диви животни поради уништување на нивниот животен простор, како и политичко лошо менаџирање.
Фотографија: Alexei Maishev/Tass/imago images
Кенија: Старото градско јадро на Ламу Таун
Најстариот постојано населен град во Кенија постои околу 750 години, а прекрасното старо градско јадро е на листата на Светско наследство од пред 20 години. Но, сега е соочен со префрлање на Црвената листа, поради тоа што неговиот карактер е многу загрозен од начинот на којшто се гради, како и поради проблемот со отпадот и планираните големи проекти како нафтовод и меѓународен аеродром.
Фотографија: Sergi Reboredo/picture alliance
Австралија: Големиот корален гребен
Големиот корален гребен стана дел од Светското наследство во 1981 година. Тој се состои од речиси 3000 поединечни корални гребени и се протега во должина од околу 2300 км. Но, поради промените на климата и растечките температури на водата, тој ги загуби речиси половината од своите корали. Бури, дупчење гас и хаварисани бродови претставуваат исто така закана за неговиот статус на Светско наследство
Фотографија: Kyodo/MAXPPP/picture alliance
Бангладеш: Мангровите шуми Сундарбан
Најголемите мангрови шуми на Земјата имаат површина од над 10.000 квадратни километри, од кои две третини припаѓаат на Бангладеш, а една третина на Индија. Мангровите шуми се дом на многу загрозени видови и се дел од Светското наследство од 1997 година. Поради нелегален лов, загадување на водата, незаконска сеча на шумите и зголеменото ниво на морето, шумите се соочени со ставање на Црвената листа
Фотографија: NASA/ZUMA Wire/picture alliance
Танзанија: Резерватот Селус
Само што доби статус на Светско наследство во 1982 година, а УНЕСКО веќе се жалеше на „илегални активности“ во најголемиот резерват за диви животни во Африка. Селус се најде на Црвената листа во 2014 година поради повеќе работи: премногу туристи, експлоатација на земни богатства, проект за брана и големо намалување на популацијата поради незаконски лов на диви животни.
Фотографија: Greg Armfield/AP/picture alliance
Ливерпул: Пристаништето пред исклучување
Со конечно исклучување од листата на Светско наследство е соочен и квартот околу пристаништето во Ливерпул. Тој се најде на Црвената листа само осум години по добивањето на титулата (2004), поради тоа што објектите не се одржуваат како што треба, а градежни објекти во околината негативно влијаат врз карактерот на тој дел од градот.