Со хартиени брисачи и метални монети против коронавирус
Фабијан Шмит
25 април 2020
Коронавирусот би можел да донесе „преродба“ на два секојдневни предмети кои до скоро не можеа да фатат чекор со модерното време: хартиени брисачи и монетите. Имено, тие се добри против бактерии.
Реклама
Што им е заедничко на хартиени брисачи и металните парички? Во изминатите години станаа демоде. Ресторани, аеродроми и институции сѐ повеќе користат автомати за сушење кои за многу кратко време ги сушат рацете. Тоа се брани често со заштита на животната средина бидејќи не настанува отпад. Можеби и штедењето е аргумент, но да се биде скржав не е толку мангупски колку грижата за околината кога станува збор за тоа изборот да им се „продаде“ на клиентите.
Слично е и со монетите. Во рамки на ЕУ има жива дискусија за смислата на укинувањето на ситните парички од 1 и 2 центи.
Најчест аргумент е дека на клиентите им е здодевно постојано да сметаат со малите пари. Помалку омилен, но ништо помалку значаен аргумент е дека изработката на монетите е поскапа отколку самата нејзина номинална вредност и со тоа се неекономични.
Но, и автомати со парички сѐ помалку има по градовите. За градски паркинзи и јавен превоз клиентите сакаат да плаќаат со мобилен или со кредитна картичка. Тоа штеди пари, бидејќи не бара оддржување на апаратите.
Каде сѐ демне коронавирусот?
Коронавирус насекаде! Можеби дури и на пиперките, билетот за возење, сопственото домашно милениче. Што воопшто смеам да допирам? Ова вознемирувачко прашање си го поставуваат многумина. Еве неколку смирувачки одговори:
Досега познатите коронавируси остануваат опасни на површини како кваките околу четири-пет денови. Како и другите инфекции преку капки и SARS-CoV-2 се пренесува преку рацете и површините кои се допираат често во текот на денот. Иако вирусот е нов и затоа е прилично непознат, експертите сметаат дека и за него важат многу резултати од истражувања на други, веќе познати коронавируси.
Затоа, треба да се биде претпазлив и кога се руча во кантината на работното место - доколку таа одамна не е веќе затворена. Коронавирусите во основа можат преку кивање или кашлање на инфицирано лице да завршат на приборот за јадење или чиниите. Германскиот институт за проценка на ризици (БфР) меѓутоа пишува дека „досега не се познати инфекции со SARS-CoV-2 кои се појавиле со ваков начин на пренос“
Фотографија: picture-alliance/dpa/J. Kalaene
Страв од увозна стока?
Дали родителите мора да се плашат од инфекција преку играчки од увоз? Не, велат од БфР. Досега нема случаи на инфицирани лица за кои е докажано дека се заразиле преку увезени играчки или друга стока. Експертите сметаат дека вирусите немаат голема стабилност при промена на животната средина. Предизвикувачот на болеста е опасен повеќе денови пред сѐ во услови на студ и голема влажност на воздухот.
Фотографија: picture-alliance/dpa/S. Gollnow
Пакети полни вируси
Коронавирусите кои го напаѓаат човекот не се особено стабилни на суви површини. Со оглед на тоа што стабилноста на вирусите надвор од човечкиот организам зависи од могу фактори, како темпертурата и влажноста на воздухот, БфР ја смета инфекцијата по пошта за „главно неверојатна“. Сепак, институтот признава дека сѐ уште не располага со точни податоци за SARS-CoV-2.
Фотографија: picture-alliance/dpa/M. Becker
Вирусен пинг-понг со домашното милениче?
Дали моето куче може да ме зарази мене или јас да го заразам него? Ризикот домашните миленичиња да се заразат од коронавирус е оценет како низок од страна на експертите. Но, тој не може сосема да се исклучи. Самите животни не покажуваат симптоми, значи не заболуваат. Но, доколку се инфицирани тие може преку својот здив, плунка, повраќање, урина да го пренесуваат вирусот.
Фотографија: picture-alliance/dpa/AP/A. Tarantino
Опасен зеленчук?
Пренесување на SARS-CoV-2 преку контаминирани прехранбени продукти, според БфР, не е веројатно. Досега нема докажани случаи на инфицирање на ваков начин. Темелно миење на рацете пред подготовка на оброкот, и во времиња пред и по коронавирусот, е нешто што се подразбира. Со оглед на тоа што вирусите се чувствителни на топлина, загревањето на намирниците натамошно го намалува ризикот од инфекција.
Досега познатите САРС и МЕРС коронавируси не сакаат топлина, но се прилично отпорни на студ. Тие може да останат опасни дури две години на температури од минус 20 степени Целзиусови. БфР меѓутоа смирува: досега нема укажувања за ланец на инфекции со SARS-CoV-2 преку конзумирање храна, вклучително и замрзнати продукти.
Избувнувањето на КОВИД-19 има и едно добро: Кина забрани храна од диви животни. Сѐ укажува на тоа дека новиот коронавирус врз човекот е пренесен од лилјаци. Лилјаците за тоа не се виновни, зашто веројатно завршиле во супа против своја волја. Но, борбата против SARS-CoV-2 ќе трае многу подолго и ќе биде потешка од ослободувањето од храна од диви животни.
Фотографија: picture-alliance/Photoshot/H. Huan
8 фотографии1 | 8
Со стравот од вирус против даночни затајувачи
Понекој сака и банкнотите да се укинат или барем да се забранат, меѓу другото и за да им се отежни работата на даночни затајувачи. На таквите заговорници на пластични пари сега им оди уште еден аргумент во прилог: заштитата од инфекции.
Овој четврток две групи научници приложија две релативно мали студии кои не се објавени во стручни журнали, туку се спроведени за конгрес на Европското друштво за клиничка микробиологија и инфективни болести. Средбата требала да почне на 18 април во Париз, но е откажана поради коронавирусот. Двете студии ја спасуваат честа на хартиениети брисачи и монетите, но не и на банкнотите.
Сушење раце – ама правилно!
Инес Мура и Данкан Јуин од универзитетот Лидс со нивниот професор Марк Вилкокс истражувале колку брзо вирусот по посета на тоалет се шири на површината во зависност од тоа дали рацете ги сушиме со автоматски сушач или со хартиени брисачи. Слични обиди направиле истражувачите од Лидс пред неколку години, во однос на бактерии.
За новиот опит четворица доброволци прво ги контаминирале рацете со бактериофаги. Тоа се вируси кои се хранат со бактерии и кои се безопасни за човекот. Потоа рацете не си ги миеле темелно, туку само ги навлажниле. Така истражувачите симулирале неуредно миени раце.
По сушењето со автомат, односно со хартиен брисач, истражувачите земале проби за да видат колку се задржал вирусот на рацете и дали се префрлил на алиштата и површини како кваки, гелендери, копчиња во лифт, столчиња во чекалните. Дополнително се проверени стетоскопите, телефоните и столиците што ги допирале доброволците.
Резултатот: автоматските сушачи за раце како и хартиени брисачи ја намалуваат контаминацијата на рацете со вируси. Но, на 10 од 11 површини кои потоа биле допрени, истражувачите регистрирале „значително повисока контаминација на животната средина по користење на автомат за сушење раце отколку по користење на хартиени брисачи.“
По користење на сушачи за раце на сите површини се пронајдени бактериофаги, но по користење на хартиени брисачи тие се пронајдени само на шест површини. Во просек, контаминацијата на површините по користење на автомати за сушење раце е десет пати поголема во споредба со користење на хартиени брисачи. На, престилка пак тоа е пет пати повеќе.
Истражувачите пронајдоа и докази дека вирусите не само што се пренесува директно од рацете на површините, туку и од престилките на површините, но само по користење на автомат за сушење раце.
Така препораката од хигиеничарите е во болниците повеќе да се користат хартиени брисачи, а не машини за сушење раце.
Што го прави вирусот заразен?
00:57
Парите се нечисти!
Тим истражувачи предводени од професор Јоханес Кноблох од универзитетската клиника во Хамбург, Епендорф го анализираше задржувањето на бактерии на парите. Научниците контаминираа монети од 5 и 50 центи, од 1 евро како и банкноти од пет евра, со бактерии од типот ентерококи и стафилококи под услови колку што е можно поприродни и послични на допир со кожа. Монетите се изработени од различни легури. Монетата од 5 центи однадвор е обложена со бакар. Таа од 50 центи има 89% бакар, пет проценти алуминиум и цинк и еден процент лимен. Монетата од 1 евро е има златест изглед, кој вушност е мешавина од 75% бакар, 20% цинк и 5% никел. Сребрениот сјај на внатрешоста е 75% бакар и 25% никел. Анализираната монета од 5 евра е направена од памук.
Од Азија кон Европа: Походот на заштитните маски против коронавирус
Прво важеа за неефикасни и збунувачки, но се‘ повеќе земји во меѓувреме воведуваат правило за носење заштитни маски против ширењето на коронавирусот. За победоносниот поход на маските, започнат во Азија.
Фотографија: picture-alliance/dpa/U. Zucchi
Ракавици, мобилен телефон, заштитна маска
Дали и во Германија ќе се воведе обврска за носење заштитна маска? По консеквентната употреба во Азија, институтот Роберт Кох препорача нејзино носење и во Германија. Јена е првиот град кој ја водведе оваа мерка, од 6 април во супермаркетите и јавниот сообраќај таму таа е задолжителна. Како заштита се прифаќа и шал или марамче на устата.
Фотографија: Imago Images/Sven Simon/F. Hoermann
Подарок за пожарникарите
Со оглед на големиот недостиг на заштитни маски, луѓето и институциите се снаоѓаат и сами. На Јутјуб и на Твитер под хаштагот „maskeauf“ многумина демонстрираат колку е едноставно да се изработи маска. Меѓу нив е и професионалната шивачка од Државниот театар Котбус, Керстин Бохов. Маските кои ги изработува оваа костимографка се наменети за пожарникарската служба и за Црвениот крст во Германија.
Фотографија: picture-alliance/dpa/P. Pleul
Плетени маски
Уметничката Манша Фридрих плете маски за заштита од коронавирус. Нејзините маски се украсени со мотиви на насмеани лица, животни, сонце. Внатрешната страна на маските може да се менува. Уметничката од Хановер не дозволува корона-кризата да ѝ го расипе расположението.
Чешка и Словачка се отидени чекор понапред, таму уште на средината на март е воведена обврска за носење заштитни маски. Оној кој влегува во супермаркет или градски превоз, мора да носи маска. Словачката претседателка Зузана Чапутова и премиерот Игор Матович предничат со добар пример. И Австрија во меѓувреме воведе обврска за носење маски во супермаркет.
Фотографија: Reuters/M. Svitok
Будење на пролетта во Кина
Во Кина заштитните маски одамна се задолжителни за граѓаните. Оваа двојка, без оглед на кризата со коронавирус и ригидните контроли, не сака да се откаже од романтика. Двајцата занесено танцуваат на пролетното сонце и сигурно забораваат на сите останати околу себе.
Фотографија: AFP
Израел не дозволува исклучоци
И во Израел во сила се драстични ограничувања на движењето, кои ги воведе премиерот Бенјамин Нетанјаху, а се контролирани од полицијата и од војската. Кон нив мора да се придржуваат и ортодоксните Евреи. Во квартот Меа Шерим во Ерусалим, еден вооружен полицаец му наложува на својот ултраортодоксен сограѓанин да се прибере дома.
Фотографија: picture-lliance/dpa/I. Yefimovich
Уметност во Појасот Газа
Во густо населениот Појас Газа, уметниците се обидуваат да ги мотивираат граѓаните. Во квартот Шујаија, тие украсуваат заштитни маски со различни мотиви. Владата во Појасот Газа воведе ограничување за движењето на населението и забрана за одржување на сите манифестации. И т.н. „Марш на враќањето“, кој секоја година преку масовни протести се одржува на границата кон Израел, годинава е откажан.
Фотографија: Imago Images/ZUMA Wire/A. Hasaballah
Колумбиски „силници“
Во Колумбија на маските доминираат драстични и впечатливи мотиви. Вилиците на маските на двајцата полицајци се чини се инспирирани од колосот Хулк. Хулк е главната фигура во стрипот на Стен Ли и Џек Кирби, објавен во 1962 година. Приказната за неверојатниот Хулк е адаптирана во бројни филмови и серии.
Фотографија: AFP/L. Robayo
Макрон ќе се справува со недостигот од маски
Францускиот претседател посети фабрика за производство на заштитна облека и маски во Сент-Бартоломи д‘Анжу. Стотици лекари ја критикуваат владата што не набави доволни количини заштитна облека во време на епидемијата на коронавирус, но многумина од нив сепак работат, дури и без заштита. Емануел Макрон планира потребата од заштитна опрема да ја покрие со домашно производство до крајот на годинава.
Фотографија: Getty Images/AFP/L. Venance
9 фотографии1 | 9
Монетите се почисти од банкнотите
Резултатот гласи: на бакарните монети од 5 центи бактериите опстануваат најмалку. Но сите монети со бакарна обвивка имаат јасно антибактериско дејство. Така бактериското оптоварување со стафилококи по 24 часа се редуцира меѓу 98,7% и 99,5%, во зависност од видот на монетата. Кај ентерококите е забележано намалување меѓу 96,8% и 99%. Кај банкнотите пак не е забележана никаква редукција.
Многу е веројатно дека бакарот во рачките на вратите или гелендерите исто така може да има позитивен ефект против вирусот САРС – КоВ – 2. Меѓународен тим истражувачи неодамна се осврна на релевантните откритија во заедничко писмо испратено до „Њу Ингланд журнал оф медисин“.
Веќе со години е докажано дека кваките од бакар во болниците се многу ефикасни против болничките бактерии.
Веројатно треба и централните банки да размислат дали е подобро во иднина да произведат монети во вредност од 5, 10, 20, 50 и 100 евра. Против ова е фактот дека монети многу полесно се фалсификуваат отколку банкнотите кои имаат вметнани софистицирани заштитни карактеристики. Друга алтернатива веројатно би била банкнотите да се перат на 60 степени, најдобро заедно со паричникот.
Сепак, од хигиенска гледна точка бесконтактно и безготовинско плаќање останува најбезбедниот начин, бидејќи „патогените може да се пренесат и преку монетите,“ нагласуваат авторите на студијата од Хамбург.