1. Прескокни до содржината
  2. Прескокни до главната навигација
  3. Кон други страници на DW
Музика

Споменот на легендарните „Садиловци“ во Охрид уште е жив

Милчо Јованоски
14 јануари 2017

Во Охрид и денес се прераскажува животот на виолинистот Климе Садило и Тајфата. Трубадурите биле самоуки музичари и не знаеле ноти, но компонирале и пишувале песни. Пееле песни од целиот Балкан и биле омилени секаде.

Mazedonien Erinnerung an Klime Sadilo in Ohrid
Климе Садило е втор од левоФотографија: DW/M. Jovanoski

Во Охрид, во срцето на стариот град во Варош, по тесните улички има многу кафеани. Во нив, особено на празници, се слуша надалеку прочуената охридска староградска песна. Градските убавици: Деспина, Билјана, Антица, Фросина...  добиле по некоја песна создадена низ времето, преку кои се преточени нивните животни судбини, а народниот творец опеал и бројни бурни и убави настани кои го обележале животот на охриѓани. Денес тие песни ги пеат нови  музички тајфи-наследници како достојни чувари на традицијата на некогашните „Садиловци“ - „Охридски трубадури“ на покојниот Стојан Златаноски и ансамблот „Билјана“, предводен од исто така покојните Сотир Димитровски - Ѕингл и Кузман Поп Стефанија.

Милка СадиловаФотографија: DW/M. Jovanoski

Ќерката на Садило живее со спомените

Трагата по „Садиловци“ нѐ одведе во домот на Милка Садилова. По охридски обичај разговорот започна по послуженото слатко од цреши и чаша студена вода.

„И пред тајфата на татко ми Климе Садило во Охрид имало други тајфи, најпозната е тајфата на Ангеле Караѓуле", ни раскажува во својот дом единствената наследничка на Садило, од осумте негови деца, 82-годишната ќерка Милка. „Живеам и во денешницата, но повеќе во спомените. Постојано се сеќавам на мојот татко, на неговите другари од тајфата и со сѐ она што е поврзано со нивното свирење преку кое го  одржуваа духот меѓу народот во овој крај и во цела Македонија“, вели Милка. 

„Садиловци“ - самоуки музичари

Климе Садило свирел виолина со лева рака. Тој бил омилен не само меѓу охриѓани, туку и во опкружувањето, а во тајфата членувале и виолинистот Наум Курте, Паско Пепелко и Димче Карче свиреле на лаута, а повремено со нив бил и Кирил Кузманоски-Катиљ, виолина. Тоа бил првиот состав. Подоцна на местото на Карче дошол Мехмед Утчи, а во оркестарот го вклучиле и Ѓоре Чочег со дајре.

Ќемането сѐ уште не е во музејФотографија: DW/M. Jovanoski

Пее на неколку јазици, популарни на цел Балкан

„Татко ми беше прекрасен човек, многу питом и разбран и дадениот збор за него беше закон. Беше домаќин, од пет жици го хранеше целото семејството“, вели Милка и додава: „Настапуваа насекаде каде што ќе ги поканеа. На свадби, крштевки, на сунети и на други ритуали и поводи каде музиката беше неопходна. Во Охрид и Струга во струшките села најмногу, ама и во Скопје, Белград и Софија. Имаа голем репертоар од македонски, српски, бугарски, албански, влашки, турски песни. Татко ми имаше една голема песнарка која љубоморно ја чуваше. Ја имавме долго и не знам ни сама како и кога песнарката просто исчезна од дома“, вели Садилова. 

Нивната виртуозност и уникатност стигна до Бродвеј

Во една пригода во 1959 година „Садиловци“ ги слушнал српскиот поет Бранко Миљковиќ, кој воодушевен од нивниот начин на свирење ги нарекол „Охридски трубадури" и во нивна чест ја напишал „Баладата за  Охридските трубадури".

Садиловци и Бродвеј ги врзува оваа плочаФотографија: DW/M. Jovanoski

„Садиловци“ свиреле и за Божик, Водици и Велигден и на сите други слави. Омилена песна на Климе му била „Фросина“, а ги сакал и револуционерните песни. Во младоста поради нив над една година одлежал затвор во Битола во време на Турците. „Татко ми беше автор на музиката и текстот на многу песни и ора што ги изведуваа, на пример - 'Собарско оро' и 'Излези на пенџере Рисавѓи'“, кажува Милка. 

Неколку години пред тајфата да згасне, благодарение на човек од Јанковец, излегла лонг плеј плоча со „Садиловци“ и тоа на Бродовеј во Америка: „Музиката е снимена во Македонија и сега ми е спомен од татко ми. Тајфата подоцна сними уште една сингл плоча во Загреб, нејзе ја немам, а никогаш не стигнаа ни тантиемите од неа, иако се продадоа во големи тиражи", вели Милка.  

„Садиловци“ ги нема, Охрид уште не им се оддолжил

Виолината на Климе Садило е стара речиси два векаФотографија: DW/M. Jovanoski

Садило починал на 21 јуни 1965 година во Охрид. Друштво на Милка сега ѝ прават виолината од татко ѝ Климе, стара речиси два века, купена кога тој учел да свири во Битола, во познатото музичко семејство Лозанчеви и ќемането. Разочарано вели дека неколку години чека Заводот и Музеј од Охрид и Министерството за култура да одвојат средства и да ѝ ги откупат инструментите на кои местото им е во музеј, за да сведочат во иднина за богатото музичко минато на Охрид, но позитивен одговор уште не добила. Жали што во Охрид за „Садиловци“ нема ниту едно обележје во знак на почит и сеќавање на нив, иако со тоа што му го оставиле на Охрид - заслужуваат. 

Прескокни го блокот Тема на денот

Тема на денот

Прескокни го блокот Повеќе теми