Делегациите на Србија и на Косово заминуваат во Вашингтон на средба во Белата куќа во организација на американската администрација. Српскиот претседател Александар Вучиќ, вели дека очекува „нови идеи“ и „изненадувања“.
Реклама
Долго најавуваната средба на делегациите од Белград и Приштина најпосле би требало да се одржи во петок на 4 септември, со можно присуство и на американскиот претседател Доналд Трамп. По веќе едно откажување договорен е нов датум и веќе сега може да се каже дека станува збор за состанок околу кој во јавноста протекоа неверојатен број различни информации.
Додека околу бриселските средби нема премногу мистерија, претстојните вашингтонски разговори се следени со целосно различни очекувања од двете страни. Приштина американските средби ги претставува како случување на кои ќе следи меѓусебно признавање, додека Белград упорно се обидува да ги демантира таквите очекувања. Дека Америка можеби и се обидува навистина да понуди некое „конечно“ решение за проблемите на Косово смета и дел од српската опозиција, која тврди оти Вучиќ им ветил на страниците дека ќе потпише за независност на Косово, но оти тоа сепак не смее да го направи.
Прогнозите на претседателот на Србија се дека во Вашингтон можат да се очекуваат некои нови идеи, но и изненадувања, за Душан Јањиќ од Форумот за етнички односи, имаат основа пред сѐ поради фактот оти сѐ ќе се случува во Белата куќа. „Оваа иницијатива и започна од Доналд Трамп, кој во своите писма до Тачи и до Вучиќ покажа историски амбиции да се реши овој проблем. Сето тоа говори за силна политичка димензија на средбата. За Трамп сигурно тоа ќе биде можност поради неговиот начин на комуникација да каже дека тоа, како договорот меѓу Израел и Емиратите, е историско случување, оти се преминало во фаза на мир, и дека е постигнат голем успех, но и тоа не е ништо ново кога станува збор за сегашната американска администрација и американскиот претседател“, објаснува Јањиќ.
Меѓусебното признавање (не) е тема
Српската страна за време на изминатите денови предупреди дека во јавноста многу често се слуша оти во Америка ќе се разговара за меѓусебно признавање, и тоа повеќепати е демантирано од врвот на српската власт. Би можело да се каже дека тоа е некој вид притисок врз албанската страна на преговарачкиот процес, некои тоа гледаат и како провокација, бидејќи како што истакнува премиерот на Косово, Авдулах Хоти, „на кој било состанок кој сум го имал или ќе го имам со претставниците на Србија, взаемното признавање е единствена тема“.
„Заемното признавање е навистина американска политика и тоа сме го слушнале веќе многу пати. Тоа е став и на некои дргуги западни земји кои го признаа Косово - и тие би сакале Србија да им го олесни проблемот со меѓусебното признавање со Косово“, вели Јањиќ.
Србија и Косово: 15 погледи на „внатрешниот дијалог“
Уставот на Србија вели: „Покраината Косово и Метохија е составен дел на територијата на Србија...“ Уставната рамка главно ја игнорира политичката стварност. Уличните призори зборуваат за расположението во земјата.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Српскиот „ѕид на плачот“
Српските граѓани веќе навикнаа на тоа зградата на парламентот да се порабува со лица на загинати и грабнати луѓе во „Вториот косовски бој“. Овој жичен ѕид е отстрануван повеќепати, но тој повторно се појавува како обвинување на сметка на Западот и албанските герилци.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Лицата обвинуваат
Лицата на киднапирани Срби од 1989/1999 година служат како главен аргумент за обвинувања на сметка на Северноатлантскиот Сојуз и Европската Унија.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Меѓу Косово и Крим
Моден детал со политички некоректна русофилска формула на белградската пешачка зона. Туристите од Запад радо го купуваат бизарниот сувенир.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Руска алтернатива
Борис Тадиќ во предизборната кампања во 2008 година го ифрли слоганот „И Косово и Европа“. Овој графит одговара на очекуван начин.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Таблоидите србуваат
Острите политички пароли на ѕидовите можеби станаа поретки затоа што сѐ повеќе врескаат насловите на таблоидните печатени производи.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Браќата Шпанци
Шпанскиот е популарен во Белград. Не толку во училиштата за странски јазици, колку во „Немањина“ улица, во близина на Министерството за надворешни работи.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Срце и аритмии
Додека еден белграѓанин се обидува да пронајде нешто корисно во отпадот, од ѕидот го бодри позната крилатица.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Кој не е со нас е против нас
Фудбалскиот сојуз на Србија попусто се бунеше против одлуката на УЕФА од мај 2016-та за прием на Косово како полноправна членка. Одлуката е конечна од почетокот на 2017-та.
Фотографија: DW/D. Dedovic
ЕУ како империја
Космет всушност е кратенка (Косово и Метохија). Во зборот „Евробска“ се сокрила придавката „робска“.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Вдахновение во премин
Плод на патриотско-поетско вдахновение на ѕидот на премин меѓу главната и една споредна улица во Лексовац.
Фотографија: DW/D. Dedovic
На КиМ со благослов
Дел од уличните призори во градовите се и повиците за обиколка на манастирите и на српските општини на Косово, со благослов на црковните власти.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Римување, некому стравување
Опомена за српската политичка елита, доколку некој случајно помислува на некаков вид признавање на косовската независност.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Урнатини кои опоменуваат
Своевиден споменик кој со својата наказност во градскиот пејсаж потсетува на бомбите кои во 1999 година ги испрати НАТО.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Албанци кои се сакаат
Актерската легенда Беким Фехиу од 2010 година (кога си го одзеде животот) не е меѓу живите белграѓани, но неговата книга и натаму е хит во излозите на белградските книжарници.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Трунка надеж
Повеќето графити на улиците сепак се тематски надвор од „внатрешниот дијалог“. Можеби најрадикалните пароли се преселени на социјалните мрежи.
Фотографија: DW/D. Dedovic
15 фотографии1 | 15
Наим Лео Бешири, директор на Институтот за европски работи, забележува дека ни Белград во таа смисла не бил секогаш доследен. „Белград зборуваше оти нема да има политички дијалог туку дека само се преговара за технички решенија. Ќе се сложиме оти техничките решенија се завршени во 2013 година со потпишување на Бриселскиот договор. Оттогаш сме во политички дијалог и постојано всушност зборуваме за модалитетите на директно или индиректно признавање“, вели Бешири.
Тивок дипломатски конфликт
Американските средби повторно го изнесоа во преден план тивкиот дипломатски конфликт меѓу САД и Европската унија околу косовскиот процес. Американската администрација се обидува да ја преземе иницијативата и можните ловорики во случај да постигне некој поголем успех во тој процес. Соговорниците на ДВ проценуваат дека ЕУ е на некој начин самата виновна за тековната американска офанзива:
„Во времето на Федерика Могерини, ЕУ дозволи овие разговори воопшто да не се одржуваат, а од 2016 година тие само се фингираат. Скоро 20 месеци немавме ниту една средба меѓу двете страни, имавме казнени царини што го прекинаа најважниот пробив од Бриселскиот договор - слободата на трговијата. Ричард Гренел и одржа лекција на ЕУ како можат да се решаваат проблемите, неговата методологија се покажа како поуспешна, а ЕУ и Мирослав Лајчак покажаа дека не научиле ништо од лошото искуство на Могерини “, истакна Душан Јањиќ.
Интервенцијата на НАТО во Србија, 20 години потоа
Бомбардирање на НАТО на Југославија (Србија и Црна Гора) во 1999 година му стави крај на насилството врз косовските Албанци. Но и 20 години подоцна, нападите извршени без одобрение на ОН, остануваат контроверзни
Фотографија: picture-alliance/dpa
Траги од војната
Косовскиот конфликт се интензивираше во втората половина на 1990-те. Десетици илјади луѓе беа раселени. Кога сите напори да се постигне мир во регионот пропаднаа, НАТО започна воздушни напади врз воени и стратешки цели во Србија на 24 март 1999 година. По 11 недели, српскиот претседател Слободан Милошевиќ капитулираше.
Фотографија: Eric Feferberg/AFP/GettyImages
Неуспех на ненасилниот отпор
Состојбата во Косово почна да зоврива уште на почетокот на 1980-те кога Албанците почнаа да бараат поголеми права. Состојбата ескалираше во 1990 а со неа и српската репресија врз населението. Ибрахим Ругова, кој го предводеше ненасилното движење од 1989 година се обидуваше да го убеди Слободан Милошевиќ да го смени курсот- но попусто.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Герилска војна
Кон средината на 1990-те се формираше вооружен отпор, а самопрогласената Ослободителна војска на Косово (УЧК) започна брутална герилска војна. ОВК започна напади против Срби, но и Албанци кои ги сметаше за соработници. Србија возврати со палење куќи и уништување бизниси. Насилството ескалираше.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Систематско исфрлање
Војната стана исклучително брутална, а српските сили ги засилија нападите врз цивилното население во обид да ја уништат УЧК и нивната мрежа на поддржувачи. Илјадници луѓе побараа прибежиште во околните планини и шуми. Подоцна, откако почнаа НАТО нападите, дојде и до масовно етничко чистење. Стотици илјади луѓе ја напуштија земјата, а честопати им беа одземани и сите лични документи.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Последен обид за договор
Во февруари 1999, САД, Велика Британија, Франција Русија и Германија ги повикаа двете страни во Рамбује, Франција. Преговорите пропаднаа откако обете страни, и официјален Белград и Приштина, останаа тврдо на своите позиции. Србија го одби и предлогот за автономија на Косово, иако истиот не им беше по волја ниту на косовските Албанци.
Фотографија: picture-alliance/dpa
„Хуманитарна интервенција“
На 24 март 1999 година, НАТО започна со напади врз воени и стратешки цели во Србија и Косово. Германија исто така учествуваше во бомбардирањето. „Операцијата Здружени сили“ беше прва во 50-годишната историја на НАТО и беше изведена без одобрение на Советот за безбедност на ОН. Русија остро ја критикуваше интервенцијата.
Фотографија: U.S. Navy/Getty Images
Уништена инфраструктура
Освен воени цели, НАТО бомбардираше патишта, железници и мостови. Во тие 79 дена, сојузничките сили извршија 37 илјади летови над Србија, а врз земјата беа фрлени над 20 илјади бомби и ракети. Според српски извори, убиени беа над 2.500 цивили, а според меѓународни околу 500 луѓе. НАТО истите ги нарекуваше „колатерална штета“.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Отровен облак над Панчево
Индустријата исто така беше цел на напади. Во Панчево, во близина на Белград, бомбите на НАТО ја погодија хемиската фабрика. Огромни количества хемиски супстанци се излеаја во водата и почвата, доведувајќи во опасност илјадници цивили. Србија го обвини НАТО дека користи бомби со осиромашен ураниум, како и забранети касетни бомби.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Напад врз пропагандната машина
Целта на нападот врз зградата на РТС беше да се уништи пропагандната машинерија на Слободан Милошевиќ. Но во него страдаа невини цивили и новинари. Контроверзниот напад остави дамка врз кампањата на НАТО, иако српските власти биле предупредени за него, но не сториле ништо за да ги заштитат вработените. 16 луѓе загинаа во нападот.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Ужасната цена на војната
На почетокот на јуни, Милошевиќ сигнализираше дека може да се предаде. НАТО ги прекина нападите на 19 јуни, а Србија потпиша капитулација во Куманово. Крајниот цех на војната: илјадници мртви и 860 илјади бегалци. Српската економија и голем дел од инфраструктурата беа уништени. Косово беше ставено под администрација на ОН, а српските сили го напуштија.
Фотографија: picture-alliance/dpa
10 фотографии1 | 10
Слично размислува и Наим Лео Бешири: „Неспособноста на Федерика Могерини, всушност на Советот на ЕУ, да го забрза дијалогот меѓу Белград и Приштина, создаде вакуум што го искористија САД. За Брисел ќе биде тешко ако САД успеат да одвојат и имплементираат драстично поголема сума пари. Автопатот Ниш-Приштина, Берлинскиот процес го вети уште пред шест години. Значи, бавната европска бирократија во комбинација со неспособна локална администрација и корупцијата на високо ниво спречува остварување наа договореното и сите го губат трпението. Сепак, и покрај сè, мислам дека на Србија поприроден партнер во решавањето на политичкиот проблем и` е ЕУ “, заклучува директорот на Институтот за европски прашања.