Очекувањата се парламентот што поскоро да биде конституиран. Минатиот одбележа неславен рекорд: процесот траеше 152 дена, а беше одбележан со „крвавиот 27-ми април“
Реклама
Денеска во 12 часот ќе се отворат вратите за десетиот парламентарен состав од осамостојувањето на земјата. Каква е неговата „лична карта“? На предвремените парламентарни избори одржани на 15-ти јули, Коалицијата на СДСМ освои 46 пратенички мандати, ВМРО-ДПМНЕ 44, ДУИ 15, коалицијата на Алијанса на Албанците и Алтернатива 12, Левица два и еден ДПА.
Просечната возраст на новоизбраните 120 пратеници е 45 години. Во собраниските клупи ќе седнат 77 пратеници и 43 пратенички, што покажува дека не е намален родовиот јаз и дека дел од партиите не го надминаа законскиот минимум според кој на кандидатските листи мора да има една третина жени. За илустрација, во претходниот состав на парламентот имаше 45 пратенички.
Во однос на возраста, 16 од новите пратеници имаат помеѓу 23 и 35 години. Најмлада пратеничка е 23- годишната Артина Ќазими студентка од гостиварски Добри Дол, која доаѓа од редовите на коалицијата Алијанса на Албанците и Алтернатива, а 72 години имаат нејзините највозрасни колеги - Стојан Миланов од коалицијата на ВМРО-ДПМНЕ и Илија Николовски од коалицијата на СДСМ.
Гласање во време на пандемија
Гласањето на парламентарните избори во Северна Македонија започна, а први се изјаснуваат позитивните на Ковид-19 и оние во изолација. Во вторник ќе гласаат болните, изнемоштените и притворените, а в среда сите останати.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Патувачка гласачка кутија
Први гласаат граѓаните позитивни на Ковид-19 и оние кои се наоѓаат во изолација. Вкупно 706 лица се пријавиле во ДИК, а ги опслужуваат 54 избирачки одбори во кои има и медицински лица. Членовите на одборите одат во домовите на болните со посебни протоколи за заштита како што можете да видите и на фотографијата. Сите носат мантил, ракавици, заштитна маска, визир, очила и средство за дезинфекција.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Патот до гласачката кутија
Ширум државата в среда ќе бидат отворени 3.480 избирачки места, а право на глас имаат нешто над 1,8 милиони граѓани. Процедурата на гласањето овојпат во многу нешта ќе се разликува од вообичаената во „старата“ нормалност: контрола и задолжително носење маска, доколку е неопходно и чекање ред пред гласачкото место, а во самата просторија- посебен протокол- додека ливчето да стигне до кутијата.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Контрола пред гласање
Пред влезот на секое гласачко место ќе стојат полицајци чија главна задача е да обезбедат дека секој граѓанин влегува во просторијата со маска и го почитува протоколот. Влез без маска на устата и носот не е дозволен, и истата мора да се носи во текот на целиот процес, се до напуштањето на објектот.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Колку паравани- толку гласачи
По влегувањето во објектот, во зависност од околностите, можно е да треба да се причека пред влезот во гласачката просторија. Тоа е наложено со цел да се избегнуваат турканици на мал простор во собата за гласање. Во просториите ќе се пропуштаат онолку гласачи колку што има паравани за гласање.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Следете ја процедурата
Внатрешноста на просториите за гласање е одбележана со маркери за одржување дистанца. Таму следува традиционалната проверка со УВ лампа, предавање на личната карта од пропишаната дистанца, кусо симнување на маската заради идентификација, земање на гласачкото ливче и прскање со спреј на палецот.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Побезбедно од одење во маркет
Се што ви останува по земањето на гласачкото ливче е да го заокружите својот избор на него и да го уфрлите во гласачката кутија. На заминување не ја заборавајте својата лична карта и носете ја заштитната маска, најмалку, до напуштањето на објектот. Здравствените власти и епидемиолозите уверуваат дека гласањето ќе биде безбедно за сите и дека ризикот е помал одошто одење во маркет.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
6 фотографии1 | 6
Новиот состав на парламентот може да се смета за прилично „подновен“ со оглед дека има само 28 пратеници од стариот состав.
Оваа констелација нема да остане иста, бидејќи по формирањето на Владата дел од пратениците од законодавната ќе се преселат во извршната власт. Пратениците Али Ахмети, Мендух Тачи и Иван Стоилковиќ ќе го почнат седмиот мандат во Собранието.
Партиите воздржани за плановите
Денешната конститутивна седница, која ќе се одржи под посебни протоколи за заштита од Ковид -19, има има четири точки на дневниот ред: Избор на претседател и членови на Верификационата комисија на Собранието; верификација на мандатите на пратениците; избор на претседател, заменик на претседателот, членови и нивни заменици во собраниската Комисија за прашања за изборите и именувањата; и избор на претседател на Собранието.
Но, денеска е тешко да се очекува избор на претседател на Собранието, со оглед дека таа функција е дел од политичкиот договор меѓу партиите што ќе обезбедат мнозинство за формирање на влада. Тој процес на разговори формално ќе започне од денеска, а партиите вешто ги кријат адутите со кои се надеваат дека ќе стигнат до таа цел.
Како функционира Собранието?
Собранието е носител на законодавната власт во Македонија, а една од основните задачи на собранискиот состав е донесувањето на законите.
Фотографија: Petr Stojanovski
Законодавна власт
Носител на законодавната власт во Македонија е Собранието. Пратениците кои го сочинуваат се избираат на општи и непосредни парламентарни избори и нивниот број може да биде од 120 до 140, но од првите избори досега, нивниот број е 120. Пратениците во Собранието се избираат со мандат од 4 години. Предвремено распуштање пред истекот на мандатот е можно доколку мнозинството пратеници гласаат за тоа.
Фотографија: Petr Stojanovski
Постојано заседание
Собранието е во постојано заседание и по конституирањето на пратеничкиот состав претседателот само ги известува пратениците за терминот и дневниот ред на седниците. Пратениците ја извршуваат својата функција преку учеството во пленарните седници и седниците на собраниските тела. Собраниските комисии немаат право да донесуваат одлуки, туку само да даваат мислења и предлози.
Фотографија: MIA
Надлежности
Надлежностите на Собранието и основните правила за неговото функционирање, се дадени во Уставот. Затоа тоа што не постои Закон за Собрание, деталите околу постапката за неговата работа и неговите тела се регулирани со Деловникот за работа на Собранието.
Фотографија: MAKFAX
Како се носат законите?
Една од главните задачи на Собранието е носењето на закони. Законите ги претставуваат правилата во општеството и со нив на граѓаните им се гарантира некое право, им се забранува некое поведение, или им се наредува да постапуваат на одреден начин. Во зависност од видот на законите, тие можат да се донесат со просто, апсолутно, двотретинско (квалификувано) или двојно мнозинство.
Фотографија: Petr Stojanovski
Просто мнозинство
За законите кои се донесуваат со просто мнозинство потребно е позитивно да се изјаснат мнозинството од присутните пратеници во Собранието, но најмалку една третина од вкупниот број на пратеници, односно најмалку 41.
Фотографија: Petr Stojanovski
Апсолутно мнозинство
За да се донесе закон за кој е потребно апсолутно мнозинство, потребна е поддршка од страна на мнозинството од вкупниот број на пратеници во Собранието, односно најмалку 61 пратеници.
Фотографија: Petr Stojanovski
Двотретинско (квалификувано) мнозинство
Двотретинско или квалификувано значи дека за одреден закон е потребно позитивно да се изјаснат две третини од вкупниот број пратеници во Собранието. Ова значи дека законот е донесен кога за неговото донесување гласале 80 пратеници.
Фотографија: MIA
Двојно мнозинство
Двојно мнозинство е потребно за законите што се однесуваат на правата на заедниците (употреба на јазици, лични документи, употреба на симболи и сл.), Собранието одлучува со мнозинство гласови, при што е потребно да се изјасни и мнозинството од пратениците што припаѓаат на заедниците што не се мнозинство во Република Македонија, т.н. Бадентерово мнозинство.
Фотографија: Petr Stojanovski
Дефинирани со Уставот
Во Уставот на Република Македонија се точно прецизирани законите за кои се бара двотретинско мнозинство. Тоа се: Законот за грб, знаме и химна; Законот за организација на органите на државната управа; Законот за судови; Законот за локална самоуправа; Законот за одбрана и законите за судски постапки.
Фотографија: AFP/Getty Images/R. Atanasovski
9 фотографии1 | 9
Претседателот Стево Пендаровски според Уставот е должен во рок од 10 дена од конституирањето на законодавниот дом, мандатот за состав на Владата да го довери на кандидатот на партијата или партиите кои имаат мнозинство во Собранието. Мандатарот потоа има рок од 20 дена да формира влада. Пендаровски завчера изрази очекување што е можно побрзо да се конституираат новото Собрание и новата влада.
Било, да не се повтори
Такви се и очекувањата на демократската јавност, имајќи ги предвид лузните во општеството од епизодите при конституирањето на претходниот состав на парламентот. Конститутивната седница беше започната и прекината на 30-ти декември 2016 година, и практично започна на крајот од март, имаше 21 продолжение и заврши дури на 31-ви мај 2017 година.
Сведоштва за „крвавиот четврток“ во македонскиот парламент
Невидени хаотични слики: Откако мнозинството пратеници го избра пратеникот на ДУИ Талат Џафери за претседател на Собранието, на противење на пратениците од ВМРО ДПМНЕ, во законодавниот дом упадна толпа насилни луѓе.
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
Навала пред вратите на Парламентот
По изборот на Талат Џафери за нов претседател на Парламентот, од иницијативата „За заедничка Македонија“ ги повикаа граѓаните да излезат уште помасовно на протест, со цел да ја спасат државата од, како што истакнаа, влегување во сценарио од кое нема враќање назад. Толпата почна да притиска кон вратите на Собранието за да влезе во него.
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
Слабо присуство на полицијата
Неколку големи групи граѓани влегоа во парламентарната зграда, во пленарната сала, во фоајето и во други простории на парламентот, откако полицијата не го спречи првиот бран од граѓани кои протестираа против изборот на нов претседател на Собранието.
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
Незапирливо „заземање“ на Парламентот
Меѓу оние кои упаднаа имаше и маскирани лица со качулки, кои фрлаа столици во собраниските простории и медиумска опрема.
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
„За заедничка Македонија“ во Собранието
Во закондавниот дом завладеа хаос. Тука беа организаторите на иницијативата „За заедничка Македонија“, тука беа и министри и пратеници на ВМРО-ДПМНЕ.
Фотографија: picture-alliance/dpa/B. Grdanoski
Знамиња и песни
Дел демонстранти ја „зазедоа“ и Пленарната собраниска сала, каде што пееја песни и вееја знамиња.
Фотографија: picture-alliance/abaca/B. Ademi
Напади врз пратениците на СДСМ
Демонстранти навлегоа и во прес-центарот, каде што беа пратениците на СДСМ и ДУИ и почнаа да ги тепаат со столови и со сè што ќе им дојде до рака. Крвнички напаѓани беа Зоран Заев, Дамјан Манчевски, Максим Димитриевски, Радмила Шеќеринска, Хари Локвенец, Зијадин Села. Полиција немаше.
Фотографија: picture-alliance/abaca/N. Batev
Полицијата се „разбуди“
По повеќе од еден час по почетокот на инцидентите, полицајци влегоа во Собранието и се обидоа да ги извлечат пратениците од прес-центарот, но беа избркани од толпата што ги држеше како заложници. Толпата се забарикадира во прес-центарот.
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
Евакуација на повредените пратеници
Некаде пред 22 часот дојдоа и специјалци, па почнаа да се обидуваат да ги вадат повредените од забарикадираниот прес-центар.
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
Извлечени пратениците
Кратко пред полноќ пратениците од парламентарното мнозинство беа извлечени од Собранието, а пред него и понатаму останаа насобраните демонстранти.
Вкупно стотина лица се повредени, од кои четворица се пратеници. Целото Собрание е демолирано, тврдат новинари, од кои дел исто така беа напаѓани.
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
Шатори пред Собранието
Припадници на движењето „За заедничка Македонија“, кое ги предводи демонстрациите, кои синоќа прераснаа во безредија и насилство, поставија шатори пред Собранието и најавија дека ќе останат таму „колку што е потребно“, за да ја „одбранат Македонија“.
Фотографија: (c) DW/Kostadin Delimitov
10 фотографии1 | 10
Покрај фактот што тој процес траеше 152 дена и стана најдолгата конститутивна седница во историјата на парламентот, Собранието го доживеа и „крвавиот 27-ми април“, денот кога беше извршен насилен упад во Собранието по изборот на Талат Џафери за негов претседател. Таа конститиутивна седница заврши дури на 31-ви мај со изборот на Комисијата за избори и именувања, и продолжи со избор на новата Влада.