Амбасадорите на земјите членки на НАТО денеска го потпишаа Протоколот за пристапување на Република Северна Македонија во Алијансата. Генералниот секретар Јенс Столтенберг оцени дека се работи за историски ден
Реклама
„Чекавме на вас долго време. Долго дававте поддршка кон мисиите на НАТО, (...) соработуваме заедно и на реформите кои ве подготуваа да станете 30 членка“, порача генералниот секретар на НАТО Јенс Столтенберг на церемонијата на потпишувањето на Протоколот за членство на Македонија.
„Ова не беше лесен пат. Имаше предизвици и тешки компромиси, но вашата посветеност донесе напредок“, рече Столтенберг.
Тој им оддаде признание на премиерите Зоран Заев и Алексис Ципрас за „покажаната голема храброст при решавањето на спорот за името“. Влезот на Северна Македонија во НАТО дава витален придонес кон регионалната стабилност и безбедност, рече генералниот секретар на Алијансата.
Македонија е сега на чекор до полноправно членство во НАТО. Во текот на следните месеци, Протоколот треба да го ратификуваат парламентите на 29 земји членки на НАТО. Прва тоа ќе го стори Грција до крајот на неделава. Дотогаш, македонските државни претставници ќе учествуваат на состаноците на НАТО како набљудувачи.
Шефот на македонската дипломатија Никола Димитров во обраќањето пред амбасадорите рече дека е многу емотивен и дека е многу среќен што ја има честа да ја претставува земјата на историскиот настан.
„Во следните денови конечно ќе го решиме последниот спор што го имаме со еден наш сосед“, рече Димитров, алудирајќи на заокружувањето на Преспанскиот договор со потпишувањето на Протоколот во грчкиот парламент.
„Ќе играме улога која може да биде многу смирувачка во еден регион кој се уште се соочува со џебови на несигурност“, рече Димитров.
И Столтенберг и Димитров изразија надеж дека процесот на ратификација на Протоколот во националните парламенти ќе се одвива брзо. Проценките се дека ќе бидат потребни најмалку девет месеци до полноправното членство на Северна Македонија во Алијансата.
Договор за решавање на спорот за името
Договорот за решавање на спорот за името меѓу Македонија и Грција беше потпишан на 17 јуни 2018. Тој би требало да му стави крај на спорот кој трае четврт век. Но, до неговото конечно спроведување има уште работа.
Договорот за решавање на спорот за името во Псарадес, на грчката страна од Преспанското Езеро, го потпишаа министрите за надворешни работи Никола Димитров и Никос Коѕијас. „Горди сме затоа што избравме решение што нѐ обединува“, оцени македонскиот премиер Заев. Неговиот грчки колега Ципрас рече: „Овде сме да ги залечиме раните што ги остави времето, да отвориме пат за мир, братство и пораст“.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Роденден
Потпис на договорот стави и долгогодишниот посредник на Обединетите Нации во спорот за името, Метју Нимиц. Потпишувањето се падна токму на неговиот 79-ти роденден. „На членовите на моето семејството им реков дека не сакам подароци за овој роденден, зашто двајца премиери ќе ми дадат еден голем подарок“, рече Нимиц на церемонијата во Псарадес.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Вратоврска
Кога по потпишувањето на договорот требаше да се направи семејна фотографија од настанот, македонскиот премиер Зоран Заев, веројатно не сакајќи да се разликува од Алексис Ципрас, кој е познат по тоа што не носи вратоврски, ја извади својата црвена вратоврска и му ја подари на својот грчки колега. Тоа беше поздравено со широки насмевки и громогласен аплауз од присутните.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Договорот зачинет со македонска храна и вино
Официјалната средба по потпишувањето во Псарадес се префрли на македонскиот брег на Преспанското Езеро. Двете делегации до Отешево стигнаа по воден пат, со чамци. Во Отешево се водеа билатерални разговори и имаше свечен ручек. На заедничкиот ручек присуствуваа и претставниците на Европската Унија и Обединетите Нации – Федерика Могерини, Јоханес Хан, Метју Нимиц и Розмари Ди Карло.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Протести во Скопје
Потпишувањето на договорот за решавање на спорот за името предизвика протести во Македонија. Демонстрантите пред Собранието на 17.06.2018 се судрија со полицијата. Во безредијата имаше повредени и приведени лица. Според полициски наводи, има неколку повредени полицајци, како и над 25 уапсени учесници на протестите. Официјален организатор на протестите нема.
Во Грција исто така се протестира. Противниците на договорот за решавање на спорот за името во Атина за време на расправата за доверба на владата на Ципрас се судрија со полицијата пред парламентарната зграда (фото: 16.06.2018). Полицијата мораше да употреби солзавец за да ја разбие толпата која се обиде да влезе во парламентарната зграда. Владата го преживеа гласањето.
Фотографија: Reuters/C. Baltas
Уште многу работа
Ставањето потпис на Конечната спогодба за решавање на спорот за името е само еден од чекорите кои следуваат во наредните месеци до конечно решение. Следува ратификација во македонското Собрание, референдум на кој македонските граѓани ќе се изјаснат за договорот, а потоа и ратификација во грчкиот парламент.