СЈО: Таргет на УБК биле сите, освен Никола Груевски
БГ
18 ноември 2016
Специјалното јавно обвинителство во рамките на случајот „Таргет“ утврди дека севкупното незаконско прислушување во периодот од 2008 до 2015 година го вршела Управата за безбедност и контраразузнавање
Реклама
Специјалното јавно обвинителство има докази дека илјадници луѓе биле незаконски следени во периодот од 2008 до 2015 година од страна на Управата за безбедност и контраразузнавање. Вкупно десет лица, дел од кои поранешни високи функционери, а дел од пониските ешалони, се осомничени дека го организирале и го координарале незаконското прислушување. Сите се сомничат за кривично дело злоупотреба на службена положба и овластување. Двајцата првоосомничени, првиот поранешен раководител, а вториот- негов заменик, практично ја диригарале целата операција на незаконско прислушување, а честопати и самите додавале телефонски броеви за кои немале судски налог и ги слушале разговорите на политичари, бизнисмени, новинари и други лица.
„Преку системите за следење на комуникациите од 2008 до 2015 незаконски била следена комуникација на најмалку 4.286 телефонски броеви без издадени судски наредби“, рече обвинителката Фатиме Фетаи. Се следело и пред да се издаде наредба и по нејзиното завршување, а такви случаи, според СЈО, има најмалку 1.541.
Вкупниот број на телефонски броеви кои биле следени во истиот период е над 20 илјади, и во него се вклучени и броеви на лица кои не биле цел на незаконско следење туку разговарале со следените лица.
Прислушувана речиси целата Влада
Обвинителката Ленче Ристоска соопшти дека меѓу следените, на удар особено биле и тогаш актуелни министри и функционери од владејачките ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ. Па така, телефонот на поранешната министерка за внатрешни работи Гордана Јанкулоска бил незаконски прислушуван повеќе од 700 денови. Трите телефони на поранешниот министер за транспорт, Миле Јанакиески над 800 денови, телефонот на Али Ахмети бил прислушуван повеќе од 1.000 денови, на Мендух Тачи- над 1.200 денови, на Муса Џафери исто така.
Единствено не бил следен телефонот на поранешниот премиер и лидер на ВМРО-ДПМНЕ Никола Груевски.
Прислушувани биле и телефони на бизнисмени, на пример Хари Костов бил незаконски следен најмалку 732 дена. Новинарите Борјан Јовановски, Мери Јордановска и Горан Михајловски биле незаконски прислушувани со години и тие веќе најавиле дека ќе поднесат барање за оштета.
Од кажаното на прес-конференцијата произлегува дека поранешниот раководител на УБК многу често на своја рака и без судски налог внесувал телефонски броеви во системот за прислушување и ги слушал нивните разговори.
„Првоосомничениот кој бил на раководна позиција, иако немал право, слушал телефонски разговори за кои не биле издадени истражни мерки, а давал и наредби за внесување телефонски броеви за лица кои биле во блиски односи со него, како и на политичари, бизнисмени и други лица“, рече Фетаи. Во делата му помагал второосомничениот, кој освен што учествувал во организацијата бил запознаен и со сите кориснички имиња и лозинки за користење на системот.
Прислушувањето продолжило и во 2016
Незаконското следење на комуникацијата продолжила и по објавувањето на аферата со прислушувањето од страна на лидерот на опозицијата Зоран Заев, но и во текот на 2016 година, велат од СЈО.
Од СЈО соопштија и како доказите за незаконското прислушување стигнале до рацете на лидерот на СДСМ, Зоран Заев. Лице кое било вработено во УБК и кое било сведок на незаконското прислушување ги евидентирало сите такви случаи, а доказите ги предало на друго лице- исто така вработено во УБК, и тоа лице потоа му ги предало доказите на Заев.
Сите истраги на македонското СЈО
Таргет, Титаник, Тортура, ТНТ, Транспортер, Тврдина, Трезор, Топлик, Тендери, Тарифа и Тенк се 11-те случаи кои досега ги отвори СЈО. Осомничени или обвинети се многу актуелни и поранешни државни и локални функционери.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Катица Јанева
Катица Јанева беше избрана за Специјален Јавен обвинител на 15 септември 2015 година од страна на Советот на јавните обвинители, а нејзиниот тим се комплетираше со уште 12 обвинители на 4 ноември лани. Нејзиниот избор беше дел од Договорот од Пржино за што согласност дадоа сите лидери на политички партии и големо мнозинство пратеници во Собранието.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Од шионажа до злосторничко здружување
Заклучно со март годинава, во првиот шестмесечен период од работењето, СЈО отворило вкупно 30 предмети против 80 лица. Кривичните дела кои им се ставаат на товар на осомничените и обвинетите се движат од Повреда на избирачко право, Злоупотреба на службена положба до Насилство, Шпионажа и Злосторничко здружување.
Фотографија: MIA
Обработка на прислушуваните материјали
Во септември годинава, СЈО го претстави и вториот шестмесечен извештај за својата работа. Во меѓувреме, ова обвинителство брои 74 вработени. Во тој период, обвинителите преслушале и обработиле 55.240 аудио фајлови, односно 12 проценти од вкупно добиените прислушкувани материјали.
Фотографија: picture-alliance/dpa/C. Charisius
Насилство и фалсификат
Паралелно со поднесениот втор Извештај за својата работа, СЈО ги обелодени и првите две обвиненија. Во првиот предмет, обвинети се седум лица - службеници на УБК кои го уништиле доказниот материјал за неовластеното прислушување. Во вториот, обвинети се 14 лица кои го поттикнувале или извршиле насилство при протестите пред општина Центар во јуни 2013 година. Меѓу нив е и експремиерот Груевски.
Фотографија: Getty Images/AFP/R. Atanasovski
Меѓународна поддршка
СЈО во меѓувреме добива отворена поддршка од претставниците на меѓународната заедница. Шефот на германската дипломатија Франк-Валтер Штајнмајер на 1 септември годинава порача дека е важно „СЈО да може непречено да продолжи со својата работа за разјаснување на обвинувањата за злоупотреба на моќта, за повторно да се засили довербата на македонското население во демократските институции на земјата“.
Фотографија: Reuters/I. Kalnins
Титаник- број 1.
Во февруари 2016, СЈО го обзнани својот прв случај, за изборни измами за кои постои сомнеж дека ги извршувала група која ја предводеле ексминистерката Јанкулоска, ексминистерот за транспорт Јанакиески и секретарот на Владата, Божиновски. Осомничени се за криминализација на изборниот процес со незаконско издавање лични карти и вметнување во избирачкиот список на лица, како и насилство, поткуп...
Фотографија: Petr Stojanovski
ТНТ- Како се уриваше Космос
Во април 2016 година беше отворен случајот за незаконското уривање на комлексот „Космос“ на бизнисменот Фијат Цаноски. Иако првично не беа опфатени во истражната постапка, поради аболицијата од претседателот Ѓорге Иванов, осомничени во случајот „ТНТ“ се и експремиерот Груевски, ексминистерот за транспорт и врски, Миле Јанакиески, и актуелниот градоначалник на општина Гази Баба, Тони Трајковски.
Фотографија: Petr Stojanovski
Транспортер- Битола како Токио
Случајот во април 2016, обвинителката Фатиме Фетаи го најави како „веројатно најскапиот превоз за ученици во светот“, кој го плаќал градот Битола. Градоначалникот на Битола Владимир Талески и претседателот на комисијата за јавни набавки на општината, според СЈО, нанеле штета на буџетот од околу 360.000 евра. На Талески му беше одреден и домашен притвор, но во меѓувреме е пуштен на слобода.
Фотографија: DW/Z.Purkovic
Тврдина- уништување на доказите
Во предметот Тврдина кој на јавноста и беше претставен во март 2016 година, осомничени се двајца началници на УБК и ексминистерката за внатрешни работи Гордана Јанкулоска. Тие во 2015 година противзаконски уништиле системи за следење на комуникации, при што е нанесена штета на државата во висина од околу 10 милиони евра. Истите системи претходно биле користени за незаконско следење и прислушкување
Фотографија: MIA
Тортура- изживувањето врз Љубе Бошкоски
На 28 март 2016, СЈО објави дека започнува нова истрага под името „Тортура“, која се однесува на апсењето на лидерот на партијата Обединети за Македонија и поранешен министер за внатрешни работи Љубе Бошковски. Поднесени се кривични пријави против седум лица, меѓу нив шестмина припадници на полициската единица Алфи, а како првоосомничен е тогашниот директор на УБК Сашо Мијалков.
Фотографија: DW/P. Stojanov
Трезор- Финзи и УБК
„Трезор“ е кодното име на последниот предмет на СЈО, и прв што се однесува на економски криминал, а произлегува од незаконското следење на комуникациите. Како што рече обвинителката Фатиме Фетаи, предметот се однесува на груба злоупотреба на средствата од буџетот на Република Македонија од страна на три раководни лица во УБК и едно раководно лице во Министерството за внатрешни работи.
Фотографија: picture-alliance/dpa
„Топлик“ и „Тендери“
Во предметот „Топлик“ се осомничени шест лица, кои преку злоупотреба на службената должност и кршење Законот за јавни набавки сториле кривични дела со кои го оштетиле буџетот во висина од 1 милион и 44.000 евра. Во „Тендери“ првоосомничено е раководно лице од Министерството за култура, поради фаворизирање на компанијата „Бетон - Штип“ при изградбата на Музејот на македонската борба.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
„Таргет“- масовно прислушување
СЈО соопшти дека илјадници луѓе биле незаконски следени во периодот од 2008 до 2015 година од страна на Управата за безбедност и контраразузнавање. Вкупно десет лица, дел од кои поранешни високи функционери се осомничени дека го организирале и го координарале незаконското прислушување. Незаконски била следена комуникација на најмалку 4.286 телефонски броеви без судски наредби
Фотографија: picture-alliance/dpa/J. Pape
„Тенк“ и „Тарифа“
СЈО сомничи седум лица дека ја злоупотребиле службената положба во случајот „Тарифа“ кој се однесува на постапка за јавна набавка на софтвер за потребите на АД ЕЛЕМ. Истрага е отворена и против две лица кои учествувале во набавката на службениот „Мерцедес“ на екс-премиерот Никола Груевски кој државниот буџет го чинеше 572 илјади евра.