Нападите го разоткрија привидниот мир во Шри Ланка
Шамил Шамс
22 април 2019
Со победата врз тамилските сепаратисти во 2009, Шри Ланка успеа да го стави под контрола насилството во земјата. Но бројни конфликти продолжија да ја мачат земјата и велигденските ескплозии се можна последица од нив.
Реклама
Во координираните експлозии во Шри Ланка, според последните информации од властите, загинаа најмалку 290 лица а преку 500 се повреден. Бомбите веројатно ги активирале атентатори-самоубијци на Велигден во неколку цркви и хотели во главниот град Коломбо и на други места во земјата. Меѓу жртвите има и странци. Сѐ уште никој не ја презел одговорноста за нападите, но според аналитичарите според начинот на кој е изведено активирањето на повеќе бомби истовремено укажува дека станува збор за добро организирана милитантна група.
„Во моментов е тешко да се одреди кој би можел да стои за овие напади. Но имајки ја предвид проблематична историја на оваа нација, како и актуелните политички тензии, може да се идентификуваат неколку потенцијални групи коишто би можеле да бидат одговорни за нападите," вели за ДВ, Зигфрид О.Волф, експерт за јужна Азија од бриселскиот Демократски Форум за Јужна Азија.
„Јас би идентификувал четири потенцијални групи: милитантни исламисти, радикализирани будистички организации, милитантните тамилски (Хинду) групи и на крај не помалку значајни, одредени вооружени крила на опозицијата кои би сакале да ја дестабилизираат владата на премиерот Рани Викремесинг, со цел да го вратат автократскиот режим," констатира овој експерт.
„Иако не сметам дека радикалните будистички групи имаат капацитет да спроведат вака добро координирани напади. Притоа радикалните будисти најверојатно не би одбрале да нападнат цркви. Од слични причини, се чини неверојатно дека нападите ги извршиле милитантните тамилски групи. Според мене овие напади го носат печатот на меѓународни џихадистички групи како Ал Каида или Исламска Држава, или некои од нивните локални групи поддржувачи," нагласува Волф.
Аналитичарот вели дека милитантните групи како ИС или Ал Када на индискиот подконтинет се се повеќе активни во Јужна Азија, при што нивните партнери се фокусираат и на други земји, освен Авганистан и Пакистан каде што се веќе доста силни.
Потрес во рајот
Бомбашките напади од неделата се големо назадување за властите во Шри Ланка,бидејќи во последниве десет години успеаа да го зауздаат насилството во земјата. Претходно во децениите во кои активно делува тамилските тигри на северот од земјата, загинаа илјадници луѓе се додека поранешниот претседател Махинда Раџапкаса во 2009 ја порази Ослободителната армија на тамилски тигри.
Во последниве години во различни делови од земјата имаше спорадични насилни напади меѓу радикалните будистички групи и муслиманите.
Мирот во Шри Ланка придонесе за процут на туризмот во земјата и таа стана една од најомилените дестинации за странски туристи. Но аналитичарот Волф вели дека отсуството на насилство не значи дека во Шри Ланка се надминати сериозните социјални и политички поделби.
„Етничко – религиозниот конфликт меѓу будистичкото синајско мнозинство и хинду – тамилското малцинство официјално заврши во 2009 година, но конфликтот се уште постои во земјата бидејќи нема политичко решение за овој повеќестран проблем," вели Волф додавајќи дека зголемените економски и финансиски тензии се зголемуваат и поради кинеската инцијатива за економска поврзаност со регионот.
„Покрај развојот на туризмот, нерамномерниот развој и странските интервенции исто така влијаат како катализатори за политички конфликт во Шри Ланка," вели тој.
Притисок врз владата
Експертите се согласни дека Велгденските напди ќе го зголемат притисокот врз премиерот Викременсинг кому му се спротивставуваат голем број политички партии во земјата. Викременсинг минатиот октомври беше разрешен од претседателот Маитрипала Сирисена, за во декември 2018 повторно да се врати на функцијата по неколку недели политичка криза.
Сирисена го постави Раџапакса на местото на Викременсинг. Раџапакса има углед на силен човек кој ги победи тамилските бунтовници за време на неговото претседателствување во 2009 година. Последните напади најверојатно ќе ја засилат политичката позиција на Раџапакса како лидер кој има подобар учинок во справување со милитантите.
„Опозициските групи сигурно ќе ги искористат терористичките напади за да лобираат за еден автократски стил на владеење и построги ( последователно и порепресивни) мерки против малцинствата во име на растечкото насилство. Верувам дека кредибилитетот на Викременсинг е длабоко разнишан," вели Волф.
Кина и Индија внимателно го следат развојот на настаните во Шри Ланка бидејќи двата азиски гиганта ги поддржуваат ривалските политички партии во земјата. Како и да е милитантно насилство не им е од економски интерес на овие земји.
Индискиот премиер Наренда Моди ги осуди нападите во Шри Ланка, а неговиот министер за надворешни работи за медиумите во Њу Делхи изјави дека внимателно го следат развојот на настаните. Но, експертите генерално сметат дека и покрај долгодишната вклученост во политиката на Шри Ланка, Индија држи дипломатска дистанца од внатрешните работи на островската земја.
„Индија речиси секогаш успева да се држи настрана и да не се меша во внатрешните работи на соседните земји," вели за ДВ, Н.Сатја Морти од индиската Фондација „Обсервер рисрч"
Хронологија: Исламистички терористички напади во Европа
По нападите врз САД на 11 септември 2001 година, исламистите извршија бројни крвави напади и во Европа. Атентатот во Манчестер е последен во редот злосторства. Погледајте за кои напади станува збор во следнава галерија:
Фотографија: picture-alliance/dpa/P. Byrne
15.11.2003: Напад врз синагоги
Во Истанбул загинаа 23 лица во напади на атентатори-самоубијци во двете најголеми синагоги. При речиси истовремените експлозии на повеќе автомобили-бомби тешко беа повредени околу 300 луѓе.
Фотографија: Getty Images
20.11.2003: Терор во Истанбул
Во бомбашки напад врз британски конзулат и британска банка во Истанбул бера убиени 33 лица, а преку 400 беа повредени. Како сторители беа идентификувани 73 исламисти. Преживеаните 40 атентатори беа осудени на затворски казни.
Фотографија: AFP/Getty Images/I. Uncuoglu
11.03.2004: Бомбашки атентат во возови
Во Мадрид експлодираа 10 бомби во преполни возови за локален превоз. Загинаа 191, а беа повредени повеќе од 1800 луѓе. Еден шпански суд осуди 21 од вкупно 28 атентатори од Ал Каеда на повеќе од 40 000 години затвор.
Фотографија: AP
02.11.2004: Убиство на режисер и сатиричар
Филмскиот режисер, публицист и сатиричар Тео ван Гог, по емитувањето на неговиот филм „Сабмишн“ за угнетувањето на жените во исламот доби смртни закани, а потоа и беше убине од еден исламист на сред улица во Амстердам.
Фотографија: imago/BrunoPress
07.07.2005: Лондон во шок
Четворица атентатори во автобуси и во метрото во Лондон ги активираа речиси истовремено бомбите во нивните ранци. Во овој крвав напад животот го загубија 52, а стотици лица беа ранети. Злоделото остана неказнето - тројца соучесници беа ослободени.
По еден ден откако британската полиција спречи напад со автомобил-бомба во Лондон, џип влета во хала на аеродромот во Глазгов и се запали. Повредени беа пет лица.
Фотографија: picture-alliance/dpa
11.12.2010: Страв од терор во Шведска
Автомобил експлодира на овој агол во центарот на Стокхолм. Веднаш потоа на само неколку метри понатаму се разнесе атентатор-самоубиец. Среќа во несреќа: во обата напада немаше загинати, туку само повредени луѓе.
Фотографија: AFP/Getty Images/J. Nackstrand
02.03.2011: Германија во фокусот
Атентаторот Арид Ука во еден автобус на аероидромот во Франкфурт целно пука врз невооружени војници од САД. Притоа уби двајца, а тешко рани уште тројца од војниците. Овој атентат се смета за прв исламистички напад во Германија
Фотографија: picture alliance / dpa
02.11.2011: Напади против сатирата
Францускиот сатиричен магазин „Шарли Ебдо“ беше цел на напад поради објавување критички материјали за исламот. Во текот на ноќта низ прозорците беа фрлени молотови коктели во просториите на редакцијата. За среќа, никој не беше повреден.
Фотографија: picture-alliance/abaca
11. - 15.03.2012: Војници како цел
Во францускиот град Тулуз убиен е војник со истрел во главата. По четири дена уследија и други убиства. Убиецот во писмо во кое ја презема одговорноста, убиецот вели дека сакал да се одмазди за ангажманот на француската армија во Авганистан
Фотографија: picture-alliance/dpa
19.03.2012: И Евреите се на мета
Во натамошен напад, атентаторот од Тулуз уби учител и три деца пред едно еврејско училиште. Тој се радикализирал во една салафистичка група и се означи себе си како божји воин по налог на Ал Каеда.
Фотографија: Reuters
18.07.2012: Теророт ја зафати и Бугарија
Во напад врз автобус со израелски туристи во Бургас се убиени седум луѓе, а 30 се ранети. Одговорноста за нападот нешто потоа и’ беше припишана на либанската шиитска организација Хезболах.
Фотографија: Reuters
22.05.2013: Случајот Ли Ригби
Британскиот војник Ли Ригби беше прегазен со автомобил во едно лондонско предградие и од две лица во возилото беше убиен со ножови и мачета. По убиството сторителите не избегаа, туку дозволија да бидат снимани од минувачи.
Фотографија: imago/United Archives International
24.05.2013: Напад со нож во Париз
Во напад со нож во Париз е ранет еден војник. Малку подоцна полицијата го уапси напаѓачот. Тој, според полицијата, не бил приврзаник на џихадот, туку на едно пофундаменталистичко толкување на исламот.
Фотографија: Eric Feferberg/AFP/Getty Images
24.05.2014: Повратник од Сирија - атентатор
Вооружен напаѓач уби четворица луѓе во влезниот простор на Еврејскиот музеј во Брисел. Атентаторот има предисторија: се радикализирал в затвор и повеќе од една година војувал како џихадист во Сирија.
Фотографија: Reuters
07.01.2015: Напад врз слободата на печатот
Двајца атентатори ги нападнаа редакциските простории на сатиричниот магазин „Шарли Ебдо“ во Париз и убија 12 лица. Во супермаркет за кошер-производи се одигра грабнувачка драма со 4 жртви. Сите атентатори беа убиени од силите за безбедност.
Фотографија: DW/Bernd Riegert
13.11.2015: Париз во шок
Во координирани напади во Париз беа убиени 130 луѓе, а околу 300 беа ранети. Одговорноста за атентатите ја презема терористичката милиција „Исламска држава“. Речиси истовремено на шест места во Париз повеќемина атентатори извршија напади врз барови и ресторани, како и врз една концертна хала.
Фотографија: Getty Images/AFP/K. Tribouillard
12.01.2016: Напад врз туристи во Истанбул
Напаѓач самоубиец на Исламска Држава уби 12 лица во историскиот центар на турската метропола разнесувајќи се со бомба среде туристичка група.
Фотографија: Reuters/M. Sezer
22.03.2016: Двоен напад во Брисел
Исламистички атентатори со повеќе бомби усмртија 32 лица на меѓународниот аеродром и во метро станица во белгискиот главен град.
Фотографија: Reuters/RTL Belgium
14.07.2016: Напад со камион во Ница
Атентатор со камион влета во маса на шеталиштето на францускиот пристанишен град. Загинаа најмалку 86 лица. По нападот Исламска држава преку своја објава на страницата „Амак“ ја презеде одговорноста за ова злосторство.
Главниот град на Германија кусо пред Божик стана цел на терористички напад. Член на терористичката милиција Исламска држава уби 12 лица удирајќи со украден камион во центарот на божикен пазар. Неколку дена потоа, 24-годишниот Тунежанец е убиен во близината на Милано при полициска контрола.
Фотографија: picture-alliance/dpa/M. Kappeler
22.03.2017: Напад во срцето на Лондон
Напаѓач со автомобил намерно заврте во пешачката зона на мост во центарот на Лондон, по што избоде еден полицаец. Четири лица им подлегнаа на повредите. Британските безбедносни сили го убија сторителот.
Фотографија: picture alliance/dpa/I. Aldama
07.04.2017: Терор во шопинг-зоната на Стокхолм
Во шопинг улицата во главниот град на Шведска напаѓач со украден камион удри прво во толпа луѓе, а потоа и во трговски центар. Пет лица го загубија животот, а 15 се повредени. Уште истиот ден, полицијата уапси 39-годишен Узбекистанец под сомнение за тероризам.
Фотографија: Reuters/TT News Agency/F. Sandberg
22.05.2017: Експлозија во Манчестер Арена
Најмалку 22 лица загинаа а близу 60 се повредени во нападот со импровизирана експлозивна направа во концертната сала во британскиот град. Експлозијата одекнала пред самиот крај на концертот на американската пејачка Аријана Гранде.