По неговата средба со Владимир Путин во Хелсинки, имаше многу критики. Сепак, или можеби токму поради тоа, американскиот претседател Доналд Трамп сака да се сретне со рускиот претседател во Вашингтон оваа есен.
Фотографија: picture-alliance/dpa/M. Metzel
Реклама
Возбудата околу состанокот со рускиот претседател Владимир Путин во Хелсинки сè уште не е завршена, а Трамп веќе им дава нова храна на своите критичари: неговата портпаролката Сара Сандерс на Твитер, напиша дека Трамп му наложил на советникот за национална безбедност, Џон Болтон, да ја подготви посетата на Путин на Вашингтон на есен. Самиот Трамп претходно преку Твитер порача дека се надева на втор состанок на кој ќе се дискутира за „спречување на тероризмот, безбедноста за Израел, пролиферацијата на нуклеарното оружје, сајбер-нападите, трговијата, Украина, мирот на Блискиот Исток, Северна Кореја и многу повеќе".
Американскиот координатор за разузнувачките служби, Ден Коутс беше изненаден од плановите: „Не знаев ништо за тоа“, изјави тој за време на една манифестација во Колорадо. Коутс по состанокот на Трамп и Путин во Хелсинки ја повтори проценката на американските разузнавачки служби за вмешаноста на Русија во американската предизборна кампања во 2016 година и предупреди на „постојано присутни напори на Москва за инфилтрирање на американската демократија".
Фотографија: Reuters/L. Millis
Со денови Трамп е цел на критики како од редовите на демократите така и на републиканците поради неговите контрадикторни изјави за руското мешање во предизборната кампања на САД. Тој првично рече дека не ја гледа Русија како одговорна за сајбер-нападите во предизборната кампања, и на тој начин се спротивстави на наодите на неговите разузнавачки служби. Кога дури и блиски сојузници заземаа позиција против него, тој го повлече ваквиот став.
Путин последен пат беше во посета на САД во 2005 година, на покана на тогашниот претседател Џорџ Буш помладиот.
Овластувањата на најмоќниот државник во светот
Шефот на Белата куќа има најголема моќ во светската политика – барем така се верува. Но, дали е навистина така? Овластувањата на претседателот на САД се ограничени. И други актери играат важна улога.
Фотографија: Klaus Aßmann
Така вели Уставот...
Претседателскиот мандат во САД трае четири години, а претседателот може да биде реизбран само еднаш. Тој е шеф на државата и шеф на владата, односно управува со извршната власт. Задача на претседателот е да ги спроведува законите изгласани од Конгресот. Претседателот како највисок дипломат може да прима странски амбасадори и на тој начин да признава држави.
Фотографија: Klaus Aßmann
Кој кого контролира?
Трите власти - законодавната, извршната и судската - се поделени и се контролираат меѓусебно. Претседателот има право да помилува осуденици и да ги назначува федералните судии, министрите во кабинетите и амбасадорите на САД - но само со согласност на Сенатот. Ова е еден од механизмите со кои законодавната власт ги контролира активностите на извршната власт.
Фотографија: Klaus Aßmann
„State of the Union“
Американскиот претседател е должен редовно да го информира Конгресот за состојбата на државата. Тоа го прави ова во годишниот „говор за состојбата на нацијата“ („State of the Union“). Претседателот нема право да предлага закони на Конгресот, но за време на говорот може да наведе своите теми и приоритети. Со тоа тој може јавно да врши притисок врз Конгресот. Но, ништо повеќе од тоа.
Фотографија: Klaus Aßmann
Претседателско вето
Претседателот може да одбие да потпише закон донесен од Конгресот и тоа всушност неговото право на вето. Конгресот може да го отфрли претседателското вето само доколку обезбеди двотретинско мнозинство во двата дома на парламентот. Во историјата на САД се познати 1.500 случаи на претседателски вета. Од нив, само 111 (7%), биле успешно надгласани.
Фотографија: Klaus Aßmann
Сива зона
Уставот на САД и одлуките на Врховниот суд не даваат јасна слика за тоа колкава моќ има претседателот. Всушност, претседателот има право на уште еден вид вето, познато како "џебно вето". Под одредени услови, претседателот може одреден закон да со „стави во торба“ и со тоа тој станува неважечки. Овој тип на вето не може да биде надгласано во Конгресот. Овој трик бил користен скоро 1.000 пати.
Фотографија: Klaus Aßmann
Наредби со сила на закон
Претседателот на САД на членовите на владата може да им наметне одреден начин на однесување. Тој издава препораки, т.н „извршни наредби“ (Executive Orders), имаат сила на закон. Сепак, тоа не значи дека на претседателот сè му е дозволено: судовите можат да ги поништат наредбите, Конгресот - да ги сопре со соодветни контра закони, а следниот претседател може да ги укине.
Фотографија: Klaus Aßmann
Конгрес...
Претседателот има право да склучува договори со странски влади, кои потоа треба да бидат одобрени со мнозинство во Сенатот. Ова може да се избегне, ако наместо договор претседателот склучи еден вид меѓувладин договор т.е. „извршен договор“ (Executive Agreement). Ваквите договори се валидни се додека Конгресот не ги оспори или не ги укине со закон.
Фотографија: Klaus Aßmann
Кој може да објави војна?
Претседателот е врховен командант на вооружените сили на САД, но војна може да објавува само Конгресот. Сепак не е многу јасно колку војска смее да испраќа претседателот во вооружените конфликти без одобрение на Конгресот. По војната во Виетнам, Конгресот го усвои следново правило: претседателот може да ги користи надлежностите се додека Конгресот не ги оспори.
Фотографија: Klaus Aßmann
Ултимативна контрола
Ако претседателот ги надмине или злоупотреби овластувањата или изврши кривично дело, Претставничкиот дом, против него може да отпочне процедура за отстранување од должноста. Досега имало два такви обиди, но и двата завршиле несупешно. Сепак, постои многу ефикасен инструмент за да се сопре претседателското самоволие: тоа намалувањето на буџетот – што е во надлежност на Конгресот.
