Трајно оштетување на белите дробови поради коронавирус
Александер Фројнд
28 март 2020
Кај пациенти кои прележале заболување од коронавирус е констатирано трајно оштетување на белите дробови, тие потешко дишат и брзо се заморуваат. Сепак, експертите сметаат дека оние кои прележале - развиле имунитет.
Реклама
Овие бројки будат надеж: преку 86.000 заболени од Ковид-19 оздравеле зашто болеста кај нив имала само благи симптоми, или бидејќи добиле квалитетна медицинска нега. Но, засега има релативно малку информации за тоа како се чувствуваат по оздравувањето.
Некои од нив со олеснување раскажуваат како физички и психички го пребродиле тој период: лечење на симптомите, мачната неизвесност, исцрпувачката фаза на изолација. Тие се радуваат што по излекувањето стекнале имунитет на вирусот САРС-КоВ-2.
Целосно оздравување?
Но, следните месеци ќе покажат дали кај одделни пациенти кои се опоравиле останале и несакани последици. Во фокусот се првенствено белите дробови. Со оглед на тоа што новиот вирус Ковид-19 првенствено ги напаѓа дишните патишта, заразените лица со средно силни или јаки симптоми страдаат од сува кашлица, проблеми со дишењето и (или) запаление на белите дробови.
Лекарите во Хонгконг кај некои од пациентите по оздравувањето утврдиле намалена функција на белите дробови и трајно отежнато дишење. Тие, додуша, можеле да прегледаат само релативно мала група заболени, но постојат први показатели за можни последици. „Кај одделни пациенти функцијата на белите дробови по оздравувањето би можела да биде намалена за околу 20 до 30 проценти“, вели д-р Овен Цанг Так-јин, медицински директор на Центарот за заразни болести во болницата Принцеза Маргарита во Хонгконг. „Тие тешко дишат кога се движат малку побрзо.“
Со помош на компјутерска томографија кај одделни пациенти е утврдена заматеност која упатува на оштетување на белите дробови. Сознанијата од Хонгконг ги потврдуваат и претходни истражувања од Вухан од крајот на февруари 2020 година. Во една студија научниците од Универзитетот на болницата Жонгнам анализирале снимки на бели дробови на 140 пациенти заболени од коронавирус и кај сите утврдиле сенки.
Каде сѐ демне коронавирусот?
Коронавирус насекаде! Можеби дури и на пиперките, билетот за возење, сопственото домашно милениче. Што воопшто смеам да допирам? Ова вознемирувачко прашање си го поставуваат многумина. Еве неколку смирувачки одговори:
Досега познатите коронавируси остануваат опасни на површини како кваките околу четири-пет денови. Како и другите инфекции преку капки и SARS-CoV-2 се пренесува преку рацете и површините кои се допираат често во текот на денот. Иако вирусот е нов и затоа е прилично непознат, експертите сметаат дека и за него важат многу резултати од истражувања на други, веќе познати коронавируси.
Затоа, треба да се биде претпазлив и кога се руча во кантината на работното место - доколку таа одамна не е веќе затворена. Коронавирусите во основа можат преку кивање или кашлање на инфицирано лице да завршат на приборот за јадење или чиниите. Германскиот институт за проценка на ризици (БфР) меѓутоа пишува дека „досега не се познати инфекции со SARS-CoV-2 кои се појавиле со ваков начин на пренос“
Фотографија: picture-alliance/dpa/J. Kalaene
Страв од увозна стока?
Дали родителите мора да се плашат од инфекција преку играчки од увоз? Не, велат од БфР. Досега нема случаи на инфицирани лица за кои е докажано дека се заразиле преку увезени играчки или друга стока. Експертите сметаат дека вирусите немаат голема стабилност при промена на животната средина. Предизвикувачот на болеста е опасен повеќе денови пред сѐ во услови на студ и голема влажност на воздухот.
Фотографија: picture-alliance/dpa/S. Gollnow
Пакети полни вируси
Коронавирусите кои го напаѓаат човекот не се особено стабилни на суви површини. Со оглед на тоа што стабилноста на вирусите надвор од човечкиот организам зависи од могу фактори, како темпертурата и влажноста на воздухот, БфР ја смета инфекцијата по пошта за „главно неверојатна“. Сепак, институтот признава дека сѐ уште не располага со точни податоци за SARS-CoV-2.
Фотографија: picture-alliance/dpa/M. Becker
Вирусен пинг-понг со домашното милениче?
Дали моето куче може да ме зарази мене или јас да го заразам него? Ризикот домашните миленичиња да се заразат од коронавирус е оценет како низок од страна на експертите. Но, тој не може сосема да се исклучи. Самите животни не покажуваат симптоми, значи не заболуваат. Но, доколку се инфицирани тие може преку својот здив, плунка, повраќање, урина да го пренесуваат вирусот.
Фотографија: picture-alliance/dpa/AP/A. Tarantino
Опасен зеленчук?
Пренесување на SARS-CoV-2 преку контаминирани прехранбени продукти, според БфР, не е веројатно. Досега нема докажани случаи на инфицирање на ваков начин. Темелно миење на рацете пред подготовка на оброкот, и во времиња пред и по коронавирусот, е нешто што се подразбира. Со оглед на тоа што вирусите се чувствителни на топлина, загревањето на намирниците натамошно го намалува ризикот од инфекција.
Досега познатите САРС и МЕРС коронавируси не сакаат топлина, но се прилично отпорни на студ. Тие може да останат опасни дури две години на температури од минус 20 степени Целзиусови. БфР меѓутоа смирува: досега нема укажувања за ланец на инфекции со SARS-CoV-2 преку конзумирање храна, вклучително и замрзнати продукти.
Избувнувањето на КОВИД-19 има и едно добро: Кина забрани храна од диви животни. Сѐ укажува на тоа дека новиот коронавирус врз човекот е пренесен од лилјаци. Лилјаците за тоа не се виновни, зашто веројатно завршиле во супа против своја волја. Но, борбата против SARS-CoV-2 ќе трае многу подолго и ќе биде потешка од ослободувањето од храна од диви животни.
Фотографија: picture-alliance/Photoshot/H. Huan
8 фотографии1 | 8
Сомнеж во фиброза на белите дробови
Други истражувања кај лица кои пребродиле Ковид-19 сега треба да покажат дали тие развиле фиброза на белите дробови, кај која настанува запаление на врзното ткиво. Тоа пак доведува до размножување на белодробното врзно ткиво меѓу белодробните меури и околните крвни садови.
Поради тоа кислородот потешко стигнува до крвните садови, белите дробови стануваат крути, дишењето површинско и отежнато. Последици се пречки во дишењето и сува кашлица, како и смалување на телесната форма, па доаѓа дури и до тешкотии во секојдневните активности.
Фиброзата на белите дробови е неизлечива, остава трајни лузни на белодробното ткиво. Но, напредувањето на болеста може да се успори или да се запре ако навремено се дијагностицира.
Имунитет на заболените против вирусот
Најголем број стручњаци е уверен дека лицата кои преболеле зараза од коронавирус потоа станале имуни на болеста. Имунолошкиот систем за време на инфекцијата создава антитела кои ги уништуваат предизвикувачите. Тоа важи и за оние кои имале само слаби или дури никакви симптоми, зашто нивниот имунолошки систем сепак реагирал на предизвикувачот на болеста и создал соодветни антитела. Затоа е многу веројатно кај нив да не дојде до повторна инфекција со коронавирус.
Упатства: Како да се заштитите од коронавирус
Луѓето ширум светот ставаат заштитни маски за дишење за да спречат вирусна инфекција. Сепак, други мерки се поефикасни. Еве неколку совети засновани на упатствата на СЗО.
Фотографија: Getty Images/X. Chu
Подобро од ништо
Не е докажано дека маските за лице можат ефикасно да ве заштитат од вирусни инфекции. Овие маски веројатно се во можност да фатат некои микроби пред да стигнат до устата или носот. Но уште поважно е тоа дека тие ги спречуваат луѓето да ги допираат устата или носот (што повеќето луѓе го прават инстинктивно). Ако веќе сте болни, таквите маски може да спречат да не заразувате други.
Фотографија: Getty Images/Stringer
Дезинфицирајте ги рацете
Во својот список на препораки како да се заштитите од зарази, Светската здравствена организација не споменува маски за лице. На врвот е често миењето на рацете. СЗО препорачува дезинфекциско средство за рацете на база на алкохол, како на фотографијата, кои најчесто ги гледаме во болниците
Фотографија: picture-alliance/dpa/S. Pilick
И сапун и вода ќе завршат работа
Поедноставното секојдневно решение се водата и сапунот, ако ги имате при рака. Но, проверете дали темелно ги миете рацете...
Фотографија: picture alliance/dpa/C. Klose
Кашлање и кивање - но направете го тоа правилно!
Еве што препорачуваат лекарите: Кога кашлате и кивате, покријте ја устата и носот со вашиот подигнат лакот. Или користете книжни марамчиња - но потоа веднаш фрлете го марамчето и измијте ги рацете. А кошулата или џемперот? Не, нив не мора да ги фрлите. Но, перете ги често или однесете ги на хемиско чистење.
Фотографија: Fotolia/Brenda Carson
Стојте подалеку!
Друга препорака која можеби не функционира за сите: Избегнувајте близок контакт со секој кој има треска и кашлица! Ако треба да имате контакт со болни луѓе, погрижете се да преземете дополнителни заштитни мерки.
Фотографија: picture alliance/empics
Имате треска? Одете на лекар, а не на патување!
Ако имате треска, кашлица и отежнато дишење, побарајте лекарска помош навреме. Избегнувајте јавни места за да не ги инфицирате другите. И, исто така, објаснете му на вашиот лекар каде претходно сте патувале.
Фотографија: Reuters/P. Mikheyev
Избегнувајте контакт!
При посета на сточни и зелени пазари во области во кои во моментот има случаи на новиот коронавирус, избегнувајте директен незаштитен контакт со живи животни. Тоа исто така вклучува какви било површини кои се во контакт со животни.
Фотографија: DW
Добро термички обработено - не сурово!
Варете,печете и пржете го месото темелно. Потребно е да се избегне конзумирање на сурови, недоволно термички обработени производи од животинско потекло. Со суровото месо, млекото или животинските органи треба да се постапува внимателно за да се избегне инфицирање од термички необработена храна. Овие се добри практики за безбедност на храната и помагаат да се спречи ширењето на болести.