Изборната кампања почнува со потпишан Кодекс за фер и демократски избори, но потписите на хартијата не оставаат оптимизам дека процесот ќе помине без тешка и црна кампања
Фотографија: MIA
Реклама
Денеска официјално почнува изборната кампања за предвремените парламентарни избори на 11-ти декември и ќе заврши на 9-ти декември, односно 24 часа пред изборите. На изборите ќе учествуваат 11 политички субјекти - пет коалиции и шест партии. Владејачката ВМРО-ДПМНЕ кампањата денеска традиционално ќе ја започне со митинг во Охрид, СДСМ во Прилеп, ДУИ во Липково, а Коалицијата за промени и правда стартува од Скопје. Охрид е првата дестинација и на Коалицијата „ВМРО за Македонија“ во која се обединети партиите на Љубчо Георгиевски, Љубе Бошкоски и Стојанче Ангелов, но пред охриѓани ќе се обратат еден ден подоцна, на 22-ри ноември.
Фер на хартија
Еден ден пред почетокот на изборната кампања, коалициите и партиите вчера го потпишаа Кодексот за фер и демократски избори, а на чинот присуствуваа и голем број странски дипломати, меѓу кои и амбасадорите на САД, Велика Британија, Франција, Германија и Холандија. За разлика од нив, на потпишувањето не дојде лидерот на ДУИ, Али Ахмети, па потпис на документот стави потпретседателот на партијата, Изет Меџити. Лидерот на ВМРО-ДПМНЕ, Никола Груевски, дојде со задоцнување и не се поздрави со ниту еден од лидерите на другите партии, чин што од присутните беше протолкуван како спротивен и на елементарна лична култура, но и на посакувано фер однесување. Лидерот на опозицискиот СДСМ, Зоран Заев, на новинарско прашање за ваквото однесување, одговори дека верува и се надева оти тоа не е најава за тоа какви ќе бидат изборите.
Измешани чувства меѓу граѓаните за изборните листи
04:40
This browser does not support the video element.
„Верувам дека не е нешто такво, што испраќа порака за навестување за нешто што ќе се случи, туку - тоа е стилот на однесување на Никола Груевски. Денеска видов дека така завршува и неговиот мандат“, изјави Заев.
Дел од присутните на потпишувањето на Кодексот, за ДВ тврдат дека „било забележано оти Груевски дошол со панцир“, што според нив, „само по себе зборува како тој лично ги доживува 'успесите' на 'Преродбата'“.
Ваквите „детали“, однесувањето на некои од потписниците, но пред сѐ минатите искуства, кај присутните не оставаат оптимизам дека потпишаниот документ ќе се почитува.
„Ваков кодекс се потпишува пред секој изборен процес, но факт е дека партиите на власт никогаш не го респектираа тоа што го потпишуваа. Самиот факт што на потпишувањето не беше присутен лидерот на ДУИ, зборува за нивниот однос кон овие прашања“, рече портпаролот на ДПА, Луан Треси.
Тешка и црна кампања
Само еден час по потпишувањето на Кодексот за фер избори, медиуми објавија фотографии од колона двокатни автобуси на Јавното сообраќајно пртетпријатие, од кои се гледаат развиорени албански и партиски знамиња на ДУИ, која вчера попладнето одржа изборна конвенција во спортскиот центар „Борис Трајковски“. Од ДУИ не беа достапни за коментар дали автобусите на ЈСП биле користени во партиски цели, но и каква порака испраќа партијата ако носителот на листата во Изборната единица 1, Артан Груби, својот говор го започна со скандирање „УЧК, УЧК..!“
Фотографија: Petr Stojanovski
Според дел од аналитичарите, тоа е скандалозна и несоодветна реторика за партија која со години тврди дека нејзин приортитет се евроатлантските интеграции на земјата. Но, сите се согласни во едно - дека на повидок ќе биде „многу црна, тешка и грда кампања“. Низ таква атмосфера, граѓаните треба да одлучат на кого ќе му ја дадат довербата. Претседателот на ДИК, Александар Чичаковски, вчера истакна дека само избори кои се фер и демократски, и кои ги почитуваат принципите на демократијата и доброто владеење, придонесуваат за демократски развој на општеството.
„Сите учесници во изборите со своите активности го поставуваат фундаментот на демократијата и придонесуваат за градење доверба во изборниот систем на Македонија“, порача Чичаковски.
Право на глас на овие избори имаат вкупно 1.784.524 граѓани. Во дијаспората ќе можат да гласаат 20.591 македонски државјани, во 41 дипломатско-конзуларни претставништва на Република Македонија - во Берн, Венеција, Детроит, Њујорк, Мелбурн, Рим, Љубљана, Виена, Торонто, Камбера, Чикаго, Берлин, Бон, Минхен, Париз, Белград, Копенхаген, Брисел, Лондон, Хаг, Стокхолм, Истанбул, Подгорица, Прага, Загреб, Осло, Тирана, Вашингтон, Анкара, Абу Даби, Отава, Приштина, Софија, Будимпешта, Сараево, Доха, Букурешт, Москва, Варшава, Пекинг и Мадрид. Според Изборниот законик, за да биде избран пратеник од дијаспората, тој треба да освои најмалку толкав број гласови колку што ќе добие кандидат за пратеник во Македонија.
Со оглед дека за гласање во Токио, Њу Делхи, Атина, Астана, Каиро, Киев, Талин, Тел Авив и Солун се пријавиле помалку од 10 граѓани, во овие девет дипломатско-конзуларни претставништва гласањето нема да се спроведе.
Кој е кој во македонската политика
Предвремените парламентарни избори нема да понудат многу нови лица на македонската политичка сцена. Главната битка ќе ја водат ВМРО-ДПМНЕ и СДСМ со своите коалиции. Изненадувања се можни во албанскиот политички блок.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Ѓорге Иванов- претседател на државата
Иванов е на средината на својот втор мандат. Некогаш почитуваниот професор на Правниот факултет во политиката често е предмет на остри критики, а и самиот е извор на бројни контроверзи. Ќе остане запаметен по амнестијата за сите политичари против кои се водеа постапки, по што избувнаа масовни протести. Во јуни 2016 година, по силен домашен и меѓународен притисок, Иванов ја повлече аболицијата.
Фотографија: picture-alliance/AA/M. Sulooca
Никола Груевски - ВМРО-ДПМНЕ
Беше избран за премиер во 2006 година како млад технократ кој најавуваше „Преродба“ на државата. Кормилото на ВМРО-ДПМНЕ го презеде во 2003. Боксер во детството, брокер во младоста, во меѓувреме стана политичар со најдолг премиерски стаж. Во јануари 2016 ја напушти функцијата жестоко притиснат по скандалот со прислушкувањето. Изборите во декември ќе ја одредат неговата, не само, политичка судбина.
Фотографија: Getty Images/AFP/R. Atanasovski
Зоран Заев - СДСМ
Скандалот со прислушувањето го издигна Заев во водач на фронтот против власта. Долги години мина во сенка на Бранко Црвенковски во СДСМ, кој го аболираше за „случајот Глобал“, а Заев му се одолжи со времено „греење“ на партиската фотелја. Од 2005 е градоначалник на Струмица, а во мај 2013 беше избран за претседател на СДСМ. Неговата амбиција е градоначалничката функција да ја замени со премиерска.
Фотографија: DW/K. Ozimec
Али Ахмети- ДУИ
Ахмети во 2002 година ја замени воената униформа на ОНА со интегративниот „костум“ во ДУИ. Со исклучок на периодот од 2006 до 2008 година, неговата партија е постојан придружник во сите македонски влади. Ниту скандалот со прислушкувањето не го убеди да ја раскине коалицијата со Груевски. Гласањето за некои клучни закони во Собранието укажува дека Ахмети му останува верен на Груевски и натаму.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Мендух Тачи - ДПА
Иако формално, тој и неговата партија се во опозиција од 2008 година, прислушуваните разговори и начинот на делување на ДПА укажуваат дека Тачи е во постојан дослух со врвот на ВМРО-ДПМНЕ. Долги години во сенка на Арбен Џафери, по неговата смрт во 2012 целосно ја презеде партијата. Од медиумите и опозициските политичари во земјата ја доби титулата „војвода“ поради наводната блискост со ВМРО-ДПМНЕ.
Фотографија: MIA
Здравко Савески- Левица
Докторот на политички науки веќе со години е активен во политиката, не само како член на Президиумот на Левица, туку и како синдикалец и активист за човекови и социјални права. Во политичкото „СиВи“ запишано му е и едно апсење и повеќемесечен домашен притвор под обвинение за учество во толпа. Неговата Левица најави самостоен настап на изборите, со отворена можност таквата одлука да се преиспита.
Фотографија: DW/K. Delimitov
Андреј Жерновски- ЛДП
Иако формално ја напушти лидерската позицијата во Либерал-демократската партија за да им се посвети на општинските задачи, се очекува градоначалникот на скопската општина Центар високо да котира на опозициските листи на парламентарните избори. Со победата во Центар, на изборите кои беа повеќе пати повторувани, доби шанса да стане симбол на движењето против власта.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Африм Гаши- Беса
Гаши е висок функционер и еден од иницијаторите за формирањето на Беса- партија која претендира да го урне „дуополот“ на ДУИ и ДПА кај албанската етничка заедница. Партискиот лидер Билал Касими веќе најави дека целта на партијата е да стане водечка кај Албанците, но и да иницира промена на Уставот за редефинирање на државата. Тој ги отфрла шпекулациите дека Беса се финансира од Турција.
Фотографија: Katerina Blazevska
Љубчо Георгиевски - ВМРО-НП
Поранешниот премиер и лидер на ВМРО-ДПМНЕ на политичката сцена е активен единствено во пресрет на избори. Неговата ВМРО-Народна партија долго соработуваше со опозицијата и беше критична кон власта, но во пресрет на вонредните парламентарни избори одново ја актуелизираше можноста за соработка со некогашните сопартијци од ДПМНЕ. Малкумина ќе бидат изненадени доколку тоа се случи.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Ивон Величковски - Либерална партија
Претседателот на Либералната партија се обидува да игра меѓу „два огна“ позиционирајќи ја својата партија како алтернатива и на власта и на опозицијата. Остар критичар на власта, но и на пазарењата меѓу четирите водечки партии. Бараше опозициски договор за изолација на ВМРО-ДПМНЕ по изборите, но наиде на молк. Прашање е дали самостојниот настап на изборите на ЛП ќе и донесе пратеничко место?
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Зијадин Села - Движење за реформи во ДПА
Специјалистот по интерна медицина го предводи Движењето за реформи во ДПА откако се одвои од матичната Демократска партија на Албанците и расчисти со некогашниот партиски соработник Мендух Тачи. Анкетите не и даваат големи шанси на неговата партија на изборите, но Села и натаму ќе може да управува со Струга како градоначалник.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Љубе Бошкоски- Обединети за Македонија
По излегувањето од затвор, Бошкоски не е многу активен на политичката сцена. Првите месеци ги мина во изолација, а сега најавува учество на неговата Обединети за Македонија на предвремените избори. Прашањето е само... со кого? Засега се најавува соработка со ВМРО-НП на Георгиевски, но никој со сигурност не ја исклучува можноста дека двајцата би можеле да се вратат во прегратките на Груевски.