Како дете, се присетува Германец со турско потекло, секоја недела одел на турска настава, каде се правел обид за „вакцинирање“ на учениците со славата на Турската Република и нејзината борба против непријателскиот Запад во Првата светска војна. Тој бил едно од илјадниците деца со турски, но и со португалски, српски или грчки корени, испраќани од родителите на бесплатна настава на јазикот на земјата од која потекнуваат. Учителите доаѓале од соодветните држави и од нив биле и плаќани.

Оваа понуда е создадена пред 40 години, во време кога стотици илјади т.н. гастарбајтери од јужна Европа и од Турција дошле во Германија да го пополнат тогаш присутниот недостиг на работна сила во забревтаната западногерманска економија. Се верувало дека тие и нивните семејства, кога и да е, ќе се вратат во татковините. Наставата на мајчин јазик требало да им го олесни враќањето.

„Не знаеме што се случува таму“

Меѓутоа, многу од нив останаа во Германија. Сепак, во некои германски покраини и натаму останува понудата за настава на мајчин јазик, често таа се одржува и во државните училишта. Одговорноста за часовите е лоцирана единствено и исклучиво кај конзулатите на одделните држави. Тие креираат наставни планови, вршат избор на наставници и ги плаќаат. Со оглед на тоа што многумина од овие наставници слабо зборуваат германски, најчесто не постои контакт меѓу нив и нивните германски колеги.

Долг период се чинеше дека никого не го интересира што турските власти ја кројат наставната програма за курсевите кои секоја недела ги посетуваа илјадници деца во Германија. Овие деца, во голем дел, одамна се германски државјани, но германските власти и училишта немаат никаков увид во наставата на нивен мајчин јазик. Токму сега, во момент кога германско-турските односи стигнаа до најниска точка, политичари од различни партии се јавија со барање за поголем надзор.

„Проблемот е што ние воопшто не знаеме што се случува на часовите“, вели Хилдегард Бентеле, портпарол на пратеничката група на ЦДУ во сенатот во Берлин. Време е, истакнува таа во разговор за Дојче веле, оваа настава да се погледне подетално и, долгорочно, да се замени со државно финансирана и надгледувана понуда. Таа стравува оти „загрижувачкиот развој во Турција се пренесува во Германија преку училиштата.“

Разнишани германско-турски односи

Турско-германските односи во изминатите месеци бележеа постојано влошување, посебно по обидот за државен преврат од јули ланската година. Турската влада реагираше со воведување репресивни мерки против наводните пучисти и против секого кој важи за противник на претседателот Реџеп Таип Ердоган. Германските политичари исклучително критички реагираат на ваквите постапки. Сѐ поинтензивниот конфликт меѓу поддржувачите на Ердоган и неговите противници се прелеа и во Германија. Кратко пред турскиот референдум за уставни промени, тој пред неколку недели кулминираше во забрана за јавни настапи на турски политичари во Германија, поради што Ердоган ја обвини Германија за употреба на „нацистички методи“. 

Кон тоа се надоврзуваапсењето на германско-турскиот новинар Дениз Јуџел, како и тоа што имами, испраќани од Турција во Германија, заедно со турски тајни агенти шпионирале политички противници, па дури и политичари во Германија.

Кај многумина е присутно стравувањето дека националистичката агенда на Ердоган е пренесена и во германските училници. Синдикатот на вработените во воспитните установи и науката, ГЕВ, веќе ѕвони за тревога: турските наставни планови стануваат сѐ понационалистички и порелигиозни. Докажувањето е тешко, признава синдикалниот портпарол Матијас Шнајдер, зашто никој не ја контролира наставата. „Имавме одредени поплаки, но не знаеме што се случува таму“, вели Шнајдер.

„Немаме ништо за криење“

Според критичарите, тешко е да се претпостави дека Анкара би плаќала кон Ердоган критички настроени наставници, уште повеќе што турската влада ги опфати во „чистката“ и училиштата и универзитетите. Политичарката од ЦДУ, Хилдегард Бентеле, посочува на осум нови турски наставници, кои оваа година почнаа со настава во германски училишта: „Прилично сум сигурна во нивната лојалност кон Ердоган.“

Себастијан Кребс од ГЕВ го пренесува стравувањето на одделни турски учители, вработени од страна на покраинската влада во Северна Рајна Вестфалија, дека родителите ќе ги отпишат своите деца од регуларните турски одделенија, зашто државно надгледуваната настава ја сметаат за премногу критична кон Ердоган. 

Но, Ајфтер Јучетас енергично противречи на ваквото претставување на работите. Таа и самата е наставник и ја координира работата на 55 турски наставници во Берлин. Таа е разочарана и гневна на политичарите и на медиумите поради ширењето „погрешна претстава“ за наставата и ги демантира насловите од видот: „Ердоган во училниците“.  „Тоа нема никаква врска со реалноста“, тврди таа во разговор за Дојче веле: „Ние немаме апсолутно ништо да криеме“.

Барањето на Дојче веле до турскиот конзулат да се изврши посета на наставата во негова организација, беше одбиено. „Моментно“ таква посета не е можна, одговори службеничка од конзулатот. Од која причина, таа не знаеше да каже.