Унгарската влада ја користи кризата со коронавирусот за да се профилира како влијателна и активна регионална сила и да го извезува концептот на „илиберална демократија“ во земјите во регионот, меѓу нив и во Македонија.
Реклама
„Напред Унгарија“ пишува на кутиите со кинески знаци. Се нижат картони во транспортниот авион. „Над 80 милиони заштитни маски“ испратија Кинезите во Унгарија, објаснува министерот за надворешни работи на Унгарија, Петер Сијарто, преку медиумите. Секогаш повторно зборува за „воздушниот мост“ меѓу Кина и Унгарија. Еден дел од медицинската помош Унгарија го дели со земјите во регионот: Албанија, Босна и Херцеговина и Србија. Но, и на припадниците на унгарското малцинство во соседството. „Секој Унгарец е одговорен за секој Унгарец“, порачува овој политичар преку својата Фејсбук страница. Затоа и се испраќа помош на Унгарците во дијаспората кои според некои проценки се околу два милиона.
Разубавување на имиџот меѓу земјите од Западен Балкан
Галериите со фотографии на неговиот Фејсбук профил покажуваат хиперактивен политичар при распределбата на медицински добра во земјите од Западен Балкан. „Овие гестови се нешто како долгорочни инвестиции“, вели советникот во владата Золтан Кисели. Помошта служи за подобрување на имиџот во стратешки важниот регион. „Унгарија сака да профитира како мала регионална сила“, вели овој политиколог за ДВ. И фактот дека по датумот за почеток на преговорите за полноправно членство во ЕУ на Албанија Унгарија го продава како сопствена заслуга што е и „подбуцнување“ упатено во насока на Брисел.
Министерот за надворешни работи Сијарто изрази задоволство што „еден унгарски еврокомесар во неколку месеци го постигна она што не му појде од рака на Советот на ЕУ со години“. Тој мисли на новиот еврокомесар за проширување во ЕУ, Унгарецот и соработник на Орбан, Оливер Вархеји.
„Фидес“ (конзервативната партија на унгарскиот премиер Виктор Орбан) сака да го зголеми бројот на соработници во ЕУ“, вели Тамас Бодоки, основач на унгарската истражувачка страница Алтатсзо.ху. со ЕУ членката Словенија и со останатите западнобалкански земји кои би можеле да станат проширена Вишеградска група.„Владата се интересира и за резервите на плин во Азербејџан“, вели советникот Кисели. Таму унгарскиот државен концерн МОЛ е активен, а цел е да се намали зависноста од Русија. На крајот на Будимпешта и' е важно и блокирањето на мигрантските текови далеку од сопствените граници. Но, се работи и за извоз на унгарска идеологија. „Да се вовлече во сопственичките структури во медиумите во Словенија и во С. Македонија е дел од политичката стратегија како подобро да се продадат сопствените позиции“, објаснува Кисели.
Идеологија преку медиуми
Медиумите блиски до владата во Унгарија се „идеологизирани, еднострани и антидемократски“, вели за ДВ истражувачкиот новинар Тамас Бодоки. Унгарија овој модел, како што вели, сега би сакала да го извезе. Истовремено сака да се потпре на партиите блиски до владината Фидес и да ја извезе нејзината идеологија која би можело да се сведе на поимот „нелиберална демократија“. Поради тоа унгарските медиумски менаџери радо вложуваат во медиумите кои ги поддржуваат пријателите на Орбан, како што се словенскиот премиер Јанез Јанша или поранешниот македонски премиер Никола Груевски. Заедничко за двајцата е тоа што дома веќе беа осудени за корупција. Груевски затворот го избегна со бегство од Македонија со помош на унгарски дипломати. Сега во Будимпешта ужива заштита од унгарската влада.
„Унгарските вложувања во медиумите во соседството отвораат голем потенцијал за уцена“, смета Даниел Барта од Центарот за евроатлантска интеграција и демократија во Будимпешта. Бидејќи овие медиуми зависат од унгарски пари. „Нашата политика кон Западен Балкан им служи пред сѐ на економските интереси“, смета овој стручњак. Долгорочно гледано се работи за енергетскиот сектор, можности за вложување за унгарските компании, трговски патишта и сообраќајни проекти, како пругата Белград-Будимпешта која треба да ја реализираат Кинезите. Унгарија тука делува во европски интерес. „Во суштина се работи за тоа овие земји да станат членки на ЕУ, а не да паднат под влијание на други држави“, значи на Русија, Кина, Турција или на арапските земји.
Никола Груевски: како реформаторот стана бегалец
Од надежен реформатор, преку корумпиран автократ до бегалец од правдата. Поминаа 20 години од стапнувањето на политичката сцена до бегството во Унгарија. Политичката кариера на Никола Груевски низ фотографии.
Фотографија: Getty Images/AFP/D. Dilkoff
Референдумска битка
Кариерата на Груевски во политиката започна во првата влада на ВМРО-ДПМНЕ, предводена од Љубчо Георгиевски, во 1998. како министер за трговија, а продолжи како министер за финансии. Но искачувањето до врвот на македонската политика, Груевски го започна во 2004., по неуспешниот референдум против територијалната поделба, откако претходно успешно го одбрани партискиот престол во хотелот Панорама.
Фотографија: picture-alliance/AP Photo/S. Ilic
Преродбата во 100 чекори
На парламентарните избори во 2006 ВМРО-ДПМНЕ предводена од Груевски извојува убедлива победа. Младиот технократ ветуваше економска преродба на земјата и брзо членство во ЕУ и НАТО. Граѓаните му ја дадоа довербата на гласањето на 5 јули, но ретко кој очекуваше дека Груевски неограничено ќе владее и во следните 10 години.
Фотографија: AP
Поддршка од Западот
Младиот премиер во првите години уживаше голема поддршка од меѓународната заедница и особено од сестринските партии во Европа. Веќе во октомври 2006. беше пречекан во Берлин од канцеларката Ангела Меркел со воени почести. Западните политичари во него гледаа надеж за земјата и за регионот и пресврт од дотогашната националистичка политика.
Фотографија: AP
На крилата на поразот од Букурешт
Преродбата на Груевски продолжи на изборите во 2008 година кои ги доби со огромно мнозинство благодарение пред сѐ на националистичката кампања која во прв план го имаше фијаското на Самитот на НАТО во Букурешт и паролата „името не го даваме“. Оттогаш започна и непреченото владеење на Груевски и ВМРО-ДПМНЕ.
Фотографија: AP
Скопје 2014
На крилата на големата изборна победа, Груевски го стави во погон проектот „Скопје 2014“. Целта беше да „се зајакне“ идентитетот на народот и да му се покаже на светот дека Македонците не се дрво без корен. Исходот: потрошени речиси 600 милиони евра народни пари на споменици и неокласични објекти кои завршуваа во џебовите на фирми блиски до ВМРО-ДПМНЕ.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Партнерот во сенка
На претседателските избори во 2009 година победата на Ѓорге Иванов ја заокружи комплетната контрола на власта на ВМРО-ДПМНЕ. Иванов ќе биде реизбран во 2014 година и до денес ќе остане верен следбеник на својот политички ментор- Груевски. На поддршката ќе возвраќа повеќепати, прво со општата аболиција во 2016 година, а потоа и со одбивањето да му го даде мандатот на Заев во 2017.
Кога во февруари 2015. Заев започна да ги објавува прислушуваните материјали, Груевски беше на зенитот на својата моќ - неприкосновен во партијата и државата. Серијата протести таа година го потресоа, но не го загрозија посериозно. Дури откако се вмеша и меѓународната заедница, а Иванов мораше да интервенира со аболиција, граѓаните масовно почнаа да излегуваат на улиците во Шарената револуција.
Фотографија: DW/K. Ozimec
Новата ера (не) започна
Тешкиот пораз на ВМРО-ДПМНЕ на локалните избори во 2017, значеше и крај за Груевски на чело на партијата. Новата ера која ја најавуваше, не се случи. Она што од денешен аспект е интересно, е средбата со Орбан во септември 2017 во Охрид, на која наводно и паднала понудата за азил од страна на унгарскиот премиер. По неколку месеци на чело на партијата Груевски беше заменет од Христијан Мицкоски.
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
Лице од потерница
Откако пресудата за двегодишната затворска казна во случајот „Тенк“ на СЈО стана правосилна, се очекуваше Груевски да се јави на издржување на казната. Но, тој се јави на Фејсбук од Будимпешта од каде порача дека „ќе остане верен на каузата на Македонија“. МВР, веројатно задоцнето, одлучи да трага по експремиерот со потерница.
Фотографија: Innenministerium der Republik Mazedonien
Наследството на Груевски
Дали Никола Груевски ќе биде испорачан назад во Македонија каде се соочува со уште четири судски процеси, во моментов може само да се шпекулира. Зад себе остава долго досие на злоупотреби и криминал, и држава која во последните години од неговото владеење се најде во изолација и беше предмет на жестоки критики и потсмев во демократскиот свет.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
10 фотографии1 | 10
Нео-десничарска мрежа?
Но, кој инвестерира во балканските медиуми? Со истражувања новинарите од неколку земји дојдоа до податоци дека во овие процеси се појавуваат главно три имиња: двајца поранешни менаџери во државната унгарска телевизија, Петер Шац и Агнес Адамик. Тие во меѓувреме имаат удел во над 10 дневни весници, интернет страници и телевизиски мрежи во С. Македонија и во Словенија. Исто така, купувало и друштвото околу Арпад Хабони, кој во меѓувреме во Лондон ја поседува медиумската агенција Х4НА, кој според сопствените наводи, сака да пружи „конзервативен и десничарски поглед на клучните прашања“.
Алтернативни поздрави во време на пандемија
За да го намалат ризикот од заразување со новиот коронавирус, луѓето ширум светот ги менуваат навиките за поздравување. Можеби ќе ве инспирира некоја од овие културни навики.
Фотографија: picture-alliance/AA/A. Hosbas
Ракување
Тоа е еден од најраспространетите поздрави во светото. Ќе излезе ли сега ракувањето од мода? Здравствените експерти препорачуваат да се избегнува за да се намали ризикот од зараза. Германскиот министер за внатрешни работи ја зема таа препорака сериозно па одби да се ракува со канцеларката Ангела Меркел. Двајцата потоа слатко се изнасмеаја.
Фотографија: picture-alliance/AA/A. Hosbas
Двоен бакнеж во образ
Француската влада ги советува своите граѓани да го избегнуваат традиционалниот бакнеж на двата образа. Но францускиот претседател Емануел Макрон во знак на поддршка го бакна италијанскиот премиер Џузепе Конте во Неапол неделава, давајќи до знаење дека не се плаши од коронавирусот.
Фотографија: picture-alliance/NurPhoto/P. Manzo
Да пукне!
Тоа е гест кој беше популаризиран во бејзболот и кошарката во САД. Преку него се пренесуваат околу 50% помалку бактерии одошто со ракување, но сепак, тоа не го прави целосно безбеден.
Фотографија: picture-alliance/AP Photo/R. Drew
Судир на тупаници
Најчесто користен во спортот, овој поздрав го популаризираше и поранешниот претседател на САД, Барак Обама, на сликата со шведската климатска активистка Грета Тунберг. Освен „кул“ факторот, тупаницата пренесува далеку помалку бактерии одошто ракувањето- над 90%.
Фотографија: picture-alliance/dpa/The Obama Foundation
Прегратки
Прегратката е уште еден начи на ширење микроби, но истражувањата покажуваат дека прегратката на саканиот може и да го зајакне имунолошкиот систем, а во некои случаи- и да ги подобри дипломатските односи. Прегратката меѓу претседателите на Јужна и Северна Кореја Мун Џае Ин и Ким Џонг Ун во 2018 предзивика различни реакции на двете страни на границата. Дотогаш тие само се ракуваа.
Фотографија: Reuters
Тапкање по рамо
Австралиските власти на своите граѓани им го препорачуваат токму овој гест: „Време е Австралијанците засега само да се тапкаат по рамо- без ракување“, изјави еден министер. Иако со овој поздрав речиси и не се пренесуваат бактерии, сепак во некои култури тоа може да се смета и за навреда.
Фотографија: Colourbox
Мавтање
Кралицата Елизабета и принцот Филип често им мавтаат на своите поданици од балконот на Бакингемската палата. Гестот потекнува од традицијата од 18-век кога витезите се поздравувале со вадење шлемовите за да го откријат својот идентитет и да покажат дека доаѓаат во мир. Мавтањето е исто така и навредливо во некои земји.
Фотографија: Reuters/K. Doherty
Тупаница и дланка
Во Кина, каде започна појавата на Ковид-19, традиционалниот „гонг-шу“ поздрав се препорачува во актуелниот момент. Поздравот на фотографијата го демонстрира кинеската актерка Мија Мучи.
Мал наклон со дланките споени една до друга во позиција како за молитва. Таи ваи поздравот е раширен во бројни земји на југоистокот на Азија- а уште е познат и како индиски „намасте“ или бурмански „мингалар пар“.
Фотографија: Imago Images/ZUMA Press/J. Kurtz
Јапонски наклон
Исто така безбеден, традиционалниот јапонски поздрав се уште се практикува во секојдневието. Учењето на елегантниот наклон е важен дел од општествениот статус. На фотографијата, вработени во еден трговски центар во Токио го вежбаат поздравот пред почетокот на новогодишната распродажба.
Фотографија: picture-alliance/dpa/MAXPPP/Kyodo
„Ногување“
Едно вирално видео од Кина неодамна ни покажа и нов начин на поздравување: „ногување“ или "footshake", кое некои го нарекуваат и „Вуханско ракување“. Триењето на валканите чевли, сепак е посигурно од ракувањето.
Фотографија: DW/S. Bartlick
Насмевка
Веројатно најлесниот начин да поздравите некого без да ризикувате размена на бактерии или да го навредите е да го погледнете во очи, да се насмевнете и да кажете здраво.
Фотографија: picture-alliance/PhotoAlto/E. Audras
12 фотографии1 | 12
Тимот од околу 15 новинари главно пишува приказни за „Опасностите од миграција“, како што пренесува британски Гардијан. Активниот каратист Хабони важи за мозокот кој стои зад многу кампањи на унгарската влада.
И поранешниот советник на американскиот претседател Доналд Трамп и основач на десничарската платформа „Брајтбарт“, Стив Бенон оствари неколку посети на Будимпешта во 2018 година каде најави формирање на т.н. „Воени простории“ (War Rooms) во Европа. „Овде се создава вистинска мрежа на нео-десничари“, вели културологот Магдалена Маржовски.
Симболичен ревизионизам
„Унгарија е нација која не се совпаѓа со границите на оваа држава“, го аргументира министерот Сијарто ангажманот за Унгарците во дијаспората. Според Маржовски, зад неговата грижа за сонародниците во Војводина, Романија, Украина и во Словачка, се крие великоунгарската идеја заснована на етносот. „Во овие региони, унгарската влада води политика како тие сè уште да и припаѓаат на Унгарија“, вели оваа научничка. Таа, како пример ја наведува потрагата на ресорниот унгарски министер по лекари во Трансилванија.
Многу пари одат и за унгарските медиуми во овој дел на Романија, каде живее унгарското малцинство. „За возврат, Будимпешта очекува Унгарците во Трансилванија да гласаат за Фидес, што тие и го прават“, вели новинарот Бодоки. Орбан може да смета на поддршката на 1,5 милиони Шекели, како што се нарекуваат Унгарците во Трансилванија.
Имагинарната надвор од границите на постоечката за Бодоки преставува „симболичен ревизионизам“.Оваа година се одбележува 100-годишнината од мировниот договор Трианон, со кој Унгарија загуби две третини од својата територија. Трауматичното искуство од Трианон, според Маржовски е храна за „митот на жртва“ на Унгарците како губитници на историјата.
Во изолација поради коронавирус? Нема проблем
Со малку креативност можете да ја претворите изолацијата во инспирација. Еве неколку идеи како да го искористите времето во карантин, и да продолжите нормално да живеете дури и затворени во четири ѕида.
Фотографија: picture-alliance/dpa/P. Schickert
Бидете креативни со конзервираната храна
Претворањето на конзервираната храна во нешто вкусно можеби бара малку магија, но сигурно не е невозможно. На пример, експериментирајте со лакса која ги прочистува синусите или пак измешајте конзерва туна со малку пченка и свеж ѓумбир за да го зајакнете вашиот имунолошки систем.
Фотографија: Miguel Medina/AFP/Getty Images
Затворената вежбална не е изговор
Имате доволно начини да ја одржите добрата форма на вашето тело дури и ако не можете да ја посетите вашата вежбална. Загрејте го телото со фитнес вежби или јога со онлајн упатства, а доколку ви е многу здодевно искористете ги и конзервите со храна во вашиот магацин за да ги развиете вашите бицепси и трицепси.
Фотографија: picture-alliance/dpa/K.-D. Gabbert
Време е за пролетно чистење
Искористете ја можноста, засукајте ги ракавите и употребете го вишокот енергија за да го светнете секое ќоше во домот. Ова може да биде најдобриот момент за расчитување на нередот. Можете дури и да ослободите место во плакарите и да зачистите во подрумот.
Целодневното гледање на ТВ серии е гарантиран начин за опуштање на умот и телото. Можеби мини-серијата „Чернобил“ и не е најдобриот избор доколку сте во мрачно расположение. Алтернативата би било нешто полесно, како „Пријатели“. Доколку секој ден потрошите 6 часа и 20 минути на оваа серија, ќе ги изгледате сите 236 епизоди за 14 дена.
Покрај сето слободно време можеби е добар момент да ја избришете прашината од некои постари игри и да се забавувате со оние со кои го споделувате карантинот. Доколку сте сами во изолација, повеќе класични игри денес имаат и онлајн верзии па можете да играте со пријателите преку интернет.
Фотографија: picture-alliance/dpa/S. Stache
Научете нешто ново
Во денешно време можете да научите речиси се онлајн. Можеби секогаш сте сакале да научите некоја нова вештина или дури и јазик. Германски можеби? На интернет ќе најдете многу можности и за бесплатно изучување јазици, па со оглед на слободното време, нема никаков изговор зошто тоа да не го сторите.
Фотографија: Colourbox
Јавете и се на бабата
Вашите роднини секогаш се жалат дека ве гледаат само за празници. Сега е добар момент да им се јавите. Иако веројатноста дека ќе заглавите на телефон 1-2 часа е голема, сепак ќе ви се израдуваат. Притоа, ќе покажете грижа и за нив и за нивното здравје во оваа тешка ситуација, особено за постарите луѓе.
Фотографија: Heike Brauer/Fotolia
Планирајте го следниот одмор
Планирањето одмор е добар начин да избегате од вашата соба, макар и само во мислите. Исполнете го денот замислувајќи си како се релаксирате на Бали или уживате во чистиот планински воздух некаде на Алпите. Само не заборавајте да си купите и патничко осигурување бидејќи никогаш не се знае кога ќе дојде следната криза.