Со мнозинство гласови на судиите, Уставниот суд денеска ја отфрли иницијативата за блокирање на референдумското изјаснување поднесена од Димитар Апасиев и СМК. Седум судии гласаа против иницијативата
Реклама
Нема уставни пречки за спроведување на референдумот на 30 септември, оценија денеска мнозинството судии на Уставниот суд. Тие одлучуваа по иницијатива поднесена од професорот Димитар Апасиев од партијата Левица и од Тодор Петров од Светскиот македонски конгрес. Според подносителите, одлуката за референдумот не е во согласност со Уставот, со Законот за референдум како и со воспоставените европски стандарди. Нивното барање беше Судот целосно да ја поништи одлуката за распишување на референдумот, или да ги поништи резултатите од истиот.
Судијката известител за предметот, Елена Гошева пред своите колеги аргументирала дека референдумското прашање е двосмислено и нејасно, и дека министерот за надворешни работи Никола Димитров немал право да го потпише договорот со Грција.
Мнозинството од седум уставни судии го отфрлиле ваквото образложение и гласале „против“ поведување постапка за преиспитување на уставноста на референдумот. Двајца судии, Гошева и Јосиф Јосифовски биле за тоа да се поведе постапка за сопирање на референдумот.
Двајцата подносители на иницијативата, Апасиев и Петров по седницата оценија дека Уставниот суд донел неуставна одлука под притисок. Апасиев смета дека одлуката е „погреб за правната држава“, додека Петров вели оти таа е контрадикторна. И двајцата повикуваат на бојкот на референдумот како единствен начин да се изрази волјата на граѓаните за Договорот од Преспа.
Судијата Јосифовски за време на седницата ги обвини своите колеги дека гласале под надворешен притисок. Претседателот на Судот, Никола Ивановски на седницата порача дека тие „не носат одлуки за да ја задоволат јавноста, туку да одлучуваат согласно Уставот и законите“.
Владата одби да ја коментира одлуката на Уставниот суд. Министерот за надворешни работи Никола Димитров, вчера, во пресрет на одлуката на судот, кусо коментираше дека е „огромна одговорноста за било кое тело, па дури и за Уставниот суд да го земе клучот од рацете на граѓаните“, алудирајќи на референдумот.
Поранешната уставна судијка, Наташа Габер Дамјановска во изјава за ДВ објасни дека референдумот не е спорен од аспект на изјаснувањето на граѓаните за стапување во сојуз со други држави или организации, затоа што такво нешто не се прави на претстојното гласање.
„Сметам дека поставеното прашање на сегашниот референдум не спаѓа во она референдумско изјаснување под член 120 од Уставот, кој се однесува на предлог за стапување/истапување од сојуз со други држави, бидејќи актуелното прашање се однесува на тоа дали граѓаните го прифаќаат или не предусловот (Преспанскиот договор) кој претходи како услов sine qua non за стапување во НАТО и ЕУ, како чекори кои следат. Очекувам дека подоцна во процесот ќе се организира посебен референдум за граѓаните да се изјаснат дали се за нивната држава да стане членка на Европската унија“, аргументира Габер.
Договор за решавање на спорот за името
Договорот за решавање на спорот за името меѓу Македонија и Грција беше потпишан на 17 јуни 2018. Тој би требало да му стави крај на спорот кој трае четврт век. Но, до неговото конечно спроведување има уште работа.
Договорот за решавање на спорот за името во Псарадес, на грчката страна од Преспанското Езеро, го потпишаа министрите за надворешни работи Никола Димитров и Никос Коѕијас. „Горди сме затоа што избравме решение што нѐ обединува“, оцени македонскиот премиер Заев. Неговиот грчки колега Ципрас рече: „Овде сме да ги залечиме раните што ги остави времето, да отвориме пат за мир, братство и пораст“.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Роденден
Потпис на договорот стави и долгогодишниот посредник на Обединетите Нации во спорот за името, Метју Нимиц. Потпишувањето се падна токму на неговиот 79-ти роденден. „На членовите на моето семејството им реков дека не сакам подароци за овој роденден, зашто двајца премиери ќе ми дадат еден голем подарок“, рече Нимиц на церемонијата во Псарадес.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Вратоврска
Кога по потпишувањето на договорот требаше да се направи семејна фотографија од настанот, македонскиот премиер Зоран Заев, веројатно не сакајќи да се разликува од Алексис Ципрас, кој е познат по тоа што не носи вратоврски, ја извади својата црвена вратоврска и му ја подари на својот грчки колега. Тоа беше поздравено со широки насмевки и громогласен аплауз од присутните.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Договорот зачинет со македонска храна и вино
Официјалната средба по потпишувањето во Псарадес се префрли на македонскиот брег на Преспанското Езеро. Двете делегации до Отешево стигнаа по воден пат, со чамци. Во Отешево се водеа билатерални разговори и имаше свечен ручек. На заедничкиот ручек присуствуваа и претставниците на Европската Унија и Обединетите Нации – Федерика Могерини, Јоханес Хан, Метју Нимиц и Розмари Ди Карло.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Протести во Скопје
Потпишувањето на договорот за решавање на спорот за името предизвика протести во Македонија. Демонстрантите пред Собранието на 17.06.2018 се судрија со полицијата. Во безредијата имаше повредени и приведени лица. Според полициски наводи, има неколку повредени полицајци, како и над 25 уапсени учесници на протестите. Официјален организатор на протестите нема.
Во Грција исто така се протестира. Противниците на договорот за решавање на спорот за името во Атина за време на расправата за доверба на владата на Ципрас се судрија со полицијата пред парламентарната зграда (фото: 16.06.2018). Полицијата мораше да употреби солзавец за да ја разбие толпата која се обиде да влезе во парламентарната зграда. Владата го преживеа гласањето.
Фотографија: Reuters/C. Baltas
Уште многу работа
Ставањето потпис на Конечната спогодба за решавање на спорот за името е само еден од чекорите кои следуваат во наредните месеци до конечно решение. Следува ратификација во македонското Собрание, референдум на кој македонските граѓани ќе се изјаснат за договорот, а потоа и ратификација во грчкиот парламент.