Претседателските кандидати конечно пристигнуваат до крајот на трката која се чини дека трае цела вечност. Лицата на Доналд Трамп и Хилари Клинтон беа сеприсутни повеќе од една година, но и двајцата имаат голем број на необични карактеристики кои не допираат до јавноста.

Хилари Клинтон израснала во конзервативно семејство во Илиноис. Нејзиниот татко изработувал украсни завеси, а како млада жена таа била републиканка која ги поддржувала Бери Голдватер и Ричард Никсон. Дури подоцна таа станува демократ.

За Доналд Трамп, во минатото не беше лесно да се каже која или дали воопшто поддржува некоја партија. Во минатото тој поддржуваше кандидати на Демократската партија, меѓу кои беа Бил и Хилари Клинтон, а некои од неговите изјави во тоа време беа исклучително либерални. Тој многу доцна во својот живот го најде својот пат до Републиканската партија – на неверување на голем дел од нејзините членови.

Славата на Хилари Клинтон првично се должеше на фактот дека е сопруга на претседателот на САД. Но, кога Бил прв пат ја побарал за жена, таа рекла не. Тој морал да ја бара нејзината рака неколку пати додека таа не се согласи да биде негова сопруга.

Од 1996 до 2015 година Трамп поседувал дел од натпреварите за убавина: Мис Универзум, Мис на САД и Мис на САД за тинејџери. Во тоа време, тој повремено ги посетувал гардеробите зад сцената каде убавиците се преоблекувале, за да се увери дека „се е во ред“. Токму на тоа може да се должи изразот на Мис Калифорнија.

Клинтон беше првата жена што некогаш седнала во бордот на директори на американскиот ланец на супермаркети Вол Март. Компанијата, најблаго кажано, не е позната по тоа што е пријателска работна средина. Години подоцна, Хилари ја потпишуваше автобиографијата во една од продавниците на Вол Март - каде што вработените не можат да си дозволат да купат копија.

Иако кариерата ја започна со недвижности, Трамп се појавуваше и на голем број филмови и телевизиски шоуа, вклучувајќи го и реалното шоу „The Aprentice“. Тој е член на организацијата на телевизиски актери и од таму добива годишна пензија од 110.000 долари за неговите телевизиски појавувања. Ѕвездата на познатиот „Булевар на славата“ во Холивуд ја доби во 2007 година.

Како прва дама на САД, Хилари Клинтон беше позната поради експериментирањето со различните стилови. Во 1996 година магазинот „Венити Фер“ тврдеше дека таа сменила 43 фризури. На сликата е прикажана фризурата која ја носеше кога зборуваше за Моника Левински, практикантката со која нејзиниот сопруг имаше афера.

Трамп имаше бројни појавувања во боречкиот ринг како дел од наводната кавга со шефот на “World Wrestling Entertainment” Винс МекМахон. Учеството на Трамп во наместени борби му донесе место во „Wrestling Hall of Fame“. Веројатно е дека Трамп би сакал да ја повтори сцената на сликата со Хилари.

Многумина од оние кои се спротивставуваат на Хилари и добар дел од нејзините подржувачи се согласни дека гласот на Хилари не е многу пријатен за ушите. Сепак, тоа не ја сопре да освои Греми награда во 1997 година за најдобар говорен перформанс за аудио книгата на нејзината автобиографија. Патем, истата година Селин Дион освои награда за најдобар албум.

Претседателскиот мандат во САД трае четири години, а претседателот може да биде реизбран само еднаш. Тој е шеф на државата и шеф на владата, односно управува со извршната власт. Задача на претседателот е да ги спроведува законите изгласани од Конгресот. Претседателот како највисок дипломат може да прима странски амбасадори и на тој начин да признава држави.

Трите власти - законодавната, извршната и судската - се поделени и се контролираат меѓусебно. Претседателот има право да помилува осуденици и да ги назначува федералните судии, министрите во кабинетите и амбасадорите на САД - но само со согласност на Сенатот. Ова е еден од механизмите со кои законодавната власт ги контролира активностите на извршната власт.

Американскиот претседател е должен редовно да го информира Конгресот за состојбата на државата. Тоа го прави ова во годишниот „говор за состојбата на нацијата“ („State of the Union“). Претседателот нема право да предлага закони на Конгресот, но за време на говорот може да наведе своите теми и приоритети. Со тоа тој може јавно да врши притисок врз Конгресот. Но, ништо повеќе од тоа.

Претседателот може да одбие да потпише закон донесен од Конгресот и тоа всушност неговото право на вето. Конгресот може да го отфрли претседателското вето само доколку обезбеди двотретинско мнозинство во двата дома на парламентот. Во историјата на САД се познати 1.500 случаи на претседателски вета. Од нив, само 111 (7%), биле успешно надгласани.

Уставот на САД и одлуките на Врховниот суд не даваат јасна слика за тоа колкава моќ има претседателот. Всушност, претседателот има право на уште еден вид вето, познато како "џебно вето". Под одредени услови, претседателот може одреден закон да со „стави во торба“ и со тоа тој станува неважечки. Овој тип на вето не може да биде надгласано во Конгресот. Овој трик бил користен скоро 1.000 пати.

Претседателот на САД на членовите на владата може да им наметне одреден начин на однесување. Тој издава препораки, т.н „извршни наредби“ (Executive Orders), имаат сила на закон. Сепак, тоа не значи дека на претседателот сè му е дозволено: судовите можат да ги поништат наредбите, Конгресот - да ги сопре со соодветни контра закони, а следниот претседател може да ги укине.

Претседателот има право да склучува договори со странски влади, кои потоа треба да бидат одобрени со мнозинство во Сенатот. Ова може да се избегне, ако наместо договор претседателот склучи еден вид меѓувладин договор т.е. „извршен договор“ (Executive Agreement). Ваквите договори се валидни се додека Конгресот не ги оспори или не ги укине со закон.

Претседателот е врховен командант на вооружените сили на САД, но војна може да објавува само Конгресот. Сепак не е многу јасно колку војска смее да испраќа претседателот во вооружените конфликти без одобрение на Конгресот. По војната во Виетнам, Конгресот го усвои следново правило: претседателот може да ги користи надлежностите се додека Конгресот не ги оспори.

Ако претседателот ги надмине или злоупотреби овластувањата или изврши кривично дело, Претставничкиот дом, против него може да отпочне процедура за отстранување од должноста. Досега имало два такви обиди, но и двата завршиле несупешно. Сепак, постои многу ефикасен инструмент за да се сопре претседателското самоволие: тоа намалувањето на буџетот – што е во надлежност на Конгресот.