Додека комесарот Хан повикува на формирање влада со реформска и европска агенда, дел од партиските раководства со одредени изјави ја зголемија маглата надвисната над процесот за формирање влада.
Реклама
Со утринска средба со претседателот Ѓорге Иванов, а потоа и со предавање донација за Министерството за внатрешни работи (10 часот), завршува посетата на еврокомесарот за проширување и соседска политика, Јоханес Хан. Се очекува пред заминување од Македонија, комесарот да ја информира јавноста за впечатоците од серијата средби со раководствата на парламентарните партии, која заврши доцна синоќа, а Хан ги слушна нивните ставови за актуелните состојби. Последна во низата беше средбата со лидерот на ВМРО ДПМНЕ, Никола Груевски, која фрли дамка врз транспарентноста. Груевски беше единствениот партиски лидер кој не даде изјава, а не им беше дозволено ниту на тв-екипите да снимат инсерти од средбата. Од ВМРО-ДПМНЕ најавија дека денеска преку соопштение ќе ја информираат јавноста за разговорите Груевски-Хан.
Тачи: Ахмети и Груевски се договорени!
Но, тоа не беше единствениот „ребус“ во текот на вчерашниот ден. Лидерот на ДПА во оставка, Мендух Тачи, по средбата изјави дека ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ веќе имаат договорено влада, и дека би било коректно тоа да го кажат.
„На 28 јануари попладнето се виделе господинот Ахмети и господинот од Алијансата за Албанците, и се договориле Алијансата да ја поддржува владата меѓу Груевски и Ахмети: да гласаат за владата, да гласаат за претседател на парламентот кој требало да биде Албанец, и да гласаат за одредени системски закони кои се важни. Тоа се точните информации. Се друго е шепкулација“, рече Тачи, додавајќи дека ДПА никогаш нема да биде владина партија заедно со ДУИ.
Запрашан за ваквите тврдења, лидерот на ДУИ, Али Ахмети, нагласи дека е нормално да разговара со Никола Груевски затоа што се коалициски партнери десет години, но неговиот одговор околу договор за состав на влада отвори и други прашања.
„Константно разговарам со лидерите на ВМРО-ДПМНЕ и СДСМ, а конечната одлука ќе ја донесе Централното претседателство на ДУИ, откако СДСМ ќе достави писмени материјали. Сакаме материјали на писмено. Без тоа нема потписи од ДУИ. Прво треба да видиме што пишува на тој лист, а потоа ќе се донесе одлука од органите на партијата“, рече Ахмети.
Тој нагласи дека декларацијата на Албанците била потпишана во Тирана, затоа што лидерот на „Беса“ не сакал да седне на иста маса со него, па затоа ги повикал премиерот на Албанија. Потенцираше дека нема простор за загриженост од декларацијата, бидејќи таа не содржи план за „Голема Албанија“.
Зборот е збор
Какви писмени материјали очекува Ахмети од Заев? - го прашаа новинарите лидерот на СДСМ.
„Ова е процес на добивање мандат. Господинот Ахмети не бараше ништо на писмено од господинот Груевски за да влезе во преговори за Влада, но ако... За нас зборот е збор, без разлика дали е даден усно или писмено. Немаме проблем со оваа работа. Правиме `се што можеме побргу да ги собереме потписите, за да добиеме мандат. Тоа значи дека допрва потоа ќе влеземе во преговори за Влада“, одговори Заев.
Притоа, лидерот на СДСМ, објасни зошто не се изјаснува за декларацијата на албанските партии.
„Штом ќе го добиеме мандатот ние ќе се изјасниме за платформата. Мандатот значи право да се изјасниме да преговараме, а тоа сакаме да го направиме транаспарентно. Зошто? Ако Заев во моментов ги каже своите ставови во името на коалицијата предводена од СДСМ, некој може да му каже - кој си ти тоа да го кажуваш? Дали си мандатар? Затоа, да го почитуваме редот. За да добие некој право да кажува како ја гледа иднината поврзана со реформите, со економскиот живот, со барањата на граѓаните Албанци укажани преку платформата, тој треба да биде повикан тоа да го каже. Повиканоста се потврдува со добивањето на мандатот“, потенцираше Заев.
Тврдењата на Тачи дека е договорена влада меѓу ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ, лидерот на СДСМ кусо ги искоментира: „Очигледно во овој месец господинот Мендух Тачи не бил во државата. Не знам како поинаку да го искоментирам тоа, да се излезе со една ваква изјава. Но, ако има сериозни индиции или причини, тие ќе се појават“.
Останува да се слушне уште ставот на ВМРО-ДПМНЕ по вчерашните разговори со Хан. Претходно, Груевски имаше средба со амбасадорот на Република Франција, Кристијан Тимоние, на која партискиот лидер го изнел ставот дека со локалните треба да има нови парламентарни избори и дека „широките коалиции во Македонија се проверен рецепт за неуспех“. На прашањето од францускиот амбасадор „дали во ВМРО-ДПМНЕ се смета дека Ахмети е искрен во тоа што го кажува во политиката“, му било одговорено дека „неговата искреност и мудрост сега се на многу сериозен тест“.
Кој е кој во македонската политика
Предвремените парламентарни избори нема да понудат многу нови лица на македонската политичка сцена. Главната битка ќе ја водат ВМРО-ДПМНЕ и СДСМ со своите коалиции. Изненадувања се можни во албанскиот политички блок.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Ѓорге Иванов- претседател на државата
Иванов е на средината на својот втор мандат. Некогаш почитуваниот професор на Правниот факултет во политиката често е предмет на остри критики, а и самиот е извор на бројни контроверзи. Ќе остане запаметен по амнестијата за сите политичари против кои се водеа постапки, по што избувнаа масовни протести. Во јуни 2016 година, по силен домашен и меѓународен притисок, Иванов ја повлече аболицијата.
Фотографија: picture-alliance/AA/M. Sulooca
Никола Груевски - ВМРО-ДПМНЕ
Беше избран за премиер во 2006 година како млад технократ кој најавуваше „Преродба“ на државата. Кормилото на ВМРО-ДПМНЕ го презеде во 2003. Боксер во детството, брокер во младоста, во меѓувреме стана политичар со најдолг премиерски стаж. Во јануари 2016 ја напушти функцијата жестоко притиснат по скандалот со прислушкувањето. Изборите во декември ќе ја одредат неговата, не само, политичка судбина.
Фотографија: Getty Images/AFP/R. Atanasovski
Зоран Заев - СДСМ
Скандалот со прислушувањето го издигна Заев во водач на фронтот против власта. Долги години мина во сенка на Бранко Црвенковски во СДСМ, кој го аболираше за „случајот Глобал“, а Заев му се одолжи со времено „греење“ на партиската фотелја. Од 2005 е градоначалник на Струмица, а во мај 2013 беше избран за претседател на СДСМ. Неговата амбиција е градоначалничката функција да ја замени со премиерска.
Фотографија: DW/K. Ozimec
Али Ахмети- ДУИ
Ахмети во 2002 година ја замени воената униформа на ОНА со интегративниот „костум“ во ДУИ. Со исклучок на периодот од 2006 до 2008 година, неговата партија е постојан придружник во сите македонски влади. Ниту скандалот со прислушкувањето не го убеди да ја раскине коалицијата со Груевски. Гласањето за некои клучни закони во Собранието укажува дека Ахмети му останува верен на Груевски и натаму.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Мендух Тачи - ДПА
Иако формално, тој и неговата партија се во опозиција од 2008 година, прислушуваните разговори и начинот на делување на ДПА укажуваат дека Тачи е во постојан дослух со врвот на ВМРО-ДПМНЕ. Долги години во сенка на Арбен Џафери, по неговата смрт во 2012 целосно ја презеде партијата. Од медиумите и опозициските политичари во земјата ја доби титулата „војвода“ поради наводната блискост со ВМРО-ДПМНЕ.
Фотографија: MIA
Здравко Савески- Левица
Докторот на политички науки веќе со години е активен во политиката, не само како член на Президиумот на Левица, туку и како синдикалец и активист за човекови и социјални права. Во политичкото „СиВи“ запишано му е и едно апсење и повеќемесечен домашен притвор под обвинение за учество во толпа. Неговата Левица најави самостоен настап на изборите, со отворена можност таквата одлука да се преиспита.
Фотографија: DW/K. Delimitov
Андреј Жерновски- ЛДП
Иако формално ја напушти лидерската позицијата во Либерал-демократската партија за да им се посвети на општинските задачи, се очекува градоначалникот на скопската општина Центар високо да котира на опозициските листи на парламентарните избори. Со победата во Центар, на изборите кои беа повеќе пати повторувани, доби шанса да стане симбол на движењето против власта.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Африм Гаши- Беса
Гаши е висок функционер и еден од иницијаторите за формирањето на Беса- партија која претендира да го урне „дуополот“ на ДУИ и ДПА кај албанската етничка заедница. Партискиот лидер Билал Касими веќе најави дека целта на партијата е да стане водечка кај Албанците, но и да иницира промена на Уставот за редефинирање на државата. Тој ги отфрла шпекулациите дека Беса се финансира од Турција.
Фотографија: Katerina Blazevska
Љубчо Георгиевски - ВМРО-НП
Поранешниот премиер и лидер на ВМРО-ДПМНЕ на политичката сцена е активен единствено во пресрет на избори. Неговата ВМРО-Народна партија долго соработуваше со опозицијата и беше критична кон власта, но во пресрет на вонредните парламентарни избори одново ја актуелизираше можноста за соработка со некогашните сопартијци од ДПМНЕ. Малкумина ќе бидат изненадени доколку тоа се случи.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Ивон Величковски - Либерална партија
Претседателот на Либералната партија се обидува да игра меѓу „два огна“ позиционирајќи ја својата партија како алтернатива и на власта и на опозицијата. Остар критичар на власта, но и на пазарењата меѓу четирите водечки партии. Бараше опозициски договор за изолација на ВМРО-ДПМНЕ по изборите, но наиде на молк. Прашање е дали самостојниот настап на изборите на ЛП ќе и донесе пратеничко место?
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Зијадин Села - Движење за реформи во ДПА
Специјалистот по интерна медицина го предводи Движењето за реформи во ДПА откако се одвои од матичната Демократска партија на Албанците и расчисти со некогашниот партиски соработник Мендух Тачи. Анкетите не и даваат големи шанси на неговата партија на изборите, но Села и натаму ќе може да управува со Струга како градоначалник.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Љубе Бошкоски- Обединети за Македонија
По излегувањето од затвор, Бошкоски не е многу активен на политичката сцена. Првите месеци ги мина во изолација, а сега најавува учество на неговата Обединети за Македонија на предвремените избори. Прашањето е само... со кого? Засега се најавува соработка со ВМРО-НП на Георгиевски, но никој со сигурност не ја исклучува можноста дека двајцата би можеле да се вратат во прегратките на Груевски.